REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

 Kancelaria Bem & Wspólnicy
Kancelaria radców prawnych specjalizująca się w prawie medycznym, prawie pracy, prawie rodzinnym oraz prawie nieruchomości.
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy /fot. Shutterstock
Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy /fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Umowa o zakazie konkurencji może łączyć pracodawcę i pracownika także po ustaniu stosunku pracy. Umowa ta, często nazywana również klauzulą konkurencyjną, podpisywana jest pomiędzy stronami stosunku pracy, gdy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Zobowiązania wynikające z umowy

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zobowiązuje pracownika do powstrzymania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej wobec byłego pracodawcy, jak też świadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność (zakaz konkurencji). Zawierana pod rygorem nieważności w formie pisemnej umowa, zgodnie z art. 1012 § 1 Kodeksu pracy bezwzględnie powinna określać okres obowiązywania zakazu konkurencji oraz wysokość odszkodowania należnego pracownikowi od pracodawcy.

Autopromocja

Czy istnieje w obiegu prawnym definicja, pozwalająca na precyzyjne wyjaśnienie, jakich pracowników pracodawca może zaliczyć do kręgu mających „dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę”?. Odpowiedź jest przecząca, albowiem zawsze do pracodawcy należy wskazanie pracowników, którzy mogą zostać zaliczeni do tej grupy. Nie zawsze będą to pracownicy należący do tzw. kadry zarządzającej; decyduje tu bowiem subiektywne przekonanie pracodawcy, w rozumieniu którego właśnie konkretny pracownik spełnia przesłankę, legitymizującą podpisanie z nim umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

Stroną inicjującą zawarcie takiej umowy jest zawsze pracodawca, który ma interes prawny w zawarciu umowy tej treści i co trzeba wyraźnie podkreślić, często zbyt szeroko definiuje grupę pracowników, którym można zaproponować podpisanie tzw. klauzuli konkurencyjnej. Stąd też wydaje się, że pozycja pracownika jest mniej uprzywilejowana; zdarza się bowiem, że pracownik, któremu pracodawca proponuje podpisanie umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, nie jest wystarczająco asertywny, by odmówić pracodawcy, bojąc się o zachowanie swojej pozycji i w efekcie godzi się na podpisanie umowy. Na uwagę w tym kontekście zasługuje wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2003 roku (I PK 165/03 LEX nr 898250), zgodnie z którym umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy zawarta z osobą, która nie ma dostępu do określonych w art. 1012 § 1 k.p. informacji jako sprzeczna z prawem jest nieważna (art. 58 k.c. w związku z art. 300 k.p.).

Polecamy książkę: Kodeks pracy 2017 Praktyczny komentarz z przykładami

Pracownik nie jest więc zupełnie bezbronny; może się także domagać ustalenia, że nie jest zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy (art. 189 k.p.c.) – wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11 stycznia 2006 roku, II 110/05 (OSNP 2006, nr 23-24, poz. 346).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Odszkodowanie przysługujące pracownikowi

W zamian za powstrzymanie się przez pracownika od prowadzenia działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, pracodawca zobowiązuje się do wypłaty pracownikowi odszkodowania, którego dolną granicę określają przepisy Kodeksu pracy. Zgodnie z obowiązującymi uregulowaniami odszkodowanie to nie może być niższe od 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji (art. 1012 § 3 k.p.). Strony umowy mogą postanowić, że odszkodowanie będzie wypłacane w miesięcznych ratach, zapłata odszkodowania może też nastąpić jednorazowo. Wobec pojawiających się czasami wątpliwości przyjąć należy, że jeżeli w tzw. klauzuli konkurencyjnej wysokość odszkodowania nie zostanie określona, bądź też strony ustanowią klauzulę przewidującą nieodpłatny zakaz konkurencji, lub poniżej wartości przyjętej w kodeksie pracy, znajdzie zastosowanie wskazany wyżej art. 1012 § 3 k.p.

Okres obowiązywania klauzuli konkurencyjnej

Umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ulega rozwiązaniu po upływie okresu, na jaki została zawarta. Pomimo, iż Kodeks pracy tego wprost nie stanowi, strony mogą przewidzieć w umowie dopuszczalność jej rozwiązania. Konieczne jest jednak spełnienie przez strony umowy warunku wskazania przesłanek wypowiedzenia ( wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 marca 2014 roku II PK 151/13, OSNP 2015, Nr 6, poz. 75). Przyczyna rozwiązania umowy może być sformułowana w sposób ogólny, co nie podlega weryfikacji sądowej (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2012 roku I PK 237/11 LEX nr 1228851).

Zobacz: Indywidualne prawo pracy

Zakaz konkurencji, będący przedmiotem omawianej umowy, przestaje obowiązywać pracownika przed upływem terminu, na jaki została zawarta umowa, w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz lub też w przypadku niewywiązywania się pracodawcy z obowiązku wypłaty pracownikowi odszkodowania (art. 1012 § 3 k.p.).

Odpowiedzialność z tytułu naruszenia umowy

Czy byłemu pracownikowi, który naruszył wynikający z zawartej umowy zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy grożą jakieś konsekwencje? Odpowiedź na to pytanie jest twierdząca. Po pierwsze, złamanie zakazu upoważnia pracodawcę do zaprzestania wypłacania byłemu pracownikowi dalszych rat odszkodowania wynikających z umowy, a jeżeli pracodawca wypłacił już odszkodowanie pracownikowi, to przysługuje mu roszczenie o zwrot odszkodowania na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Ponadto, jeśli pracodawca poniesie szkodę wskutek naruszenia przez byłego pracownika zakazu konkurencji, może dochodzić od pracownika odszkodowania w pełnej wysokości, niezależnie od stopnia winy.

Warto pamiętać, że orzecznictwo Sądu Najwyższego dopuszcza możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji po rozwiązaniu umowy cywilnej (np. umowy zlecenia), co wynika także z zasady swobody umów.

Wzajemne prawa i obowiązki stron umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy w praktyce implikują wiele wątpliwości i nie zawsze udaje się uniknąć sporu sądowego. Gdy do niego dojdzie trzeba wiedzieć, że sporne sprawy w tym zakresie rozpoznają sądy pracy, a właściwość sądu rejonowego lub okręgowego jest uzależniona od wartości przedmiotu sporu.

Autorka: Ewa Bem – wspólnik i radca prawny w Kancelarii Bem & Wspólnicy

Autopromocja

REKLAMA

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    REKLAMA

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    REKLAMA

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    REKLAMA