Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ. Wszystko za sprawą nowej ustawy, którą podpisał Prezydent Karol Nawrocki. Nowe reguły wprowadzają pewnego rodzaju selektywność dostępu do usług, modyfikują system opłat i ograniczają kompetencje wojewody w zakresie zwolnień, jednocześnie oferując alternatywny program wsparcia ułatwiający aktywizację. Szczegóły poniżej.
- Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
- Ośrodki Zbiorowego Zakwaterowania (OZZ)
- "Zwykli beneficjenci" i kategorie wrażliwe: od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
- Kto nadal będzie mógł mieszkać w OZZ?
- Kto traci uprawnienia do pobytu w OZZ?
- Nowe opłaty i zmiany w zwolnieniach: w tym dla seniorów (pobierających polską emeryturę)
- Program Wspólnie do Niezależności jako alternatywa dla mieszkańców OZZ
- Podsumowanie: od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, ich opiekunów, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ. Wszystko za sprawą nowej ustawy, którą podpisał Prezydent Karol Nawrocki. Nowe reguły wprowadzają pewnego rodzaju selektywność dostępu do usług, modyfikują system opłat i ograniczają kompetencje wojewody w zakresie zwolnień, jednocześnie oferując alternatywny program wsparcia ułatwiający aktywizację. Szczegóły poniżej.
Od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
Od 1 listopada 2025 roku weszły w życie istotne zmiany dotyczące działania ośrodków zbiorowego zakwaterowania (OZZ) dla uchodźców z Ukrainy. Nowelizacja tzw. ustawy pomocowej redefiniuje kryteria uprawniające do pozostawania w ośrodkach oraz wprowadza nowe zasady opłat i ograniczeń. Celem zmian jest określenie zasad pobytu w ośrodkach na osobach najbardziej narażonych i najbardziej potrzebujących stałego wsparcia, a jednocześnie zachęcenie pozostałych beneficjentów do przejścia na formy mieszkalnictwa samodzielnego. Poniżej szczegółowa analiza nowych reguł, mechanizmów wsparcia towarzyszącego oraz praktycznych konsekwencji dla mieszkańców OZZ, organizacji pomocowych i samorządów. Podstawą prawną do powyższe jest ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2025 poz. 1301, dalej jako: ustawa). Ustawa określa też nowe zasady nadawania PESEL czy pobierania świadczenia 800 plus.
Ośrodki Zbiorowego Zakwaterowania (OZZ)
Jak stanowi ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, obowiązuje szczególna forma pomocy jak pomoc o charakterze socjalnym udzielana obywatelom Ukrainy przez organy administracji publicznej; polecenia wojewody. Chodzi o to, że wojewoda może zapewnić pomoc obywatelom Ukrainy, polegającą na zapewnieniu zakwaterowania zbiorowego z całodziennym wyżywieniem, za które uznaje się zakwaterowanie w obiekcie:
- w którym przebywa co najmniej 20 osób lub
- w którym za zgodą ministra właściwego do spraw rodziny przebywają osoby, o których mowa w art. 27e, lub
- będącym własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych;
prowadzeniu punktów recepcyjnych; zapewnieniu transportu związanego z zakwaterowaniem lub opieką medyczną; podjęciu innych działań niezbędnych do realizacji pomocy, po uzyskaniu zgody właściwego ministra.
"Zwykli beneficjenci" i kategorie wrażliwe: od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
Nowe przepisy w sposób przejrzysty dzielą osoby uprawnione do pobytu w ośrodkach na tzw. kategorie wrażliwe oraz pozostałych beneficjentów.
Od 1 listopada ośrodki zbiorowego zakwaterowania będą przeznaczone przede wszystkim dla osób, które wymagają szczególnej opieki lub mają ograniczone możliwości samodzielnego funkcjonowania na rynku mieszkaniowym. Zmiana ma charakter selektywny i ma na celu racjonalizację wykorzystania miejsc o ograniczonym charakterze tymczasowym. Oczywiście chodzi też o racjonalne korzystanie z środków budżetu państwa.
- Grupy priorytetowe w OZZ to osoby z niepełnosprawnościami, seniorzy, kobiety w ciąży oraz inne osoby wskazane w ustawie jako szczególnie wrażliwe.
- Grupy pozbawione prawa do dalszego pobytu: osoby, które dotychczas mogły korzystać z ulgowych opłat lub pobytu bez opłat, a które nie mieszczą się w katalogu grup wrażliwych.
Kto nadal będzie mógł mieszkać w OZZ?
Ustawa wskazuje, że zamieszkiwanie w OZZ będzie możliwe przede wszystkim dla:
- osób z orzeczoną niepełnosprawnością wymagających wsparcia w codziennym funkcjonowaniu;
- seniorów, których zdolność do samodzielnego prowadzenia życia w mieszkaniu jest ograniczona;
- kobiet w ciąży potrzebujących bezpiecznego warunku pobytu i opieki;
- rodzin opiekujących się małymi dziećmi, jeżeli sytuacja rodzinna stwarza uzasadnioną potrzebę kontynuowania zakwaterowania w ośrodku.
