Tematy - Orzecznictwo SN, Zwolnienia grupowe

Firmy działające w naszym kraju coraz częściej przeprowadzają zwolnienia grupowe. Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, minister rodziny, pracy i polityki społecznej, przyznaje, że faktycznie tych zwolnień jest sporo.

Zwolnienia grupowe wiszą w powietrzu. Pracownicy mogą być zwalniani w przemyśle i IT. Jakie firmy zwalniają? Jakie są przyczyny zwolnień?

Zwolnienia grupowe 2024. Dostaniesz maksymalnie 63 630 a od 1 lipca 2024 r. 64 500 zł. odprawy! Sprawdź najważniejsze zasady w zakresie rozwiązywania z pracownikami umów z przyczyn ich niedotyczących.

Pracodawca musi wskazać przyczynę wyboru pracownika do zwolnienia z pracy - tak stwierdził Sąd Najwyższy w postanowieniu z 3 sierpnia 2023 r., sygn. akt III PSK 90/22. Dotyczy to sytuacji tzw. zwolnień grupowych, gdzie do rozwiązania umowy o pracę są typowani pracownicy zatrudnieni na tym samym stanowisku, według pewnych kryteriów, a pracodawca rozwiązuje umowę tylko z wybranymi. Te kryteria muszą być dla pracowników jasne, konkretne i zrozumiałe.

Zwolnienia grupowe podlegają ścisłym regulacjom prawnym. Określają one, jakie zwolnienia pracowników mają charakter zwolnień grupowych. Jakie obowiązki ma pracodawca dokonujący zwolnienia grupowego? Jakie uprawnienia przysługują zwalnianym pracownikom?

Jakie prawa przysługują pracownikowi w przypadku zwolnienia z pracy z powodu redukcji etatów? Czy pracownikowi należy się odprawa przy rozwiązaniu umowy z przyczyn niedotyczących pracownika? Czy trzeba dokonywać konsultacji i zawierać porozumienie ze związkami przy zwolnieniu z przyczyn niedotyczących pracowników?

Czym są zwolnienia grupowe? Jakie mogą być przyczyny zwolnień grupowych? Czy pracownikowi należy się odprawa przy zwolnieniach grupowych? Czy trzeba dokonywać konsultacji i zawierać porozumienie ze związkami przy zwolnieniach grupowych?

Jak rozwiązać umowę z pracownikiem z przyczyn go niedotyczących? Jakie kryteria należy brać pod uwagę przy zwolnieniach grupowych? Czy ważna jest sytuacja materialna, osobista i zawodowa przy doborze pracowników do zwolnień? Czy sąd może zakwestionować decyzję pracodawcy – pomimo swobody prowadzenia działalności i polityki kadrowej.

W Belgii 4 na 10 firm rozważają zwolnienie pracowników - wynika z ankiety przeprowadzonej dla tygodnika „De Zondag”. Właściciele przedsiębiorstw uzasadniają to koniecznością obniżenia kosztów.

Zwolnienia grupowe bez odprawy - 9 skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego złożył Prokurator Generalny. Pracownicy żądali od pracodawcy sprostowania świadectw pracy i przyznania odprawy.

Koszt zwolnienia pracownika w Polsce i na świecie - porównanie. Jak można rozwiązać umowę o pracę? Jakie prawa ma pracownik po zwolnieniu? Na jakich zasadach odbywa się zwolnienie grupowe? Co z odszkodowaniem i wynagrodzeniem za okres wypowiedzenia?

Restrukturyzacja wiąże się ze zwolnieniami grupowymi lub indywidualnymi. Co ze zwalnianymi pracownikami? Czym jest outplacement? Jak przekazać pracownikowi informację o zwolnieniu? Jak informować pracowników o restrukturyzacji? Jak umiejętnie zarządzać emocjami kadry? Jakie znaczenie dla wizerunku ma komunikacja?

Odprawa dla zwolnionego pracownika przewidziana jest przepisami prawa pracy. Kiedy należy się pracownikowi odprawa? Ile w 2021 r. wynosi odprawa uregulowana ustawą o zwolnieniach grupowych? Czy ma znaczenie rodzaj umowy o pracę i staż pracy? W jaki sposób powinna być rozwiązana umowa? Czy likwidacja stanowiska pracy stanowi podstawę do wypłaty odprawy?

Rozwiązanie umowy o pracę z powodu osiągnięcia wieku emerytalnego może spotkać się z zarzutem dyskryminacji. Uzasadnienie wypowiedzenia umowy pracownikowi w wieku emerytalnym powinno odwoływać się do obiektywnych, indywidualnych przyczyn leżących po stronie pracownika lub pracodawcy. Przyczyny te powinny odnosić się do wykonywanej pracy, jak niewłaściwe jej wykonywanie, częsta nieobecność w pracy, ograniczenie zakresu działalności firmy.

