REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy przywrócenie pracownika do pracy może być uznane za niecelowe

Małgorzata Mędrala-Natkaniec

REKLAMA

Sąd pracy mimo stwierdzenia wadliwości dokonanego rozwiązania umowy, może nie uwzględnić żądania pracownika o przywrócenie do pracy i zamiast tego zasądzić na jego rzecz odszkodowanie. Sąd może bowiem uznać, że przywrócenie do pracy byłoby niecelowe lub niemożliwe.

Charakterystyczną cechą spraw z zakresu prawa pracy jest możliwość orzekania przez sąd w pewnych przypadkach ponad żądanie pracownika. Dotyczy to sytuacji, gdy pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okazało się nieuzasadnione. Sąd może wówczas z urzędu uwzględnić inne roszczenie alternatywne (art. 4771 Kodeksu postępowania cywilnego).

Autopromocja

Roszczenia alternatywne, tj. w postaci przywrócenia do pracy (uznania wypowiedzenia za bezskuteczne) lub odszkodowania przysługują pracownikowi przy bezzasadnym lub niezgodnym z prawem rozwiązaniu umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 45 § 1 i art. 56 § 1 Kodeksu pracy).

W przypadku umów na czas określony i na czas wykonywania określonej pracy, które zostały rozwiązane bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługuje odszkodowanie, natomiast przywrócenie do pracy tylko wówczas, gdy pozostał jeszcze długi okres do zakończenia tych umów o pracę (art. 59 Kodeksu pracy).

Odszkodowanie w razie niezgodnego z prawem rozwiązania umowy przez pracodawcę >>

PRZYKŁAD

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracodawca wypowiedział pracownikowi umowę o pracę na czas określony z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umowy, tj. bez zachowania formy pisemnej. W takiej sytuacji pracownikowi przysługuje jedynie roszczenie odszkodowawcze w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego miała trwać umowa, nie więcej jednak niż za 3 miesiące. Możliwość wyboru roszczenia o przywrócenie do pracy istnieje jedynie przy niezgodnym z prawem wypowiedzeniu umów o pracę na czas nieokreślony, chyba że pracownik korzysta z ochrony szczególnej.

Możliwość orzeczenia przez sąd wbrew woli pracownika, tj. o odszkodowaniu zamiast o przywróceniu do pracy (bezskuteczności wypowiedzenia) istnieje wówczas, gdy sąd pracy ustali, że uwzględnienie pierwotnie zgłoszonego żądania jest niemożliwe lub niecelowe (art. 45 § 2 i art. 56 § 2 Kodeksu pracy).

Przyczyny zasądzenia przez sąd pracy roszczenia alternatywnego

Niemożliwość przywrócenia do pracy odnosi się do okoliczności obiektywnych. Natomiast niecelowość przywrócenia pracownika do pracy ma charakter ocenny i istnieje wówczas, gdy przywrócenie to jest wprawdzie obiektywnie możliwe, lecz nie będzie uzasadnione ze względu na osobę pracownika, okoliczności związane z pracodawcą bądź inne. Ocena celowości przywrócenia pracownika do pracy należy do sądu, który powinien uwzględnić wszystkie okoliczności sprawy, tj. przede wszystkim:

  • rodzaj przyczyny rozwiązania stosunku pracy („ciężkie” lub „zwykłe” naruszenie obowiązków pracowniczych, przyczyny niezwiązane z osobą pracownika itp.),
  • podstawę orzeczenia o przywróceniu do pracy (bezzasadność zarzutów czy naruszenie przez pracodawcę jedynie wymagań formalnych obowiązujących przy rozwiązywaniu umów o pracę),
  • skutki mogące wyniknąć dla jednej lub drugiej strony z przywrócenia pracownika do pracy lub z zasądzenia na jego rzecz odszkodowania.


Przykłady w praktyce sądowej wskazują, że niecelowość wydania orzeczenia o przywróceniu pracownika do pracy uzasadniają okoliczności wiążące się z jednej strony z funkcjonowaniem zakładu pracy, z drugiej zaś z tak nagannym postępowaniem pracownika, że jego powrót do pracy byłby niewskazany dla zachowania porządku i dyscypliny pracy.

WAŻNE!

Przywrócenie do pracy pracownika jest najczęściej niecelowe z powodu przyczyn związanych z funkcjonowaniem zakładu lub z powodu nagannego zachowania pracownika, które uniemożliwia jego powrót do pracy.

