O pracownika trzeba dbać
REKLAMA
Na każdym pracodawcy – o czym zdają się niektórzy zapominać – ciążą nie tylko obowiązki ściśle wynikające ze zobowiązaniowego stosunku pracy. Przede wszystkim pracownik, a niekiedy nawet i jego rodzina, powinien móc liczyć na różnego rodzaju udogodnienia i pomoc, jeżeli mieści się to w możliwościach pracodawcy. Ponieważ nakaz taki wypływa jedynie z ogólnych zasad prawa pracy (tylko niekiedy konkretyzowanych przepisami szczegółowymi), przepis ten nie zawsze będzie miał charakter bezwzględnie obowiązujący.
WAŻNE!
Różnica między „powinnością” a „obowiązkiem” sprowadza się do tego, że pracownik dysponuje bądź nie dysponuje środkami prawnymi umożliwiającymi mu egzekwowanie tego uprawnienia, np. gdy odpowiednia regulacja w tym zakresie wynika z ustawy bądź układu zbiorowego pracy.
Co więcej, ocena własnych możliwości zawsze będzie należała do pracodawcy, a jedynie w ściśle określonych przypadkach jest ona częściowo ograniczana.
Wypowiedzenie zmieniające umowę o pracę>>
Może mieć to miejsce np. w odniesieniu do konieczności tworzenia niektórych funduszy w ramach posiadanych środków finansowych, które będą gwarantowały wsparcie pracownikom oraz zaspokajanie ich potrzeb.
Społeczna działalność pracodawców powinna obejmować jedynie wskazane przepisem rodzaje spraw, czyli:
- bytowe (np. prowadzenie stołówki, sklepiku na terenie zakładu pracy, przedszkola, żłobka),
- socjalne (np. wsparcie finansowe wypoczynku),
- kulturalne (np. dofinansowanie biletów do kina czy zajęć sportowych).
Ponadto w ramach tej zasady zakład pracy przez nawiązanie stosunku pracy przyjmuje na siebie jednocześnie zobowiązanie pieczy nad rzeczami pracownika wniesionymi do zakładu w związku z pracą.
Nie tylko fundusz socjalny
Podstawowym funduszem, jaki mają obowiązek tworzyć niektórzy pracodawcy, jest fundusz świadczeń socjalnych regulowany odrębną ustawą.
Fundusz prowadzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Jedynie pracodawcy prowadzący działalność w formach organizacyjno-prawnych jednostek sektora finansów publicznych (ustawa z 26 listopada 1998 r. o funduszach publicznych) mają obowiązek stworzenia funduszu bez względu na liczbę zatrudnionych.
Pracodawca ma w zasadzie dużą swobodę w określeniu, na jakie cele będą służyły środki funduszu. Mogą one zatem objąć np. dofinansowanie wypoczynku, ale również wszelkiego rodzaju pomoc materialną czy bezzwrotną pomoc na cele mieszkaniowe.
Jak ewidencjonować niespłacone pożyczki z funduszu socjalnego>>
Zasady przeznaczania środków funduszu socjalnego na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej oraz zasady i warunki korzystania z funduszu socjalnego ustala pracodawca w regulaminie uzgodnionym z zakładowymi organizacjami związkowymi. Przyznawanie tych świadczeń ma być uzależnione od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z funduszu. Krąg osób może być bardzo szeroki, od pracowników i ich rodziny, emerytów i rencistów do byłych pracowników i ich rodziny oraz innych osób, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z funduszu.
Podnoszenie kwalifikacji
Z kolei ułatwianie pracownikom podnoszenia kwalifikacji ma dużo silniejszy wydźwięk. Obowiązek wynikający z tej zasady ma nie tylko rangę podstawowej zasady prawa pracy, ale został też zaliczony do najważniejszych obowiązków pracodawcy. Skonkretyzowany jest przede wszystkim w przepisach działu IX Kodeksu pracy poświęconego zatrudnianiu młodocianych oraz w rozporządzeniu w sprawie zasad i warunków podnoszenia kwalifikacji zawodowych i wykształcenia ogólnego dorosłych. W szczególności odnosi się on jednak do pieczy nad pracownikami młodocianymi, wobec których na pracodawcy ciąży powinność umożliwienia im stałego rozwoju zawodowego. W doktrynie wskazuje się, że zasada ta nie odnosi się jedynie do kwalifikacji niezbędnych do należytego wykonywania aktualnej pracy albo też do kwalifikacji przydatnych do pracy, którą pracownik może świadczyć u tego pracodawcy w przyszłości. Powinna ona również objąć możliwość pozyskiwania innych umiejętności niezbędnych do ogólnego rozwoju pracowników.
Udogodnienia dla szkolącego się pracownika
Zakres świadczeń przysługujących pracownikowi jest zróżnicowany w zależności od formy kształcenia (szkolnej lub pozaszkolnej) oraz od tego, czy pracownik podjął naukę na podstawie skierowania z zakładu pracy, czy też kształci się bez takiego skierowania.
Zwrot kosztów kształcenia przez pracownika>>
Pracownik może przede wszystkim liczyć na dofinansowanie i dodatkowy urlop szkoleniowy (nawet do kilkudziesięciu dni) oraz zwolnienie z części dnia pracy, chyba że dodatkowe kształcenie podjął z własnej inicjatywy. Wówczas przysługuje mu urlop bezpłatny w wymiarze ustalonym na zasadzie porozumienia między zakładem pracy a pracownikiem.
WAŻNE!
Obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych nie oznacza, że pracownik może domagać się od pracodawcy zorganizowania i przeprowadzenia określonego rodzaju szkolenia.
Zwrot kosztów kształcenia pracowników
Ponadto warto przypomnieć, że pracodawca, który zatrudnia w zakładzie pracy co najmniej 20 pracowników i organizuje szkolenia przygotowujące ich do pracy na innych stanowiskach, może otrzymać na swój wniosek zwrot kosztów szkolenia pracowników z Funduszu Pracy. Wniosek powinien być złożony w powiatowym urzędzie pracy, a zwrot następuje do wysokości 50%, jednak nie więcej niż do wysokości przeciętnego wynagrodzenia na jedną osobę. Warunkiem zwrotu kosztów jest również zatrudnienie takiego pracownika po ukończeniu szkolenia i zgodnie z jego kierunkiem na innych stanowiskach pracy przez okres co najmniej 12 miesięcy.
Podstawa prawna:
- art. 16, 17, art. 94 pkt 6 i 8, art. 102, 103 Kodeksu pracy,
- wyroki Sądu Najwyższego:
– z 15 lipca 1987 r. (I PRN 25/87, OSNCP 1988/12/180),
– z 26 lipca 1979 r. (I PRN 76/79, OSP 1980/4/75),
– z 25 maja 2000 r. (I PKN 657/99, OSP 2002/6/89).
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat