REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracodawca może nagrywać pracowników w pracy

Rafał Krawczyk
Czy pracodawca może nagrywać pracowników. /Fot. Fotolia
Czy pracodawca może nagrywać pracowników. /Fot. Fotolia
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Czy pracodawca może nagrywać pracowników w pracy? Coraz szybszy rozwój techniki sprawia, że za pomocą bardzo niewielkich nakładów finansowych pracodawca może monitorować działania pracowników. Jednak nagrywanie pracowników zarówno w formie audio, jak i audio-wideo jest dopuszczalne tylko po wcześniejszym ich poinformowaniu o tym.

W praktyce dokonywanie przez pracodawcę rejestracji nagrań audio lub audio-wideo pracowników odbywa się albo za wiedzą lub nawet zgodą pracowników, albo bez poinformowania o tym podwładnych. Monitoring może obejmować instalacje kamer przemysłowych lub tylko nagrania, np. rozmów ze służbowych telefonów.

Autopromocja

Żadna z form monitoringu pracowników nie została dotąd uregulowana prawnie. Brak sprecyzowania w przepisach prawa pracy granic kontroli pracowników nie oznacza jednak, że pracodawca ma w tym zakresie pełną swobodę. Nie ma wątpliwości, że potajemne nagrywanie pracowników – i to niezależnie od tego, czy chodzi o nagrywanie obrazu czy tylko dźwięku – stanowi naruszenie prawa co najmniej w zakresie dóbr osobistych. Ograniczenia dla pracodawcy nie muszą więc wynikać tylko z przepisów prawa pracy. Ochronę dóbr pracowników, których naruszenie mogłoby nastąpić przez ich potajemne nagrywanie, zapewniają przede wszystkim ogólne przepisy prawa cywilnego, a także przepisy o ochronie danych osobowych.

Kwestiami dopuszczalności monitorowania pracowników zajmował się też Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC). Trybunał wyraził opinię, że pracodawca, który decyduje się na wprowadzenie monitoringu, ma obowiązek zastosowania takich środków, które nie tylko mają na celu zapewnienie ochrony jego interesów, ale które nie będą naruszały sfery prywatności pracownika – w szczególności nie będą ingerować w sferę objętą tajemnicą korespondencji.

Zobacz również serwis: Odpowiedzialność, prawa i obowiązki

Należy przyjąć, że do zakresu pojęcia „życie prywatne” należy zaliczyć również rozmowy telefoniczne prowadzone z telefonów służbowych. Zdaniem ETPC, z art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wynika prawo każdego do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. Zasada ta dotyczy również pracowników, którzy w miejscu pracy powinni móc liczyć na poszanowanie ich prywatności. Trybunał stwierdził ponadto, że monitorowanie pracowników jest możliwe tylko w przypadkach wskazanych w ustawach prawa krajowego sygnatariuszy Konwencji. Wskazał także, że dopuszczalne działania kontrolne pracodawców powinny być przez nich dokładnie opisane w wewnętrznych regulacjach przedsiębiorstwa, a ich stosowanie musi być proporcjonalne do celu, jaki pracodawca chce osiągnąć (np. wyroki ETPC: z 16 grudnia 1992 r., 13710/88 w sprawie Niemietz przeciwko Niemcom; z 25 czerwca 1997 r., 20605/92 w sprawie Halford przeciwko Wielkiej Brytanii czy z 3 kwietnia 2007 r., 62617/00 w sprawie Copland przeciwko Wielkiej Brytanii).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik musi wiedzieć, że jest nagrywany

Bez znaczenia dla oceny legalności postępowania pracodawcy, który decyduje się na monitoring pracowników bez ich zgody, pozostaje także motywacja pracodawcy, którą może być zarówno kontrola poczynań pracowników (np. w zakresie prawidłowości wykonywania obowiązków), jak i próba zabezpieczenia materiału dowodowego na okoliczność ewentualnych procesów prowadzonych z pracownikami.