Analiza, czy przywrócenie pracownika do pracy jest niemożliwe lub niecelowe, powinna być dokonana według stanu rzeczy istniejącego w chwili zamknięcia rozprawy. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 25 stycznia 2001 r. (I PKN 206/00, OSNAP 2002/19/460).

Może się więc zdarzyć, że o ile przywrócenie do pracy byłoby celowe i możliwe w chwili rozwiązania umowy o pracę, o tyle w chwili wyrokowania będzie już niecelowe. Jednak sama długotrwałość postępowania sądowego nie uzasadnia samodzielnie niemożliwości lub niecelowości przywrócenia pracownika do pracy. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z 15 października 1999 r. (I PKN 295/99, OSNAP 2001/5/145). Nie można zatem odmówić pracownikowi powrotu do pracy tylko z tego powodu, że od daty rozwiązania umowy o pracę upłynął znaczny okres (np. kilka lat).

Zwalnianie pracowników zatrudnionych na zastępstwo >>

Przyczyny niecelowości przywrócenia do pracy leżące po stronie pracodawcy

Niemożność lub niecelowość przywrócenia do pracy może wynikać z okoliczności obiektywnych, leżących często po stronie pracodawcy, związanych z funkcjonowaniem zakładu pracy. Należą do nich najczęściej:

  • zmiana sytuacji organizacyjno-prawnej pracodawcy,
  • likwidacja danego stanowiska pracy, brak zapotrzebowania ze względów organizacyjnych na pracę danego rodzaju,
  • aktualna sytuacja ekonomiczna pracodawcy, np. postępująca likwidacja danego działu czy ograniczenie świadczonych usług z uwagi na problemy ekonomiczne i zwolnienia pracowników, brak środków finansowych na utrzymanie dotychczasowego zatrudnienia.

PRZYKŁAD

U pracodawcy są przeprowadzane zwolnienia grupowe, w ramach których wadliwie (z naruszeniem wymagań formalnych) wypowiedziano pracownikowi umowę o pracę na czas nieokreślony. W toku procesu ustalono, że dział, w którym pracował pracownik, został znacznie zredukowany pod względem liczby zatrudnionych pracowników i w ciągu najbliższych miesięcy zostanie całkiem zlikwidowany w związku z zaprzestaniem produkcji. W takiej sytuacji sąd może uznać przywrócenie do pracy za niecelowe i zamiast przywrócenia do pracy zasądzić na jego rzecz odszkodowanie.


Przyczyny niecelowości przywrócenia do pracy leżące po stronie pracownika

Za niecelowością przywrócenia pracownika do pracy mogą przemawiać także różne okoliczności leżące po stronie pracownika. W praktyce wskazuje się najczęściej następujące sytuacje:

  • nienależyte wykonywanie obowiązków, jak np. wielokrotne nieusprawiedliwione nieobecności pracownika, spożywanie alkoholu w pracy, niewystarczające zdolności organizacyjne, samowolna odmowa wykonywania pracy, niewłaściwy stosunek do interesantów, brak zdyscyplinowania czy dbałości o doskonalenie własnych kwalifikacji zawodowych, złe kierowanie pracownikami w ramach powierzonej funkcji,
  • gdy pracownik nie chce i ze względów zdrowotnych nie może na danym stanowisku wykonywać części normalnych zadań,
  • istnienie silnego i długotrwałego konfliktu osobistego między pracodawcą a pracownikiem (potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 4 stycznia 2008 r., I PK 179/2007, M.P.Pr 2008/5/250),
  • konflikt w zakładzie pracy wynikający z cech osobowości pracownika, np. jego nadmiernej impulsywności, skłonności do narzucana innym własnego zdania, nieprzyjmowania krytyki swojej osoby ze strony innych osób,
  • sprzeczność zgłoszonego żądania przywrócenia do pracy z zasadami współżycia społecznego, np. w przypadku gdy powrót pracownika do pracy mógłby wpływać na obniżenie dyscypliny pracy lub budzić zgorszenie wśród załogi,
  • utrata przez pracodawcę zaufania do pracownika (w szczególności w przypadku pracowników zajmujących odpowiedzialne stanowiska).

