REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Urlop wychowawczy - nowe przepisy

Sebastian Kryczka
Sebastian Kryczka
Urlop wychowawczy. /Fot. Fotolia
Urlop wychowawczy. /Fot. Fotolia
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Pracownik powracający po urlopie wychowawczym od 1 października 2013 r. ma prawo do pełnego przysługującego mu wymiaru urlopu wypoczynkowego. Ponadto rodzice (opiekunowie) dziecka mogą w tym samym czasie korzystać z urlopu wychowawczego o 1 miesiąc dłużej.

Urlop wychowawczy - nowe przepisy

Rodzice (opiekunowie) dziecka mogą jednocześnie sprawować opiekę nad dzieckiem w czasie urlopu wychowawczego do 4 miesięcy. Ponadto każde z nich otrzymało wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu wychowawczego zarówno z podstawowego wymiaru urlopu, jak i z dodatkowego, przewidzianego na opiekę nad dzieckiem niepełnosprawnym.

Autopromocja

Polecamy Komplet: INFORLEX.PL Księgowość i Kadry + Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń + INFORorganizer - abonament 12 miesięcy

Urlopu wypoczynkowego nie należy obniżać proporcjonalnie

Przepisy Kodeksu pracy obowiązujące do 30 września 2013 r. obniżały wymiar urlopu wypoczynkowego przysługującego pracownikowi po powrocie z urlopu wychowawczego. Zgodnie bowiem z dotychczasową regulacją, jeżeli pracownik w danym roku kalendarzowym nie nabywał prawa do urlopu wypoczynkowego z powodu korzystania z urlopu wychowawczego 1 stycznia, to po powrocie do pracy po zakończeniu tego urlopu przysługujący mu wymiar urlopu wypoczynkowego był ustalany proporcjonalnie do okresu zatrudnienia, jaki pozostał mu do końca danego roku kalendarzowego. Jeżeli korzystanie przez pracownika z urlopu wychowawczego w danym roku następowało po nabyciu przez niego prawa do urlopu wypoczynkowego, wówczas miało to znaczenie z punktu widzenia wymiaru urlopu wypoczynkowego w przypadku, gdy pracownik wracał do pracy po takim urlopie w tym samym roku kalendarzowym (art. 1552 § 2 Kodeksu pracy, dalej k.p.). Urlop wypoczynkowy ulegał wtedy proporcjonalnemu obniżeniu.

Urlop wychowawczy a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe

Zgodnie z nowymi przepisami, jeżeli okres urlopu wychowawczego przypada po nabyciu przez pracownika prawa do urlopu wypoczynkowego w danym roku kalendarzowym, wówczas wymiar urlopu wypoczynkowego pracownika powracającego do pracy w ciągu tego samego roku kalendarzowego nie ulega proporcjonalnemu obniżeniu. Pracownik może zatem skorzystać z pełnego przysługującego mu wymiaru. Zmiany w tym zakresie wynikają z tego, że dotychczasowa regulacja pozostawała w sprzeczności z prawem unijnym.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wymiar urlopu wychowawczego

Do 30 września 2013 r. pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy miał prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez nie 5. roku życia. Od 1 października 2013 r. taki pracownik ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy. Zmianie uległa również redakcja przepisu regulującego urlop dodatkowy.

Zadaj pytanie na FORUM

Do 30 września 2013 r. bez względu na to, czy pracownik korzystał z podstawowego urlopu wychowawczego, mógł skorzystać z dodatkowego urlopu wychowawczego w wymiarze do 3 lat, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika. Od 1 października 2013 r., jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko pracownika wymaga jego osobistej opieki, to niezależnie od urlopu wychowawczego (podstawowego) może być mu udzielony urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy. Taki urlop może zostać udzielony na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Porównując treść przepisów sprzed i po nowelizacji można zauważyć, że nowa regulacja różni się nie tylko zastąpieniem lat miesiącami przy określaniu wymiaru urlopu. W poprzednich przepisach ustawodawca posługiwał się zwrotem „może skorzystać”, a regulacja obowiązująca od 1 października 2013 r. zawiera zwrot „może być udzielony”. Może zatem powstać wątpliwość, czy pracodawca ma obowiązek udzielić urlopu czy – mimo spełnienia przez pracownika przesłanek kodeksowych – może odmówić jego udzielenia.

