Tematy - Orzecznictwo SN, Stanowisko pracy

Zapraszamy na bezpłatne spotkanie online z cyklu kawa z INFORLEX, które odbędzie się 23 kwietnia br. Tematem spotkania będzie omówienie nowych obowiązków pracodawców w zakresie organizacji stanowisk pracy wyposażonych w monitory ekranowe.

Od 7 kwietnia 2023 roku w życie weszły przepisy dotyczące pracy zdalnej, w ramach których pracodawca będzie zobowiązany udostępnić pracownikom sprzęty potrzebne do wykonywania obowiązków w domu. Jest to dobra okazja do przeorganizowania swojego domowego stanowiska komputerowego tak, by było ergonomiczne i sprzyjało produktywności. Przykładowo, warto będzie zadbać o wyposażenie go w co najmniej dwa monitory.

Jakie zmiany w umowach o pracę na okres próbny w 2023 roku? Co jest celem umowy na okres próbny? Czy można zawrzeć po 3 miesiącach ponownie umowę o pracę na okres próbny z tym samym pracownikiem? Czy możliwe jest przedłużenie umowy o pracę na okres próbny o czas urlopu?

Na przebieg rozmowy kwalifikacyjnej wpływa wiele czynników. Jeśli przedstawiciel firmy jest zadowolony z rezultatu, zaprasza kandydata na rozmowę techniczną. W przeciwnym wypadku kandydat otrzyma informację zwrotną i rekomendacje.

Kobieta – CEO to wciąż mniej popularny model niż mężczyzna na tym stanowisku. Mimo że sytuacja się zmienia, wciąż najwyższe pozycje w firmie w ogromnej większości piastowane są przez mężczyzn. Tymczasem badania pokazują, że kobiety mają w organizacji spory wpływ na elastyczność czy dobre samopoczucie pracowników - a to właśnie wartości, na które kandydaci zwracają obecnie coraz większą uwagę.

Czy pracownicy posiadają narzędzia niezbędne do pracy zdalnej? Tylko połowa zdalnych pracowników otrzymuje od pracodawcy laptopa, 1/3 może liczyć na Internet i podobna liczba na krzesła. Tymczasem korzystanie z prywatnych narzędzi pracowników naraża firmę na cyberataki.

Feminatywy - jakim językiem pisane są oferty pracy? Jak kobiety oceniają żeńskie nazwy stanowisk, np. prezeska, prawniczka, psycholożka? Oto wyniki badania.

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy - co to jest? Co zmienił COVID? Jakie są metody oceny ryzyka zawodowego?

Likwidacja stanowiska pracy nie jest tak bezpiecznym sposobem na rozwiązanie stosunku pracy jak się wydaje. Na pracodawcę czyhają 4 pułapki: pozorność likwidacji stanowiska pracy, pozorność w zakresie przyczyny likwidacji stanowiska pracy, likwidacja stanowiska pracy jedynie jako zamiar pracodawcy oraz brak wskazania kryterium doboru pracownika.

Z odpowiedzialności za bezpieczeństwo w procesie pracy nie zwalnia pracodawcy niedopełnienie lub naruszenie obowiązków z zakresu bhp przez jego pracowników, którzy nie sprawowali właściwego nadzoru nad wykonywaniem pracy przez poszkodowanego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2019 r., I PK 137/18).

Przepisy Kodeksu pracy zapewniają pracownikowi gwarancje powrotu do pracy po zakończeniu urlopu macierzyńskiego. Jak wygląda dobór odpowiedniego stanowiska, co w przypadku braku możliwości dalszego zatrudnienia, możliwe rozwiązania związane z powrotem pracownika z urlopu macierzyńskiego - o tym eksperci z Kancelarii prawnej Rakoczy i Wroński.

Osoby urodzone po 1948 roku mogą starać o rekompensatę za pracę przed monitorem kineskopowym. Praca ta zakwalifikowana została jako praca w szczególnych warunkach (sygnatura akt - III UK 150/18).

Ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia. Niemniej jednak pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków ma charakter raczej nieprecyzyjny i ogólny, w związku z tym generuje wiele pytań i wątpliwości, które rozstrzyga ogólna praktyka oraz orzecznictwo sądów.

