Więcej niż 2 dni wolne na opiekę nad dzieckiem w roku - taki apel wystosowała w kwietniu 2025 r. Rzeczniczka Praw Dziecka i Naczelna Rada Adwokacka do Ministry Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Powinna być większa liczba dni zwolnienia od pracy przy kilku wychowywanych dzieciach.
- Opieka nad dzieckiem - ile dni?
- Opieka nad dzieckiem - art. 188 Kodeksu pracy
- Opieka na dziecko zdrowie - do ilu lat?
- Więcej niż 2 dni opieki na dziecko
Opieka nad dzieckiem - ile dni?
Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikom, którzy są rodzicami, przysługują uprawnienia rodzicielskie. Jednym z nich jest uregulowane w art. 188 KP zwolnienie od pracy z tytułu opieki nad dzieckiem. Tzw. opiekę przyznaje się rodzicom w wymiarze 2 dni lub 16 godzin w roku kalendarzowym. O wolne na podstawie wspomnianego przepisu kodeksowego może wnioskować tylko jeden z rodziców dziecka. Należy się w tej kwestii porozumieć. O tym, kto będzie korzystał z 2 dni opieki w danym roku decyduje pierwszy złożony wniosek. Pierwsza prośba w roku przesądza także o sposobie skorzystania z uprawnienia - w dniach czy w godzinach. Jeśli pracownik albo pracownica zawnioskuje o 1 dzień, w drugim wniosku również powinna poprosić o 1 dzień wolnego. Natomiast prośba o np. 4 godziny zwolnienia od pracy przy pierwszym wniosku determinuje skorzystanie z dalszej części również w wymiarze godzinowym. Oczywiście za czas zwolnienia pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Opieka nad dzieckiem - art. 188 Kodeksu pracy
Kodeks pracy:
Art. 188.[Zwolnienie od pracy] § 1. Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia.
§ 2. O sposobie wykorzystania w danym roku kalendarzowym zwolnienia, o którym mowa w § 1, decyduje pracownik w pierwszym wniosku składanym w postaci papierowej lub elektronicznej o udzielenie takiego zwolnienia w danym roku kalendarzowym.
§ 3. Zwolnienie od pracy, o którym mowa w § 1, udzielane w wymiarze godzinowym, dla pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika. Niepełną godzinę zwolnienia od pracy zaokrągla się w górę do pełnej godziny.
§ 4. Przepisy § 1 i 3 w zakresie zwolnienia od pracy udzielanego w wymiarze godzinowym stosuje się odpowiednio do pracownika, dla którego dobowa norma czasu pracy, wynikająca z odrębnych przepisów, jest niższa niż 8 godzin.
Opieka na dziecko zdrowie - do ilu lat?
Zgodnie z powyższym przepisem Kodeksu pracy opieka na dziecko zdrowe przysługuje do 14 roku życia dziecka. Czy liczy się ten wiek konkretnie do dnia urodzin dziecka, a może do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 14 lat?
Więcej niż 2 dni opieki na dziecko
Omawiane uprawnienie rodzicielskie przyznaje 2 dni lub 16 godzin dla pracownika lub pracownicy, jeśli wychowuje co najmniej jedno dziecko do 14 roku życia. Liczba dni wolnych (i godzin) nie zwiększa się więc wraz z większą liczbą posiadanych i wychowywanych dzieci. Rzeczniczka Praw Dziecka i Naczelna Rada Adwokacja wystąpiły do MRiPS o zwiększenie wymiaru dni na opiekę nad dzieckiem z art. 188 KP. Argumentują to podobną zależnością w przypadku innych uprawnień rodzicielskich takich jak urlop macierzyński, dodatkowy urlop macierzyński, urlop z tytułu przysposobienia, a także dodatkowy urlop z tytułu przysposobienia. Wymiar tych urlopów rośnie wraz z większą liczbą dzieci. Chodzi o to, aby poszerzyć uprawnienia rodziców w pracy w sposób stopniowy, a jednocześnie nieprzekraczający nadmiernego obciążenia pracodawców.
RPD i NRA proponują następujące brzmienie art. 188 § 1. Kodeksu pracy: „Pracownikowi wychowującemu przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat przysługuje w ciągu roku kalendarzowego zwolnienie od pracy w wymiarze 16 godzin albo 2 dni, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia. W przypadku pracownika wychowującego jednocześnie dwoje lub więcej dzieci w wieku do 14 lat wymiar zwolnienia od pracy ulega proporcjonalnemu zwiększeniu o 8 godzin lub 1 dzień na każde dziecko, z tym, że łączny wymiar zwolnienia nie może przekroczyć 40 godzin lub 5 dni w ciągu roku kalendarzowego”. Zwracają też uwagę na możliwość przeniesienia ciężaru ponoszenia wynagrodzenia za czas zwolnienia w rozmiarze przekraczającym 2 dni w roku na ZUS.
Minister Agnieszka Dziemianowicz-Bąk potwierdziła, że również widzi przedstawiony wyżej problem i wyraża otwarcie na pracę nad jego rozwiązaniem.