„Nieprzenoszalna” część urlopu

Nowelizacja wprowadziła nowe rozwiązanie, jakim jest wydzielenie z wymiaru urlopu wychowawczego, wynoszącego 36 miesięcy, po jednym miesiącu takiego urlopu dla każdego z rodziców lub opiekunów dziecka. Zgodnie z nową regulacją, każdemu z rodziców lub opiekunów dziecka przysługuje wyłączne prawo do 1 miesiąca urlopu wychowawczego z wymiaru urlopu wychowawczego (zarówno podstawowego, jak i dodatkowego). Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Nawet gdyby taka czynność została dokonana, pracownik nie będzie mógł skorzystać z wyodrębnionej części urlopu z powodu braku podstawy prawnej w tym zakresie.

Wniosek o urlop wychowawczy

Należy mieć na uwadze, że skorzystanie z urlopu wychowawczego w wymiarze co najmniej 1 miesiąca oznacza w praktyce wykorzystanie przez rodzica lub opiekuna dziecka „wyodrębnionego” urlopu. Nieskorzystanie z przysługującej nieprzenoszalnej części urlopu przez uprawnionego pracownika będzie skutkowało w praktyce tym, że wymiar urlopu wychowawczego na dane dziecko będzie wynosił do 34 miesięcy (gdy oboje rodzice zrezygnują z nieprzenoszalnej części urlopu) lub do 35 miesięcy (w przypadku rezygnacji z uprawnienia przez jednego z rodziców lub opiekunów). Zasady dotyczące nieprzenoszalnej części urlopu będą miały zastosowanie również do urlopu wychowawczego udzielonego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, którego stan zdrowia został potwierdzony orzeczeniem lekarskim o niepełnosprawności.

Wspólne korzystanie z urlopu i jego podział

Możliwość korzystania z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców lub opiekunów istniała już wcześniej. Zgodnie z dotychczasowymi przepisami, rodzice lub opiekunowie dziecka spełniający warunki do korzystania z urlopu wychowawczego mogli jednocześnie korzystać z takiego urlopu przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Nowy przepis wydłuża ten okres do 4 miesięcy, usuwając jednocześnie zbędny zwrot „spełniający warunki...”.

Dotychczasowa regulacja pozwalała na podział urlopu wychowawczego na 4 części. Nowe zasady są w tym zakresie korzystniejsze dla pracowników, umożliwiają bowiem podział urlopu na 5 części. Taka zmiana pozwoli pracownikom na wykorzystanie nieprzenoszalnej części urlopu wychowawczego jako części samodzielnej, nie pogarszając jednocześnie sytuacji prawnej rodziców czy opiekunów w kwestii wykorzystywania urlopu wychowawczego w taki sposób.

Umowa zlecenie w okresie urlopu macierzyńskiego i wychowawczego - ubezpieczenie społeczne

Prawo do urlopu w pełnym wymiarze dla jednego rodzica

Od 1 października 2013 r. do art. 189 k.p. wprowadzono § 9, który zawiera zamknięty katalog przypadków, które uzasadniają wyłączne prawo jednego rodzica do urlopu wychowawczego w pełnym wymiarze. Zgodnie z nowymi zasadami, rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:

  • drugi rodzic dziecka nie żyje,
  • drugiemu z rodziców nie przysługuje władza rodzicielska,
  • drugiemu z rodziców odebrano władzę rodzicielską lub władza ta uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Ustawodawca objął tym przepisem również dodatkowy urlop wychowawczy związany z niepełnosprawnością dziecka.