W większości przypadków Kodeks pracy nie precyzuje jakie mogą być powody zwolnienia, a zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracodawca zobowiązany jest wskazać konkretną podstawę rozwiązania umowy. Poniżej przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego z ostatnich lat rozstrzyga wątpliwe kwestie dotyczące przyczyn zwolnienia pracownika.

ZUS ma prawo kwestionować wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli uzna, że firmy świadomie zawyżają zarobki pracowników w celu wyłudzenia przez nich zasiłku chorobowego - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika ograniczone jest terminem jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, kodeks pracy nie przewiduje wprost żadnego ograniczenia czasowego odnoszonego do przyczyny wypowiedzenia (daty jej wystąpienia, czy dowiedzenia się o niej przez pracodawcę). Czy w związku z tym pracodawca może bez jakichkolwiek ograniczeń powoływać się na przyczynę wypowiedzenia niezależnie od okresu, który upłynął od jej wystąpienia, czy też dowiedzenia się o tej przyczynie przez pracodawcę?

Czy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym? Czy wspólnicy mogą zatrudniać osoby współpracujące?

Zgodnie z art. 11(2) kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 11(3) kodeksu pracy stanowi z kolei, iż jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 18(3b) § 1 kodeksu pracy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn dyskryminacyjnych określonych w przepisach kodeksu pracy, którego skutkiem jest w szczególności rozwiązanie stosunku pracy, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. Jak wobec tego pracodawca powinien dokonywać rozwiązania umowy o pracę z przyczyn organizacyjnych, w sytuacji gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników do zwolnienia, aby nie naruszyć zasady równego traktowania w zatrudnieniu?

Zgodnie z art. 94(3)§2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna dla pracodawcy w celu ustalenia jakim konkretnie działaniom lub zachowaniom należy zapobiegać, a także dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy nie zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna w szczególności dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing, a w związku z tym oceny potencjalnych szans ewentualnych roszczeń dotyczących mobbingu.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Definicja ta wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowana, co więc należy wykazać w postępowaniu sądowym, aby sąd uznał, iż doszło do mobbingu?

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Kiedy można więc uznać, iż dane działania lub zachowania były uporczywe i długotrwałe?

Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma oczywiście bardzo istotne praktyczne znaczenie dla ochrony interesów gospodarczych pracodawcy oraz interesów ekonomicznych pracownika. Czy i na jakich warunkach można więc wcześniej niż to założono w podpisanej umowie (ustalając okres obowiązywania zakazu konkurencji) rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy? Jedną z możliwych do zastosowania instytucji jest instytucja wypowiedzenia umowy.

Aż 30% społeczeństwa w naszym kraju wykonuje swoją pracę w pozycji stojącej. Wysiłek fizyczny, który podejmują, zazwyczaj wiąże się z narastającymi problemami zdrowotnymi. Najbardziej cierpią kark, kręgosłup oraz przede wszystkim nogi. Najczęstszymi dolegliwościami są zaś kurcze mięśni, żylaki, obniżony poziom metabolizmu, zwyrodnienia stawów kolanowych, a także obrzęki stóp oraz łydek. Po stronie pracodawcy leży zapewnienie komfortowych i zgodnych z zasadami BHP warunków pracy.

Zgodnie z art. 101(2) § 2 kodeksu pracy zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu wskazanego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy w szczególności w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz. Co to oznacza w praktyce dla pracodawcy i dla pracownika?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czy w związku z tym pracodawca może skutecznie kwestionować taką umowę i wynikający z niej obowiązek zapłaty odszkodowania pracownikowi twierdząc, iż zawierając umowę był w błędzie w zakresie posiadania przez pracownika dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Kto i co decyduje o tym, czy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji? Czy pracownik może skutecznie kwestionować zakaz konkurencji twierdząc, iż nie posiadał dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, które zawierane są pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (zgodnie z definicjami tych pojęć zawartymi odpowiednio w art. 3 i art. 2 kodeksu pracy) uregulowane są przepisami kodeksu pracy. Natomiast zakaz konkurencji w przypadku świadczenia usług na podstawie umów cywilnych o świadczenie usług (art. 750 kodeksu cywilnego), do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, nie jest uregulowany przepisami kodeksu cywilnego. Ustalenie zakazu konkurencji przez strony takiej umowy cywilnej zarówno na okres jej trwania, jak na okres po jej zakończeniu jest jednak możliwe zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) kodeksu cywilnego).

