Prawa i obowiązki inspektora pracy

Urzędnik państwowy albo działacz społeczny nad­zorujący przestrzeganie przepisów o bezpieczeń­stwie i higienie pracy, działający na podstawie i w granicach przepisów prawa.

Autopromocja

Inspektor w prawie pracy

Urzędnik państwowy albo działacz społeczny nad­zorujący przestrzeganie przepisów o bezpieczeń­stwie i higienie pracy, działający na podstawie i w granicach przepisów prawa.

Uprawnienia w tym zakresie posiadają Główny Inspektor Pracy, inspektorzy okręgowi oraz inspek­torzy pracy, działający w ramach właściwości tery­torialnej okręgowych inspektoratów pracy. Oprócz inspektorów inspekcji pracy przestrzegania prawa w zakładzie pracy mogą pilnować społeczni inspek­torzy pracy.

Uprawnienia państwowych inspektorów pracy doty­czą głównie funkcji kontrolnych, zatwierdzania okre­ślonych dokumentów oraz uzyskiwania informacji.

Autopromocja

Monitor Bezpieczeństwa
i Higieny Pracy
Wydanie cyfrowe

Sprawdź

Obowiązki pracodawcy

Pracodawca ma m.in. obowiązek przekazania okrę­gowemu inspektorowi pracy porozumienia o zawie­szeniu stosowania w całości lub w części przepisów prawa pracy, określającego prawa i obowiązki stron stosunku pracy. Ponadto przekazuje kopię porozu­mienia w sprawie przedłużenia okresu rozliczeniowe­go czasu pracy, w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia. Na pisemny wniosek pra­cownika pracującego w porze nocnej pracodawca informuje właściwego okręgowego inspektora pracy o zatrudnianiu pracowników pracujących w nocy.

W przypadku zaistnienia śmiertelnego, ciężkiego lub zbiorowego wypadku przy pracy oraz każdego innego, mającego związek z pracą, który wywołał takie skutki, pracodawca zawiadamia o tym fak­cie niezwłocznie okręgowego inspektora pracy. Istnieje obowiązek zgłoszenia inspektorowi każ­dego przypadku podejrzenia choroby zawodowej, a także zawiadomienia o skutkach takiej choroby. Właściwy inspektor pracy zatwierdza wykaz prac lekkich obowiązujący u danego pracodawcy, a okręgowy inspektor prowadzi rejestr i dokonuje rejestracji układów zbiorowych pracy.

Rekomendowany produkt: Zatrudnianie i zwalnianie pracowników – praktyczny poradnik (PDF)

Zezwolenia inspektora pracy wymaga wykony­wanie pracy lub innych zajęć zarobkowych przez dziecko do ukończenia przez nie 16. roku życia na rzecz podmiotu prowadzącego działalność kultu­ralną, artystyczną, sportową lub reklamową. Jest on jednocześnie uprawniony do cofnięcia zgody na pracę dziecka, z urzędu, jeżeli stwierdzi, że warun­ki pracy dziecka nie odpowiadają warunkom okre­ślonym w wydanym zezwoleniu, bądź na wniosek przedstawiciela ustawowego dziecka. Jeżeli jest to uzasadnione stwierdzonymi zagroże­niami zawodowymi, właściwy inspektor pracy może nakazać utworzenie w zakładzie pracy służby bhp albo zwiększenie liczby pracowników tej służby. Inspektorzy pracy są uprawnieni do przeprowadza­nia, bez uprzedzenia i o każdej porze dnia i nocy, kontroli przestrzegania przepisów prawa pracy, w szczególności stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, oraz kontroli przestrzegania przepisów doty­czących legalności zatrudnienia.

W toku postępowania kontrolnego inspektor pracy ma prawo m.in. do:

Autopromocja

BHP w firmie. Obowiązki pracodawców

Sprawdź

• swobodnego wstępu na teren oraz do obiektów i pomieszczeń podmiotu kontrolowanego,
• przeprowadzania oględzin obiektów, pomiesz­czeń, stanowisk pracy, maszyn i urządzeń oraz przebiegu procesów technologicznych i pracy,
• żądania od podmiotu kontrolowanego oraz od wszystkich pracowników lub osób, które są lub były zatrudnione albo które wykonują lub wyko­nywały pracę na jego rzecz na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym osób wykonujących na własny rachunek działalność gospodarczą, a także osób korzystających z usług agencji zatrudnienia, pisemnych i ustnych informacji w sprawach obję­tych kontrolą oraz wzywania i przesłuchiwania tych osób w związku z przeprowadzaną kontrolą,
• żądania przedłożenia akt osobowych i wszelkich dokumentów związanych z wykonywaniem pracy przez pracowników lub osoby świadczące pracę na innej podstawie niż stosunek pracy,
• utrwalania przebiegu i wyników oględzin, za pomocą aparatury i środków technicznych słu­żących do utrwalania obrazu lub dźwięku,
• wykonywania niezbędnych dla celów kontroli odpisów lub wyciągów z dokumentów, jak rów­nież zestawień i obliczeń sporządzanych na pod­stawie dokumentów, a w razie potrzeby żądania ich od podmiotu kontrolowanego,
• sprawdzania tożsamości osób wykonujących pracę lub przebywających na terenie podmiotu kontrolowanego, a także osób korzystających z usług agencji zatrudnienia, ich przesłuchiwa­nia i żądania oświadczeń w sprawie legalności zatrudnienia lub prowadzenia innej działalności zarobkowej,
• korzystania z pomocy biegłych i specjalistów oraz akredytowanych laboratoriów.

Zadaj pytanie na FORUM

W wyniku ustaleń dokonanych w toku kontroli inspektor pracy ma prawo do:

• wydawania decyzji,
• kierowania wystąpień i wydawania poleceń,
• wnoszenia powództwa oraz wstępowania do postępowania w sprawach,
• podejmowania innych działań, jeżeli prawo lub obowiązek ich podjęcia wynika z odrębnych przepisów.

W razie stwierdzenia w toku kontroli wykroczenia polegającego na nielegalnym zatrudnianiu inspek­tor pracy prowadzi postępowanie mandatowe lub występuje z wnioskiem do sądu o ukaranie osób odpowiedzialnych za stwierdzone nieprawidłowo­ści. O innych nieprawidłowościach niezwłocznie powiadamia właściwe organy. Ponadto na umotywowany wniosek pracowników (lub ich przedstawicieli) dotyczący spraw zagro­żenia zdrowia i życia pracowników państwowi inspektorzy pracy mogą przeprowadzić kontrole oraz zastosować wobec pracodawcy środki praw­ne. Pracodawca musi zapewnić wykonanie zaleceń i nakazów inspektora pracy, w tym również zaleceń społecznego inspektora pracy.