Regułą powinno być więc informowanie pracowników o zakresie, w jakim ich zachowania mogą być monitorowane i rejestrowane przez pracodawcę. Należy przyjąć, że właściwą metodą uregulowania zasad kontroli pracowników w miejscu pracy jest zamieszczenie stosownych zapisów w regulaminie pracy (lub układzie zbiorowym pracy). Pozwala to wyeliminować wszelkie niejasności i konflikty, które mogłyby powstać na tym tle. Monitoring pracowników powinien służyć wyłącznie celom związanym z łączącym strony stosunkiem pracy.

Monitoring pracowników może mieć na celu ocenę efektywności wykonywania przez nich pracy lub kontrolę niewłaściwych zachowań pracowników. W związku z brakiem przepisów określających ramy prowadzonej w ten sposób kontroli nie można wymagać, aby pracodawca każdorazowo – oprócz poinformowania pracowników o wprowadzeniu monitoringu (szczególnie wizyjnego) – miał obowiązek uzyskiwać ich zgodę na rejestrację. Niektórzy eksperci podkreślają, że w przypadku nagrywania rozmów telefonicznych taka zgoda powinna być jednak uzyskiwana. Co więcej, brak zgody pracownika może w konkretnych okolicznościach stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę.

Zobacz również: Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony

Sfera prywatna nie podlega nagraniom

W żadnym przypadku nagrywanie pracowników nie może służyć pozyskiwaniu informacji o ich życiu prywatnym czy innych sferach aktywności pozazawodowej (społecznej, politycznej itp.). Pomocne może być bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego na temat niedopuszczalności gromadzenia tego typu informacji – zwłaszcza w formie dokumentów w aktach osobowych pracownika. Należy wykluczyć legalność nagrywania prywatnych rozmów pracowników – nawet jeśli prowadzone są z telefonów służbowych.

Czym innym jest natomiast prawo pracodawcy do zakazania takich zachowań i wyciągania konsekwencji za ich naruszenie. Wskazuje na to wyrok Sądu Najwyższego z 15 maja 1997 r. (I PKN 93/97, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl), w którym stwierdzono, że „korzystanie przez pracownika z telefonu służbowego w celu udziału w grach towarzyskich, narażające pracodawcę na znaczną szkodę, może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych” i stanowić podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

PRZYKŁAD

Pracownicy wyrazili zgodę na rejestrację rozmów służbowych prowadzonych z telefonów komórkowych i na ich archiwizację przez określony czas – co zostało określone w regulaminie pracy. Pracownicy dowiedzieli się jednak, że pracodawca nie tylko rejestruje, ale również gromadzi ponad okres przewidziany w przepisach wewnętrznych dokumentację zawierającą zapis rozmów prywatnych. W tej sytuacji każdy z pracowników może wystąpić do pracodawcy o zaprzestanie takiej praktyki i usunięcie nielegalnie zgromadzonych nagrań. W razie niespełnienia przez pracodawcę takiego żądania, pracownikom przysługuje prawo do wystąpienia do sądu z powództwem w tej sprawie.

Polecamy: Kodeks pracy 2013 z komentarzem - praktycznie o rewolucyjnych zmianach


Legalne nagrania są pewniejszym dowodem

Nagrania uzyskane w legalny lub nielegalny sposób mogą się okazać przydatne w postępowaniu sądowym prowadzonym przed sądem pracy. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z każdego rodzaju nagrania może zostać zgłoszony w każdej sprawie.

Nie ma wątpliwości, że nagrania legalne – czyli dokonywane za wiedzą (lub zgodą) pracowników – mogą stanowić pełnowartościowy materiał dowodowy. W razie potrzeby – jeśli postawiony zostanie taki zarzut – pracodawca będzie musiał wykazać, że są to materiały, w które nie dokonano żadnych ingerencji, co w spornych przypadkach może wymagać nawet opinii biegłego.