Sposób obliczania odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma bez wątpienia bardzo istotne znaczenie praktyczne zarówno dla byłego pracodawcy zobowiązanego do wypłaty takiego odszkodowania, jak i dla byłego pracownika, który powstrzymuje się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, albowiem różnice w wysokości takiego odszkodowania przy przyjęciu różnych sposobów jego obliczania mogą być bardzo znaczące.

Likwidacja stanowiska pracy jest dość częsty procederem stosowanym w firmach. Powstaje jednak pytanie, jak ją dobrze przeprowadzić, aby nie narazić się na dodatkowe koszty, m.in. związane z przegranym procesem sądowym, w przypadku wniesienia odwołania przez pracownika. Jakimi zatem kryteriami powinien kierować się pracodawca dobierając pracowników do zwolnienia?

Z uwagi na nieprecyzyjne przepisy pracodawcy niejednokrotnie obawiają się korzystać z możliwości rozwiązywania umów o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika. Dodatkowo, jeżeli rozwiązanie umowy o pracę dotyczy większej grupy osób, pracodawcy obawiają się rygorów związanych z trybem zwolnień grupowych. Skorzystanie z możliwości rozstania się z pracownikiem z przyczyn leżących po stronie pracodawcy nie musi być jednak skomplikowane.

Praca biurowa tylko z pozoru wydaje się być całkowicie bezpieczna i nieszkodliwa dla zdrowia pracownika. Tymczasem wiążą się z nią pewne zagrożenia. Na jakie przypadłości cierpią osoby wykonujące pracę biurową?

Zgodnie z Uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2014 r. (I PZP 2/14) za pracę w ramach pełnienia dyżuru medycznego dopełniającego czas pracy lekarza do obowiązującej go przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy przysługuje jedynie dodatek w wysokości określonej przez odpowiednio stosowane przepisy art. 150 1 § 1-3 k.p.

Likwidacja stanowiska pracy jest jedną z przyczyn uzasadniających wcześniejsze wypowiedzenie umowy o pracę przez pracodawcę. Istnieje szereg wymogów jakie pracodawca musi spełnić, by wypowiedzenie umowy o pracę można było uznać za dopuszczalne.

Zawody przyszłości - jakie zawody będą popularne i poszukiwane za kilka lat? Czy tylko osoby wybierające kierunki ścisłe będą miały szansę na pracę? Jak będzie wyglądała sytuacja humanistów na rynku pracy za kilka lat?

Na mocy rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej jest możliwy zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej. Kiedy zwrot kosztów się należy i jak wygląda procedura jego przyznawania?

Na pracodawcy ciąży obowiązek kierowania pracownika na badania wstępne, okresowe i kontrolne. W wyniku przeprowadzonych badań okresowych lekarz może stwierdzić, że dany pracownik nie powinien wykonywać obowiązków pracowniczych na dotychczasowym stanowisku. W takiej sytuacji pracodawca przede wszystkim zwalnia pracownika z obowiązku świadczenia pracy i przenosi go na inne stanowisko.

Jeden z prezesów firmy zapytany przez konsultanta: „Proszę mi powiedzieć, ilu pracowników pracuje w Pana organizacji?” – odpowiedział: „No cóż, wydaje mi się, że połowa z nich”. W tym dowcipie jest jednak nadspodziewanie dużo prawdy. Z globalnych badań Hay Group wynika, że tylko 46 proc. pracowników czuje się w pełni efektywnych.

30 kwietnia br. weszły w życie nowe przepisy dotyczące refundacji kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego. Zgodnie z nowymi przepisami starosta nie może odmówić skierowania bezrobotnego do podmiotu ubiegającego się o refundację, u którego bezrobotny ten był zatrudniony lub wykonywał inną pracę zarobkową w okresie 6 miesięcy przed dniem złożenia wniosku o refundację. W związku z tym podmioty takie będą również mogły ubiegać się o refundację.