Kiedy następuje zwolnienie grupowe? Otóż zwolnienie grupowe obejmuje wypowiedzenie umowy co najmniej 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników, 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia więcej niż 100, ale mniej niż 300 pracowników oraz 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia minimum 300 pracowników. W przypadku zwolnień grupowych pracownikom należy się odprawa. Jaka jest jej wysokość?

Większość pracodawców, pomimo kryzysu wywołanego przez koronawirusa, nie planuje zwolnień w ciągu najbliższych 6 miesięcy. Wynika to z badania "Plany Pracodawców" przeprowadzonego przez Instytut Badawczy Randstad.

Przedsiębiorstwo dotknięte skutkami pandemii będzie mogło obniżyć świadczenia należne w związku z zakończeniem zatrudnienia. Limit ma wynosić 26 tys. zł. Takie zmiany przewiduje projekt tarczy 4.0, nad którym pracuje Sejm. Zmiany wywołują jednak wiele wątpliwości interpretacyjnych.

Z odpowiedzialności za bezpieczeństwo w procesie pracy nie zwalnia pracodawcy niedopełnienie lub naruszenie obowiązków z zakresu bhp przez jego pracowników, którzy nie sprawowali właściwego nadzoru nad wykonywaniem pracy przez poszkodowanego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2019 r., I PK 137/18).

Osoby urodzone po 1948 roku mogą starać o rekompensatę za pracę przed monitorem kineskopowym. Praca ta zakwalifikowana została jako praca w szczególnych warunkach (sygnatura akt - III UK 150/18).

Odprawy z tytułu zwolnień grupowych w 2019 r. będą wyższe. Ich wysokość uzależniona jest od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.

Ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia. Niemniej jednak pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków ma charakter raczej nieprecyzyjny i ogólny, w związku z tym generuje wiele pytań i wątpliwości, które rozstrzyga ogólna praktyka oraz orzecznictwo sądów.

W większości przypadków Kodeks pracy nie precyzuje jakie mogą być powody zwolnienia, a zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracodawca zobowiązany jest wskazać konkretną podstawę rozwiązania umowy. Poniżej przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego z ostatnich lat rozstrzyga wątpliwe kwestie dotyczące przyczyn zwolnienia pracownika.

Wysokość odprawy z tytułu zwolnień grupowych uzależniona jest od wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku. W 2018 r. płaca minimalna wynosi 2100 zł. Ile zatem wynosi maksymalna kwota odprawy pieniężnej?

Programy dobrowolnych odejść (PDO) głównie są związane z restrukturyzacją zatrudnienia. Stosowane są jako alternatywa dla zwolnień grupowych. Jak zgłosić i stosować program? Czy odejścia w ramach programu są zwolnieniami grupowymi?

ZUS ma prawo kwestionować wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli uzna, że firmy świadomie zawyżają zarobki pracowników w celu wyłudzenia przez nich zasiłku chorobowego - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika ograniczone jest terminem jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, kodeks pracy nie przewiduje wprost żadnego ograniczenia czasowego odnoszonego do przyczyny wypowiedzenia (daty jej wystąpienia, czy dowiedzenia się o niej przez pracodawcę). Czy w związku z tym pracodawca może bez jakichkolwiek ograniczeń powoływać się na przyczynę wypowiedzenia niezależnie od okresu, który upłynął od jej wystąpienia, czy też dowiedzenia się o tej przyczynie przez pracodawcę?

Czy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym? Czy wspólnicy mogą zatrudniać osoby współpracujące?

Zgodnie z art. 11(2) kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 11(3) kodeksu pracy stanowi z kolei, iż jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 18(3b) § 1 kodeksu pracy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn dyskryminacyjnych określonych w przepisach kodeksu pracy, którego skutkiem jest w szczególności rozwiązanie stosunku pracy, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. Jak wobec tego pracodawca powinien dokonywać rozwiązania umowy o pracę z przyczyn organizacyjnych, w sytuacji gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników do zwolnienia, aby nie naruszyć zasady równego traktowania w zatrudnieniu?

Zgodnie z art. 94(3)§2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna dla pracodawcy w celu ustalenia jakim konkretnie działaniom lub zachowaniom należy zapobiegać, a także dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy nie zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna w szczególności dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing, a w związku z tym oceny potencjalnych szans ewentualnych roszczeń dotyczących mobbingu.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Definicja ta wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowana, co więc należy wykazać w postępowaniu sądowym, aby sąd uznał, iż doszło do mobbingu?

