REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie

Katarzyna Kozieł
Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie/fot. shutterstock
Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie/fot. shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

W większości przypadków Kodeks pracy nie precyzuje jakie mogą być powody zwolnienia, a zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracodawca zobowiązany jest wskazać konkretną podstawę rozwiązania umowy. Poniżej przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego z ostatnich lat rozstrzyga wątpliwe kwestie dotyczące przyczyn zwolnienia pracownika.

Jak wskazuje Kodeks pracy w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony lub o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie lub rozwiązanie umowy. Pracodawca jest zobowiązany do określenia powodów zwolnienia w sposób ścisły i czytelny. Niestety bardzo często przyczyny rozwiązania umowy stają się przedmiotem sporu między pracownikiem a pracodawcą. W związku z tym zagadnienie to często jest poruszane w orzecznictwie sądów, także w ostatnich latach.

Autopromocja

Likwidacja stanowiska pracy

W wyroku z dnia 14 marca 2018 r. (II PK 123/17) Sąd Najwyższy słusznie przywołał już utrwalony w judykaturze pogląd, że dokonywanie wszelkich zmian organizacyjnych, w tym likwidacja stanowiska pracy, należy do wyłącznej kompetencji pracodawcy i w związku z tym, co do zasady, nie podlega kontroli sądów pracy. Niemniej jednak w tej konkretnej sprawie kwestia zasadności czy racjonalności likwidacji stanowiska nie była kluczowa. Sąd powinien natomiast zbadać jakie były rzeczywiste przyczyny zwolnienia pracownika – czy zmiana organizacyjna nie była jedynie pozorna, czy nie kryła się pod tym inna motywacja pracodawcy? W takiej sytuacji sąd pracy posiada kompetencję do rozstrzygnięcia czy likwidacja stanowiska, stanowiąca przyczynę wypowiedzenia umowy, była autentyczna i rzeczywista. W przypadku stwierdzenia fikcyjności podstawy zwolnienia, wypowiedzenie będzie uznane za nieuzasadnione. W rezultacie pracownikowi będzie przysługiwać roszczenie o przywrócenie do pracy lub też odszkodowanie w ramach odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę. Tak więc o ile sama likwidacja stanowiska jest zasadną podstawą zwolnienia, nie należy pod jej pretekstem zatajać rzeczywistych powodów rozwiązania umowy.

Polecamy: Urlopy wypoczynkowe Pytania i odpowiedzi

Ciężkie naruszenie obowiązków a zwolnienie lekarskie

Pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków nie zostało precyzyjnie zdefiniowane w Kodeksie pracy, jednak orzecznictwo sądów dostarcza przykładów określających co nim jest, a co nie. Na przykład zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2017 r. (II PK 14/16) nadużycie korzystania ze świadczeń z ubezpieczenia społecznego samo w sobie nie może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych. W tej konkretnej sprawie pracownik mimo zwolnienia lekarskiego i adnotacji, że powinien leżeć, uczęszczał do pracy i niedoinformował pracodawcy o zaleceniu lekarza. Sąd drugiej instancji stwierdził, że tym samym uchybił podstawowym obowiązkom pracowniczym. Ostatecznie, Sąd Najwyższy uznał, że nie była to wystarczająca podstawa do rozwiązania umowy bez wypowiedzenia. Niemniej jednak sąd zważył także, że podejmowanie przez pracownika w czasie zwolnienia lekarskiego czynności  sprzecznych z celem odzyskania zdolności zdrowotnych albo tez dążących do przedłużenia nieobecności w pracy może być w pewnych przypadkach zaklasyfikowane jako ciężkie naruszenie obowiązków.


Przetwarzanie danych osobowych poza zakresem upoważnienia

Zgodnie z wyrokiem z dnia 4 kwietnia 2017 r. Sądu Najwyższego (II PK 37/16) ciężkim naruszeniem obowiązków może być przetwarzanie danych osobowych poza zakresem upoważnienia udzielonego przez administratora. Tak było w tej sprawie, gdzie pracownica dokonała operacji polegającej na pobraniu ze zbioru danych osobowych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych informacji z konta płatnika składek i zrobiła to niezgodnie z celem, dla jakiego zbiór ten stworzono - dla wykonania umowy zlecenia łączącej ją z płatnikiem składek. W ten sposób przekroczyła ona zakres udzielonego jej przez administratora danych upoważnienia do przetwarzania danych osobowych. Sąd Najwyższy podkreślił, że nie należy bagatelizować skutków tego rodzaju bezprawnych zachowań, zwłaszcza gdy mieć na uwadze rozmiary zbioru danych osobowych i z uwagi na te okoliczności rozwiązanie umowy w trybie bez wypowiedzenia było zasadne.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Krytyka pracodawcy

Dosyć ciekawym zagadnieniem jest to czy krytyka pracodawcy może być słuszną przyczyną rozwiązania umowy o pracę. Odpowiedzi na to pytania dostarcza m.in. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2017 r. (II PK 18/16). Sprawa dotyczyła zwolnienia pracownicy, która w anonimowym liście skrytykowała aktualny zarząd spółki, sugerując, że nie kieruje się on dobrem firmy i dla jego członków praca w spółce to jedynie „przygoda”. Sąd Najwyższy uznał, iż sama okoliczność, że krytyczna wypowiedź pracownika została sformułowana anonimowo nie przesądza o tym, że przekroczono granice dozwolonej krytyki pracodawcy. Należy w takiej sytuacji wziąć pod uwagę treść krytyki i jej skutki. Natomiast jeśli w sprawie czyni się pracownikowi zarzut naruszenia zasad współżycia społecznego sąd nie powinien kierować motywacjami pracownika, a do kwestii nie odniósł się odpowiednio sąd drugiej instancji. W związku z tym Sąd Najwyższy przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia. Podsumowując rozważania sądu, pracownik ma prawo do krytyki pracodawcy, która powinna być wyrażana w stosownej formie i z zachowaniem określonych granic. Co ważne, aby móc rozwiązać umowę bez wypowiedzenia z winy pracownika naruszenie granic krytyki musi mieć charakter ciężki.