Kto traci uprawnienia do pobytu w OZZ?
Ustalono kilka kategorii osób, które utracą prawo do dalszego zakwaterowania w ośrodkach:
- osoby, które dotychczas płaciły za pobyt według preferencyjnej stawki 50% lub 75% — po wejściu w życie zmian nie będą już mogły pozostać w OZZ;
- nowo przybyli, którzy nie kwalifikują się do żadnej z grup wrażliwych i nie wykazują przesłanek konieczności zakwaterowania zbiorowego;
- rodziny wychowujące troje dzieci, jeżeli wszystkie te dzieci mają ukończone 7 lat — w tym zakresie ustawodawca nie przewidział dalszego utrzymywania ich w zasobach OZZ na zasadzie automatycznej;
- osoby pobierające świadczenie pielęgnacyjne w roli opiekuna osoby z niepełnosprawnością — wówczas opiekun traci prawo do zakwaterowania wraz z podopiecznym w OZZ, o ile pobiera to świadczenie.
Taka restrykcja ma skłonić beneficjentów do poszukiwania alternatywnych rozwiązań mieszkaniowych i zmniejszyć presję na ośrodki. Chodzi o usamodzielnienie się osób z Ukrainy i pomoc - ale tylko tym najbardziej potrzebującym (tzw. grupom wrażliwym).
Nowe opłaty i zmiany w zwolnieniach: w tym dla seniorów (pobierających polską emeryturę)
Ustawa wprowadza modyfikacje w systemie opłat za pobyt oraz ogranicza dotychczasowe kompetencje wojewody do udzielania zwolnień. Następuje uchylenie zwolnienia humanitarnego: wojewoda nie będzie mógł zwalniać z opłat osób, które nie spełniają ustawowych kryteriów. Ogranicza to arbitralne decyzje administracyjne i standaryzuje praktykę poboru opłat. Kolejna nowość to nowa stawka dla emerytów: osoby pobierające polską emeryturę będą zobowiązane do płacenia stałej kwoty 15 zł za dzień pobytu, niezależnie od wysokości otrzymywanej emerytury. Te zmiany mają charakter finansowy i administracyjny — celem jest zarówno odciążenie budżetu ośrodków, jak i skorelowanie kryteriów dostępu z rzeczywistą potrzebą wsparcia.
Program Wspólnie do Niezależności jako alternatywa dla mieszkańców OZZ
Ustawodawca przewidział mechanizmy wsparcia dla osób, które utracą prawo do pobytu w ośrodkach. Program "Wspólnie do Niezależności" realizowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji we współpracy z Polskim Czerwonym Krzyżem oraz Fundacją Polskie Centrum Pomocy Międzynarodowej oferuje ścieżkę wyjścia z OZZ i wsparcie w osiedlaniu się w społeczeństwie. Główne elementy programu:
- Podpisanie deklaracji uczestnictwa — pierwszy formalny krok, potwierdzający gotowość do przejścia na samodzielne mieszkanie.
- Pomoc w znalezieniu mieszkania — wsparcie pośredniczące w poszukiwaniu lokalizacji i lokalu odpowiadającego potrzebom uczestnika.
- Wsparcie finansowe — jednorazowe lub okresowe wsparcie pieniężne mające ułatwić opłacenie czynszu lub początkowych kosztów wyposażenia.
- Doradztwo zawodowe i pośrednictwo pracy — indywidualne poradnictwo, szkolenia oraz aktywna pomoc w znalezieniu zatrudnienia.
- Kursy języka polskiego — rozwijanie kompetencji językowych ułatwiających integrację i aktywność zawodową.
- Działania integracyjne i kulturalne — programy zwiększające udział społeczny i tworzenie sieci wsparcia lokalnego.
Program ma charakter kompleksowy i zakłada, że opuszczenie OZZ nie oznacza zerwania z pomocą publiczną, lecz przejście do modelu wsparcia aktywizującego i długofalowego. Chodzi m.in. o usamodzielnienie się osób z Ukrainy.
Podsumowanie: od 1 listopada 2025 r. nowe zasady dla osób z niepełnosprawnościami, seniorów, czy kobiet w ciąży w OZZ
Zmiany w funkcjonowaniu ośrodków zbiorowego zakwaterowania, które wchodzą w życie 1 listopada 2025 roku, przesuwają akcent pomocy z form masowych i czasowych na wsparcie skoncentrowane na osobach najbardziej potrzebujących oraz na działania prowadzące do samodzielności. Nowe reguły wprowadzają selektywność dostępu, modyfikują system opłat i ograniczają kompetencje w zakresie zwolnień, jednocześnie oferując alternatywny program wsparcia ułatwiający wyjście z ośrodków. Kluczowa będzie sprawna koordynacja między administracją, organizacjami pomocowymi i samorządami, by proces przejścia był bezpieczny, sprawiedliwy i prowadził do trwałej integracji w społeczeństwie polskim.
Ustawa z 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. 2025 poz. 1301, dalej jako: ustawa)