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Kiedy można więc uznać, iż dane działania lub zachowania były uporczywe i długotrwałe?

Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma oczywiście bardzo istotne praktyczne znaczenie dla ochrony interesów gospodarczych pracodawcy oraz interesów ekonomicznych pracownika. Czy i na jakich warunkach można więc wcześniej niż to założono w podpisanej umowie (ustalając okres obowiązywania zakazu konkurencji) rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy? Jedną z możliwych do zastosowania instytucji jest instytucja wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z art. 101(2) § 2 kodeksu pracy zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu wskazanego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy w szczególności w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz. Co to oznacza w praktyce dla pracodawcy i dla pracownika?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czy w związku z tym pracodawca może skutecznie kwestionować taką umowę i wynikający z niej obowiązek zapłaty odszkodowania pracownikowi twierdząc, iż zawierając umowę był w błędzie w zakresie posiadania przez pracownika dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Kto i co decyduje o tym, czy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji? Czy pracownik może skutecznie kwestionować zakaz konkurencji twierdząc, iż nie posiadał dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Pracodawca ma obowiązek prowadzenia konsultacji z radą pracowników w określonych przypadkach. Celem prowadzonych konsultacji jest bowiem zawarcie porozumienia między radą pracowników a pracodawcą.

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, które zawierane są pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (zgodnie z definicjami tych pojęć zawartymi odpowiednio w art. 3 i art. 2 kodeksu pracy) uregulowane są przepisami kodeksu pracy. Natomiast zakaz konkurencji w przypadku świadczenia usług na podstawie umów cywilnych o świadczenie usług (art. 750 kodeksu cywilnego), do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, nie jest uregulowany przepisami kodeksu cywilnego. Ustalenie zakazu konkurencji przez strony takiej umowy cywilnej zarówno na okres jej trwania, jak na okres po jej zakończeniu jest jednak możliwe zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) kodeksu cywilnego).

Sposób obliczania odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma bez wątpienia bardzo istotne znaczenie praktyczne zarówno dla byłego pracodawcy zobowiązanego do wypłaty takiego odszkodowania, jak i dla byłego pracownika, który powstrzymuje się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, albowiem różnice w wysokości takiego odszkodowania przy przyjęciu różnych sposobów jego obliczania mogą być bardzo znaczące.

Rola działu HR w trakcie zwolnień grupowych jest niezwykle istotna. Wspieranie zwalnianych, pomoc w przeorganizowaniu działów, to tylko niektóre przykłady z jakimi może zetknąć się dział HR w sytuacji restrukturyzacji firmy.

Z uwagi na nieprecyzyjne przepisy pracodawcy niejednokrotnie obawiają się korzystać z możliwości rozwiązywania umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Dodatkowo, jeżeli rozwiązanie umowy o pracę dotyczy większej grupy osób, pracodawcy obawiają się rygorów związanych z trybem zwolnień grupowych. Skorzystanie z możliwości rozstania się z pracownikiem z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie musi być jednak skomplikowane.

W przypadku rozwiązania stosunku pracy w ramach grupowego zwolnienia, pracownikowi przysługuje odprawa pieniężna. Wysokość odprawy nie jest jednakowa dla wszystkich zwalnianych, bowiem uzależniona jest od stażu pracy u danego pracodawcy oraz wysokości wynagrodzenia zwalnianego pracownika.

Rząd chce powołać Komisję Kodyfikacyjną Prawa Pracy, która miałaby opracować nowy Kodeks pracy i Kodeks zbiorowy prawa pracy. Prace Komisji miałyby rozpocząć się we wrześniu 2016 r.

Pracodawca ma obowiązek zatrudnienia pracownika, z którym rozwiązał umowę o pracę w ramach zwolnień grupowych. Jakie są zasady ponownego zatrudniania pracowników?

Wynagrodzenie minimalne w 2016 r. wyniesie 1850 zł. Podwyżka płacy minimalnej spowoduje wzrost m.in. należności pracowniczych, które są od niej uzależnione, np. dodatku za pracę w porze nocnej, odprawy z tytułu zwolnień grupowych, odszkodowania za mobbing czy wynagrodzenia dla praktykanta. Ponadto minimalna wysokość wynagrodzenia ma wpływ na podstawę wymiaru składek w 2016 r.

Likwidacja stanowiska pracy jest przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę. W przypadku braku wystarczającego powodu uzasadniającego wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę, pracodawcy często sięgają po „likwidację stanowiska” jako furtkę do rozstania się z pracownikiem.