Skrócenie okresu wypowiedzenia >>

W praktyce orzeczniczej uznaje się, że brak zasadności roszczenia zgłoszonego przez pracownika w postaci przywrócenia do pracy może również wynikać z okoliczności, które nakazują uznanie tego roszczenia za sprzeczne z zasadami współżycia społecznego lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem prawa (art. 8 Kodeksu pracy), mimo że przepisy prawa pracy nie przewidują w takich sytuacjach roszczeń alternatywnych. Dotyczy to pracowników szczególnie chronionych przed rozwiązaniem stosunku pracy. Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z 8 listopada 2006 r. (I PK 115/06, M.P.Pr. 2007/5/258) stwierdzając, że „sąd oddalający powództwo o przywrócenie do pracy i zasądzający odszkodowanie nie ma obowiązku powołania się na art. 45 § 2 k.p. i dokonania wyboru zgłoszonego żądania tylko na podstawie przesłanek wymienionych w tym przepisie, tj. gdy przywrócenie do pracy jest niemożliwe lub niecelowe”. Mimo że w przypadku pracownika podlegającego szczególnej ochronie nie ma zastosowania art. 45 § 2 k.p., dopuszczalne jest zasądzenie dla takiego pracownika odszkodowania wyłącznie na podstawie sprzeczności wybranego przez niego roszczenia z zasadami współżycia społecznego.

PRZYKŁAD

Pracodawca wypowiedział umowę o pracę pracownikowi podlegającemu szczególnej ochronie z tytułu pełnionej funkcji związkowej ze względu na utratę zaufania spowodowaną długotrwałym konfliktem z przełożonymi, podważaniem kompetencji pracodawcy, konfliktowością oraz negatywnymi stosunkami z resztą załogi. Wypowiedzenie nastąpiło mimo braku zgody zarządu związku zawodowego na jego dokonanie. W tej sytuacji sąd może orzec zamiast zgłoszonego przez pracownika roszczenia o przywrócenie do pracy jedynie odszkodowanie ze względu na sprzeczność pierwotnie zgłoszonego roszczenia z zasadami współżycia społecznego (art. 8 Kodeksu pracy), mimo że przepisy prawa pracy nie przewidują wprost takiej możliwości.

Podstawa prawna:

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    REKLAMA

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    Emerytury niższe od kwietnia 2024 r. - kiedy przejść na emeryturę?

    Emerytury będą niższe od 1 kwietnia 2024 r. - od tego dnia obowiązuje nowa tablica średniego dalszego trwania życia z GUS. Kiedy przejść na emeryturę? Którą tablicę ZUS bierze pod uwagę - z momentu złożenia wniosku o emeryturę czy osiągnięcia wieku emerytalnego?

    Social media zmieniają mózgi ich użytkowników. Zmniejszają zdolność koncentracji. Ale można odwrócić ten proces. Jak?

    Z każdym rokiem nasza zdolność koncentracji spada – alarmują eksperci od psychologii i kognitywistyki. W ciągu ostatniej dekady średni czas skupienia przeciętnego człowieka obniżył się o 28 sekund. Winny jest internet, a zwłaszcza social media. Da się to jednak odwrócić – zauważają specjaliści z platformy Preply. 

    Nowoczesne zarządzanie ludźmi. Jak skutecznie improwizować w zwinnym zespole?

    Improwizacja w pracy zazwyczaj kojarzy się dość pejoratywnie - strategie, plany, systemy, zasady działania i współdziałania wydają się nie dawać przestrzeni na spontaniczność. Z drugiej strony „Agile” jawi się jako remedium na sztywność i konieczność dostosowania się do zmian otoczenia czy też reagowania na to, co nieprzewidywalne. Gdzie znaleźć złoty środek? Jak w regułach i zasadach stworzyć przestrzeń na samoorganizację, kreatywność i inicjatywę?

    REKLAMA

    To nie jest prima aprilis: Od 1 kwietnia 2024 r. ZUS obliczy niższe emerytury

    Od 1 kwietnia 2024 r. zaczną obowiązywać nowe tablice średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Na ich podstawie będą przyznawane emerytury zgłoszone od 1 kwietnia bieżącego roku do 31 marca 2025 r.

    Czy pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy w święto religijne nie będące ustawowym dniem wolnym?

    Zbliża się Wielkanoc i zdecydowana większość pracowników będzie korzystała w tym czasie z dni wolnych od pracy. Jednak część pracowników może wyznawać inną religię niż katolicka. Czy mają oni prawo do zwolnienia od pracy podczas obchodzonych przez siebie świąt religijnych?

    REKLAMA