Nowe zasady wynagradzania dla członków zarządów, rad nadzorczych i głównych księgowych

Odprawa członka zarządu

Co do odpraw, to w razie rozwiązania albo wypowiedzenia umowy o świadczenie usług zarządzania członka organu zarządzającego przez spółkę, z innych przyczyn niż naruszenie podstawowych obowiązków wynikających z tej umowy, członkowi organu zarządzającego może ona być przyznana ale w wysokości nie wyższej niż trzykrotność części stałej wynagrodzenia, pod warunkiem pełnienia przez niego funkcji przez okres co najmniej dwunastu miesięcy przed rozwiązaniem tej umowy.

Jest to ewidentna nieścisłość ustawy z 9 czerwca 2016 r. Co bowiem oznaczają podstawowe obowiązki wynikające z umowy zawartej z członkiem zarządu? W prawie pracy naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych kwalifikuje się zasadniczo do rozwiązania umowy o pracę w oparciu o art. 52 § 1 pkt 1, czyli tzw. dyscyplinarka. Czy w takiej sytuacji wypłata odprawy ma w ogóle sens?

Zasady wynagradzania w uchwałach

Od teraz w uchwałach w sprawie wynagrodzeń muszą znaleźć się elementy obligatoryjne oraz fakultatywne.

Elementy obligatoryjne - projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń przewidywać będą, że:

1. z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji, z obowiązkiem świadczenia osobistego takiego członka, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej;
2. wynagrodzenie całkowite członka organu zarządzającego składa się z części stałej, stanowiącej wynagrodzenie miesięczne podstawowe, określonej kwotowo, oraz części zmiennej, stanowiącej wynagrodzenie uzupełniające za rok obrotowy spółki;
3. istnieje możliwość wypowiedzenia przez spółkę umowy o świadczenie usług zarządzania, przy czym umowa ta może określać różne terminy wypowiedzenia, zależne od okresu jej wykonywania, jednak nie dłuższe niż 3 miesiące, oraz przewidywać, że termin wypowiedzenia upływa z końcem miesiąca kalendarzowego;
4. członek organu zarządzającego nie będzie pobierał wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji członka organu w podmiotach zależnych od spółki w ramach grupy kapitałowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów;
5. umowa o świadczenie usług zarządzania zawiera obowiązek informowania przez członka organu zarządzającego o zamiarze pełnienia funkcji w organach innej spółki handlowej, nabyciu w niej akcji lub udziałów oraz może przewidywać zakaz pełnienia funkcji w organach jakiejkolwiek innej spółki handlowej lub wprowadzać inne ograniczenia dotyczące działalności członka organu zarządzającego.

Projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń wyznaczają cele zarządcze, wagi tych celów, a także obiektywne i mierzalne kryteria ich realizacji i rozliczania. Projekt uchwały w sprawie zasad kształtowania wynagrodzeń członków organu zarządzającego może ponadto przewidywać, że uszczegółowienia celów, wag i kryteriów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dokona organ lub podmiot określający wynagrodzenie członka organu zarządzającego i zawierający z tym członkiem umowę o świadczenie usług zarządzania.

Polecamy serwis: Wynagrodzenie i inne świadczenia

Elementy fakultatywne - projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń mogą także określać w szczególności:

1. uprawnienia członków organu zarządzającego do korzystania z określonych urządzeń technicznych oraz zasobów stanowiących mienie spółki. W takim przypadku trzeba jednak w uchwale określić zasady przyznawania zapewnianych przez spółkę urządzeń technicznych oraz zasobów stanowiących mienie spółki do wykorzystania przez członków organu zarządzającego, niezbędnych do wykonywania ich funkcji, w szczególności mogą przewidywać limity dotyczące kosztów, albo sposób określania tych limitów, jakie spółka ponosi w związku z dostępem i wykorzystywaniem tych urządzeń i zasobów;
2. wysokość odprawy dla członków organu zarządzającego;
3. wysokość i warunki przyznania członkom organu zarządzającego odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji;
4. w jakiej części wypłata wynagrodzenia uzupełniającego jest uzależniona od terminu, nie dłuższego niż 36 miesięcy i warunków, w szczególności powodujących utratę prawa do otrzymania wynagrodzenia uzupełniającego w całości albo w części, jeżeli w oznaczonym w umowie terminie zajdą okoliczności mające wpływ na realizację określonych w umowie celów zarządczych.

Nowe uchwały muszą być podjęte do końca czerwca 2017 r.

Rodzaj umowy łączącej członka zarządu ze spółką

W zakresie umowy łączącej członka zarządu ze spółką ustawa z 9 czerwca 2016 r. wprowadza bardzo ciekawą sytuację.

Otóż w art. 4 ust. 8 stwierdza ona, iż  "(...) Projekt uchwały w sprawie zasad kształtowania wynagrodzeń członków organu zarządzającego może ponadto przewidywać, że uszczegółowienia celów, wag i kryteriów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dokona organ lub podmiot określający wynagrodzenie członka organu zarządzającego i zawierający z tym członkiem umowę o świadczenie usług zarządzania".

Natomiast w art. 5 ust. 1 pkt 1 stanowi, iż "projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń przewidują, że: 1) z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji, z obowiązkiem świadczenia osobistego takiego członka, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej".

Co z umowami o pracę, która zawarte są obecnie? Do kodeksu spółek handlowych dodany został przez tę ustawę art. 203 [1], który stanowi iż "uchwała wspólników może ustalać zasady wynagradzania członków zarządu, w szczególności maksymalną wysokość wynagrodzenia, przyznawania członkom zarządu prawa do świadczeń dodatkowych lub maksymalną wartość takich świadczeń. Wynagrodzenie członków zarządu zatrudnionych na podstawie umowy o pracę lub innej umowy określa organ albo osoba powołana uchwałą zgromadzenia wspólników do zawarcia umowy z członkiem zarządu". Zatem zasadniczo w spółkach kapitałowych z członkami zarządu umowy o pracę mogą być zawierane.

Jednakże w spółkach z udziałem Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a także w innych spółkach do których będzie miała zastosowanie nowa ustawa, po jej wejściu w życie z członkami organu zarządzającego powinny być zawierane umowy o świadczenie usług, a nie umowy o pracę. Wynika to z treści art. 5 ust. 1 pkt 1 nowej ustawy, który stanowi, że "Projekty uchwał w sprawie wynagrodzeń przewidują, że: 1) z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji, z obowiązkiem świadczenia osobistego takiego członka, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej;"

W uzasadnieniu do projektu ustawy jest bowiem napisane, że "ustawa określa również optymalny i jednolity model nawiązywania stosunku prawnego z osobami wchodzącymi w skład organów zarządzających – projekt uchwały w sprawie wynagrodzeń będzie przewidywał, że: 1) z członkiem organu zarządzającego spółka zawiera umowę o świadczenie usług zarządzania na czas pełnienia funkcji, z obowiązkiem świadczenia osobistego takiego członka, bez względu na to, czy działa on w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej".

To zdanie dobitnie sugeruje, że po wejściu w życie ustawy z 9 czerwca 2016 r. z członkami zarządu w zakresie ich członkostwa w zarządzie powinny być zawierane umowy o świadczenie usług, a nie umowy o pracę. 

Od wielu lat toczą się spory w doktrynie, czy umowa o pracę zawarta z członkiem zarządu ma rację bytu skoro w takim stosunku pracy nie może być mowy o podporządkowaniu. Wszak zarząd jest niezależny.