Outplacement jest to pomoc zwalnianym pracownikom w znalezieniu nowej pracy, oferowana przez przedsiębiorstwo zmuszone do redukcji zatrudnienia. Outplacement może być indywidualny (prowadzony dla konkretnej, wybranej osoby) bądź grupowy (dla określonych grup zawodowych zwalnianych w firmie).

Odprawa z tytułu zwolnień grupowych przysługuje pracownikowi zwolnionemu z przyczyn niedotyczących pracowników przez zakład pracy zatrudniający co najmniej 20 pracowników. Prawo do odprawy nie musi wynikać z wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę. Odprawa będzie przysługiwać także przy rozwiązaniu umowy za porozumieniem stron, jeżeli tylko przyczyny jej rozwiązania leżą po stronie pracodawcy.

Kodeks pracy oraz niektóre ustawy regulują różne rodzaje odpraw. Jedną z nich jest odprawa pieniężna przy zwolnieniu grupowym. Innymi rodzajami odpraw są m.in. odprawa emerytalna lub rentowa oraz pośmiertna, przysługująca członkowi rodziny zmarłego pracownika.

Orzecznictwo SN, Zwolnienia grupowe

Minister pracy: Zwolnień grupowych jest sporo, ale są monitorowane przez resort pracy

Zwolnienia grupowe wiszą w powietrzu

Zwolnienia grupowe 2024. Dostaniesz maksymalnie 63 630 a od 1 lipca 2024 r. 64 500 zł. odprawy!

Pracodawca musi wskazać kryterium wyboru pracownika do zwolnienia z pracy

Zwolnienia grupowe. Jakie obowiązki ma pracodawca, co należy się pracownikom

Jakie prawa przysługują pracownikowi w przypadku zwolnienia z pracy z powodu redukcji etatów?

Zwolnienia grupowe 2023 - co warto wiedzieć

Rozwiązanie umowy – weź pod uwagę sytuację materialną i osobistą pracownika!

Belgia: 40 proc. firm chce zwolnić pracowników ze względu na oszczędności

Zwolnienia grupowe bez odprawy - skargi nadzwyczajne do SN

Koszt zwolnienia pracownika w Polsce i na świecie

Restrukturyzacja – co z pracownikami?

Odprawa 2021

Wiek emerytalny przyczyną rozwiązania umowy a dyskryminacja

Zwolnienia grupowe - kiedy, odprawa

Koronawirus: Większość pracodawców nie zwolni w ciągu najbliższych 6 miesięcy

Tarcza 4.0 - limit dla świadczeń na zakończenie zatrudnienia z problemami interpretacyjnymi

Postępowanie pracownika naruszające zasady bhp i sprzeczne z poleceniem pracodawcy nie wyklucza współodpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy

Rekompensata za pracę przed monitorem kineskopowym

Odprawa pieniężna z tytułu zwolnień grupowych w 2019 r.

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę

Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie

Odprawa pieniężna z tytułu zwolnień grupowych w 2018 r.

Program dobrowolnych odejść - zgłoszenie programu, jak stosować

ZUS ma prawo sprawdzać wysokość wynagrodzenia

Czy istnieje termin dla dokonania wypowiedzenia umowy o pracę?

Wspólnik spółki z o.o. a składki ZUS

Dyskryminacja a tzw. "zwykłe" nierówne traktowanie w zatrudnieniu

Zwolnienie pracownika z przyczyn organizacyjnych a dyskryminacja

Działania lub zachowania grożące uznaniem za mobbing

Działania lub zachowania niebędące mobbingiem

Przesłanki mobbingu

Mobbing – uporczywość i długotrwałość nękania

Wypowiedzenie klauzuli konkurencyjnej

Ustanie przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji

Błąd pracodawcy przy wyborze pracownika do objęcia klauzulą konkurencyjną

Dostęp do szczególnie ważnych informacji a klauzula konkurencyjna

Przeprowadzenie konsultacji z radą pracowników w procesie zwolnień grupowych

Zakaz konkurencji w umowach cywilnych o świadczenie usług

Wysokość odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Rola HR przy zwolnieniach grupowych

Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika

Zwolnienie z pracy a odprawa

Nowy Kodeks pracy - prace we wrześniu 2016 r.

Ponowne zatrudnienie byłego pracownika w przypadku zwolnień grupowych

Minimalne wynagrodzenie 2016 r. - wpływ na świadczenia pracownicze

Likwidacja stanowiska pracy - przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę

Czym jest outplacement?

Kiedy przysługuje odprawa z tytułu zwolnień grupowych

Rodzaje odpraw wypłacanych przez pracodawcę