Podstawa prawna:

Wyrok Sądu Najwyższego  z dnia 14 marca 2018 r. (II PK 123/17)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 marca 2017 r. (II PK 14/16)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2017 r. (II PK 37/16)

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 28 marca 2017 r. (II PK 18/16)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    ZUS odpowiada: Czy po 1 kwietnia składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury [nowe tablice GUS]?

    Od 1 kwietnia, przy obliczaniu przyszłych emerytur, ZUS skorzysta z nowej tablicy dalszego trwania życia GUS, co sprawi, że emerytura osoby w wieku 60 lat będzie niższa o 3,7 proc., a osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż obliczona na podstawie poprzedniej tablicy – poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Jak zarządzać zespołem? Liderem nie trzeba się urodzić. Liczy się cel i chęć współpracy z innymi

    Osoby zarządzające zespołem mają kluczowe znaczenie dla firmy. Prawie co czwarty pracownik chciałby, by jego przełożony częściej go doceniał. Blisko połowa jest gotowa odejść z pracy z powodu szefa.

    Odmienne poglądy polityczne pracownika a dyskryminacja

    Zbliżają się wybory samorządowe. W wielu miejscach, w tym w pracy, trwają rozmowy, spory i wymiana myśli politycznych co do programów i kandydatów. Trzeba jednak wiedzieć, że pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne. Nie można więc ponosić negatywnych konsekwencji w miejscu pracy, szczególnie jeżeli ma się odmienne poglądy od pracodawcy. Nawet jeżeli jest się zatrudnionym w jednotach samorządu terytorialnego, gdzie niestety często ma miejsce rotacja pracowników ze względu na tzw. układy polityczne - powinna obowiązywać zasada wolności słowa i własnych poglądów politycznych.

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia. Dal pracodawcy liczy się dyspozycyjność pracownika. Wytypowanie do zwolnienia pracownika, przebywającego na długotrwałym urlopie bezpłatnym i korzystającego w tym czasie z innego źródła utrzymania, stanowi obiektywne i racjonalne kryterium doboru do wypowiedzenia umowy o pracę, co nie świadczy o charakterze dyskryminacyjnym zwolnienia. Zgodne z zasadami współżycia społecznego jest przyjęcie przez pracodawcę jako kryterium doboru pracowników do zwolnienia ich dyspozycyjności, rozumianej jako możliwość liczenia na obecność pracownika w pracy, w czasie na nią przeznaczonym, gdy przeciwieństwem tak rozumianej dyspozycyjności są częste absencje pracownika, spowodowane złym stanem zdrowia, jak również inne przypadki usprawiedliwionej nieobecności.

    REKLAMA

    Elektroradiolog - kim jest i co robi?

    Elektroradiolog to nowy zawód medyczny. Wielu idąc na tzw. prześwietlenie, tj. n. badanie w pracowniach rentgenowskich RTG - nie zdaje sobie sprawy, że jest to wymagający zawód, który wiąże się z pracą w szkodliwych i trudnych warunkach dla zdrowia tego pracownika - ze względu na promieniowanie. Praca przy wykonywaniu badań z zakresu diagnostyki obrazowej (rentgenografia, rentgenoskopia, radiologia stomatologiczna, mammografia, densytometria rentgenowska, tomografia komputerowa) jest wymagająca.

    Kim jest technik sterylizacji medycznej?

    Jakie trzeba mieć wykształcenie, żeby zostać technikiem sterylizacji medycznej? Jakie czynności wykonuje technik sterylizacji medycznej? To główne pytania, które się pojawiają. Niektórzy pytają też: dlaczego ten zawód został wpisany na listę zawodów medycznych - odpowiedź jest prosta jest to zawód wymagający specjalistycznych kwalifikacji. Technicy muszą mieć szczególne prawa ale i obowiązki. Muszą też ponosić odpowiedzialność z powodu swoich błędów medycznych. W gruncie rzeczy, gdyby nie technicy i nienależyta dezynfekcja i sterylizacja wyrobów medycznych - wielu pacjentów byłoby narażonych na choroby zakaźne - zagrażające życiu i zdrowiu. 

    Praca w Święta Wielkanocne

    Kiedy wypadają Święta Wielkanocne 2024? Praca w Poniedziałek Wielkanocny i Niedzielę Wielkanocną - czy przysługuje za to dodatek? Czy za pracę w Wielkanoc (w niedzielę oraz święto) przysługuje rekompensata?

    Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

    Dzień 2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Został on ustanowiony w 2008 r. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat autyzmu i budowanie wrażliwości społecznej w tym zakresie. Wiele osób neuroróżnorodnych wciąż spotyka się z trudnościami w znalezieniu odpowiedniego dla siebie miejsca pracy. Kiedy dojdzie już do zatrudnienia ważne jest to jak pracodawcy i współpracownicy traktują osoby z autyzmem. 

    REKLAMA

    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    REKLAMA