W znacznie gorszej sytuacji znajduje się pracodawca, który jako dowód powołuje nagrania rozmów zdobyte w sposób nielegalny (czyli bez poinformowania pracownika o tym, że jest nagrywany). Procedura cywilna nie wyłącza wprost możliwości zawnioskowania dowodu z nagrania zdobytego w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego (a takim jest bez wątpienia każde nagranie dokonane bez wiedzy i świadomości osoby nagrywanej). Również orzecznictwo sądów nie jest w tej kwestii jednolite. W opinii licznych sądów takie dowody w ogóle nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięcia – mimo że katalog środków dowodowych w sprawach cywilnych (w tym pracowniczych) ma charakter otwarty (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 stycznia 2008 r., I ACa 1057/07, czy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 lipca 1999 r., I ACa 380/99, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl).

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Niedopuszczalność wykorzystania nielegalnych nagrań sądy wywodzą z tego, że przy ich pozyskaniu dochodzi do naruszania dóbr osobistych rozmówcy – w tym swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnicy rozmowy. Podejrzenie, że rozmowa mogła zostać zaaranżowana lub zmanipulowana, a wypowiedzi danej osoby ukierunkowane specjalnie na osiągniecie celu oczekiwanego przez nagrywającego, może powstać szczególnie w przypadku dowodu z przedstawienia zapisu rozmowy pracownika z pracodawcą.

Brak sprzeciwu na wykorzystanie nielegalnie pozyskanego dowodu z nagrania wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 25 kwietnia 2003 r. (IV CKN 94/01, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl). W innym orzeczeniu – z 13 listopada 2002 r. (I CKN 1150/00, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl) – wyłączenia bezprawności naruszenia dobra prawnego (w postaci swobody i wolności komunikowania) Sąd Najwyższy poszukiwał z kolei w kontekście działania w ramach ochrony usprawiedliwionego interesu prywatnego.

Również wśród ekspertów prawa pracy nie ma jednoznacznych wypowiedzi co do dopuszczalności przeprowadzania dowodu z nielegalnych nagrań. Wskazuje się jednak, że podstawą oddalenia takiego wniosku mogą być normy konstytucyjne. Ostatecznie to sąd rozpatrujący konkretną sprawę oceni dopuszczalność przeprowadzenia dowodu z nagrania, jak również moc takiego dowodu.

PRZYKŁAD

Pracodawca, który ustalił, że z magazynu giną różne towary, dowiedział się z anonimu, że przywłaszczali je pracownicy i że kolejny zabór mienia planują w ten sam dzień wieczorem. Pracodawca zdążył zainstalować kamerę przemysłową i za jej pomocą nagrał cały proceder. Nie zdążył jednak poinformować o tym pracowników, a nagranie przedstawił jako koronny dowód przed sądem w sprawie o przywrócenie do pracy, w której pracownicy zakwestionowali swoje sprawstwo. Pracownicy, którzy w sposób ewidentny naruszyli prawo, nie będą mogli skutecznie podważyć dopuszczalności przeprowadzenia dowodu zawnioskowanego przez pracodawcę – mimo że nagranie zostało zarejestrowane bez ich wiedzy.

Podstawa prawna:

  • ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 880)
  • ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 230, poz. 1370)
  • ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028)

Więcej przeczytasz w czasopiśmie Poradnik Organizacji Non Profit >>>

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Poradnik Organizacji Non Profit

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

    Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy przed weekendem majowym jest niedziela handlowa? Jak wypadają niedziele handlowe w kwietniu?

    Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

    Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy w kwietniu 2024 jest niedziela handlowa? Jakie kary za pracę w dni niehandlowe?

    ZUS odpowiada: Czy po 1 kwietnia składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury [nowe tablice GUS]?

    Od 1 kwietnia, przy obliczaniu przyszłych emerytur, ZUS skorzysta z nowej tablicy dalszego trwania życia GUS, co sprawi, że emerytura osoby w wieku 60 lat będzie niższa o 3,7 proc., a osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż obliczona na podstawie poprzedniej tablicy – poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

    Dodatki funkcyjne w sądach

    Dodatki funkcyjne w sądach - trwają prace nad przepisami. Mają się zmienić zasady wynagradzania sędziów pełniących funkcje rzeczników dyscyplinarnych. Proponowane zmiany mają charakter przekrojowy, dotyczą modyfikacji wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Sędziów Sądów Powszechnych, Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach okręgowych oraz Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Ministra Sprawiedliwości, i służą dostosowaniu wysokości dodatków do rzeczywistego obciążenia zadaniami związanymi z pełnieniem tych funkcji. 