Przedawnienie urlopu wypoczynkowego

Przed 1 października 2013 r. urlop wychowawczy nie miał wpływu na rozpoczęcie i bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy. Nowelizacja wprowadziła przepis, zgodnie z którym bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu na czas korzystania z urlopu wychowawczego. Zmiana w tym zakresie wiązała się z przyjęciem takiego rozwiązania prawnego, które pozwoliłoby na zapewnienie pracownikowi możliwości skorzystania z urlopu wypoczynkowego, do którego prawo nabył przed urlopem wychowawczym. Uwzględniając fakt, że okres przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy wynosi 3 lata (w tym roszczenia o urlop wypoczynkowy) w praktyce mógł wystąpić przypadek, w którym nastąpiło przedawnienie roszczenia o urlop wypoczynkowy z powodu długotrwałego korzystania z urlopu wychowawczego. Zmiana przepisu w tym zakresie od 1 października 2013 r. umożliwi pracownikowi skorzystanie z urlopu wypoczynkowego po powrocie z urlopu wychowawczego bez ryzyka konsekwencji wynikających z przedawnienia.

Ubezpieczenie zdrowotne na urlopie wychowawczym

Zestawienie najważniejszych zmian dotyczących urlopu wychowawczego

Zagadnienie

Stan prawny

do 30 września 2013 r.

od 1 października 2013 r.

1

2

3

obniżenie urlopu wypoczynkowego w sytuacji, gdy w danym roku kalendarzowym po nabyciu prawa do urlopu wypoczynkowego pracownik skorzystał z urlopu wychowawczego, a następnie powrócił do pracy

wymiar urlopu wypoczynkowego ulegał proporcjonalnemu obniżaniu

wymiar urlopu wypoczynkowego nie ulega proporcjonalnemu obniżeniu

wymiar urlopu wychowawczego

● 3 lata,
pracownik mógł skorzystać z dodatkowych 3 lat urlopu niezależnie od urlopu „podstawowego”, w sytuacji gdy z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymagało osobistej opieki pracownika – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia

● 36 miesięcy,
pracownik może skorzystać z dodatkowego urlopu w wymiarze do 36 miesięcy niezależnie od urlopu „podstawowego”, jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko pracownika wymaga jego osobistej opieki – nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 18. roku życia

miesiąc urlopu „nieprzenoszalnego” wyodrębnionego z całej puli wymiaru urlopu wychowawczego

brak regulacji

przyznanie każdemu z rodziców lub opiekunów wyłącznego prawa do 1 miesiąca urlopu wychowawczego z pełnego wymiaru

korzystanie z urlopu wychowawczego przez oboje rodziców (opiekunów) w tym samym czasie

do 3 miesięcy

do 4 miesięcy

podział urlopu na części

urlop może być wykorzystany maksymalnie w 4 częściach

urlop może być wykorzystany maksymalnie w 5 częściach

przedawnienie urlopu wychowawczego

brak wpływu urlopu wychowawczego na rozpoczęcie oraz bieg terminu przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy

na czas korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego bieg przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu

Podstawa prawna:

  • art. 186, art. 1552 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy – j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028
  • art. 1 ustawy z 26 lipca 2013 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy – Dz.U. z 2013 r., poz. 1028
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Sposób na płace

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Praca w Święta Wielkanocne

    Kiedy wypadają Święta Wielkanocne 2024? Praca w Poniedziałek Wielkanocny i Niedzielę Wielkanocną - czy przysługuje za to dodatek? Czy za pracę w Wielkanoc (w niedzielę oraz święto) przysługuje rekompensata?

    Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

    Dzień 2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Został on ustanowiony w 2008 r. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat autyzmu i budowanie wrażliwości społecznej w tym zakresie. Wiele osób neuroróżnorodnych wciąż spotyka się z trudnościami w znalezieniu odpowiedniego dla siebie miejsca pracy. Kiedy dojdzie już do zatrudnienia ważne jest to jak pracodawcy i współpracownicy traktują osoby z autyzmem. 

    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    REKLAMA

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    REKLAMA

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    REKLAMA