    REKLAMA

    Jak zarządzać zespołem? Liderem nie trzeba się urodzić. Liczy się cel i chęć współpracy z innymi

    Osoby zarządzające zespołem mają kluczowe znaczenie dla firmy. Prawie co czwarty pracownik chciałby, by jego przełożony częściej go doceniał. Blisko połowa jest gotowa odejść z pracy z powodu szefa.

    Odmienne poglądy polityczne pracownika a dyskryminacja

    Zbliżają się wybory samorządowe. W wielu miejscach, w tym w pracy, trwają rozmowy, spory i wymiana myśli politycznych co do programów i kandydatów. Trzeba jednak wiedzieć, że pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne. Nie można więc ponosić negatywnych konsekwencji w miejscu pracy, szczególnie jeżeli ma się odmienne poglądy od pracodawcy. Nawet jeżeli jest się zatrudnionym w jednotach samorządu terytorialnego, gdzie niestety często ma miejsce rotacja pracowników ze względu na tzw. układy polityczne - powinna obowiązywać zasada wolności słowa i własnych poglądów politycznych.

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia

    Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia. Dal pracodawcy liczy się dyspozycyjność pracownika. Wytypowanie do zwolnienia pracownika, przebywającego na długotrwałym urlopie bezpłatnym i korzystającego w tym czasie z innego źródła utrzymania, stanowi obiektywne i racjonalne kryterium doboru do wypowiedzenia umowy o pracę, co nie świadczy o charakterze dyskryminacyjnym zwolnienia. Zgodne z zasadami współżycia społecznego jest przyjęcie przez pracodawcę jako kryterium doboru pracowników do zwolnienia ich dyspozycyjności, rozumianej jako możliwość liczenia na obecność pracownika w pracy, w czasie na nią przeznaczonym, gdy przeciwieństwem tak rozumianej dyspozycyjności są częste absencje pracownika, spowodowane złym stanem zdrowia, jak również inne przypadki usprawiedliwionej nieobecności.

    Elektroradiolog - kim jest i co robi?

    Elektroradiolog to nowy zawód medyczny. Wielu idąc na tzw. prześwietlenie, tj. n. badanie w pracowniach rentgenowskich RTG - nie zdaje sobie sprawy, że jest to wymagający zawód, który wiąże się z pracą w szkodliwych i trudnych warunkach dla zdrowia tego pracownika - ze względu na promieniowanie. Praca przy wykonywaniu badań z zakresu diagnostyki obrazowej (rentgenografia, rentgenoskopia, radiologia stomatologiczna, mammografia, densytometria rentgenowska, tomografia komputerowa) jest wymagająca.

    REKLAMA

    Kim jest technik sterylizacji medycznej?

    Jakie trzeba mieć wykształcenie, żeby zostać technikiem sterylizacji medycznej? Jakie czynności wykonuje technik sterylizacji medycznej? To główne pytania, które się pojawiają. Niektórzy pytają też: dlaczego ten zawód został wpisany na listę zawodów medycznych - odpowiedź jest prosta jest to zawód wymagający specjalistycznych kwalifikacji. Technicy muszą mieć szczególne prawa ale i obowiązki. Muszą też ponosić odpowiedzialność z powodu swoich błędów medycznych. W gruncie rzeczy, gdyby nie technicy i nienależyta dezynfekcja i sterylizacja wyrobów medycznych - wielu pacjentów byłoby narażonych na choroby zakaźne - zagrażające życiu i zdrowiu. 

    Praca w Święta Wielkanocne

    Kiedy wypadają Święta Wielkanocne 2024? Praca w Poniedziałek Wielkanocny i Niedzielę Wielkanocną - czy przysługuje za to dodatek? Czy za pracę w Wielkanoc (w niedzielę oraz święto) przysługuje rekompensata?

    REKLAMA