Jeśli są przeciwwskazania do wykonywania pracy na zajmowanym przez pracownika stanowisku, pracodawca ma obowiązek przenieść go na inne stanowisko, kierując uprzednio na badania lekarskie w celu uzyskania orzeczenia lekarskiego o braku przeciwwskazań do jej wykonywania.

Niedochowanie przez pracownika terminu do zaskarżenia czynności prawnej pracodawcy skutkującej rozwiązaniem umowy o pracę zawsze prowadzi do oddalenia powództwa, bez względu na to, czy rozwiązanie umowy o pracę było zgodne z prawem lub uzasadnione.

Obowiązek pracodawcy szanowania dóbr osobistych pracownika obejmuje także zapobieganie i przeciwdziałanie naruszaniu tych dóbr przez innych podległych mu pracowników. Z tego względu tolerowanie takich naruszeń stanowi przyczynienie się pracodawcy do wynikającej z nich szkody, uzasadniające jego własną odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną z winy jego organu.

Pracodawca ma prawo wymagać, aby pracownik posiadał odpowiednie uprawnienia do pracy. W przypadku zawinionej przez pracownika utraty uprawnień umowa o pracę może zostać rozwiązana w trybie dyscyplinarnym.

Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik godzi się na wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy i podporządkowanie jego poleceniom. Pracownik może jednak odmówić wykonania polecenia, które nie dotyczy umówionej pracy i jest sprzeczne z prawem lub umową o pracę.

Z badań Europejskiej Fundacji na rzecz Poprawy Warunków Życia i Pracy wynika, że stres związany z pracą znalazł się na drugim miejscu wśród problemów, na które uskarżają się pracownicy. Dotyka on około 28 proc. pracowników. Jak organizacja oddziałuje na pracownika w zakresie jego dobrostanu psychicznego? Jak każdy z nas może radzić sobie ze stresem?

Rządowe debaty na temat wydłużenia czasu pracy kobiet i mężczyzn mogą zdecydowanie zmienić podejście pracodawców do projektów zarządzania wiekiem i wykorzystania potencjału dojrzałych pracowników. Za kilka lat luka pokoleniowa może bowiem zagrozić funkcjonowaniu wielu polskich przedsiębiorców.

Szacuje się, że co roku około 10 tysięcy studentów wydziałów prawa polskich wyższych uczelni opuszcza swe alma mater. Po ukończeniu studiów prawniczych większość świeżo upieczonych prawników próbuje swoich sił, zdając na aplikację. Wzrost liczby osób wykonujących ten zawód powoduje, że aby uzyskać zatrudnienie w wymarzonej kancelarii lub przedsiębiorstwie, należy nie tylko legitymować się dyplomem uznanej wyższej uczelni, lecz przede wszystkim należy wyróżniać się wśród rzeszy konkurentów.

Orzecznictwo SN, Stanowisko pracy

Kawa z INFORLEX: Stanowisko pracy wyposażone w monitor ekranowy po zmianie przepisów

Stanowisko komputerowe przy pracy zdalnej. Dwa monitory to lepsze rozwiązanie?

Jakie zmiany w umowach o pracę na okres próbny w 2023 roku?

Rozmowy kwalifikacyjne na niższe stanowiska – jakie czynniki decydują?

Coraz więcej kobiet kieruje największymi firmami. Ale nie w Polsce

Narzędzia niezbędne do pracy zdalnej [BADANIE]

Prezeska, prawniczka, psycholożka - kobiety o feminatywach

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku pracy - covid

Likwidacja stanowiska pracy - 4 pułapki dla pracodawcy

Postępowanie pracownika naruszające zasady bhp i sprzeczne z poleceniem pracodawcy nie wyklucza współodpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy

Gwarancja zatrudnienia po powrocie z urlopu macierzyńskiego

Rekompensata za pracę przed monitorem kineskopowym

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę

Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie

ZUS ma prawo sprawdzać wysokość wynagrodzenia

Czy istnieje termin dla dokonania wypowiedzenia umowy o pracę?

Wspólnik spółki z o.o. a składki ZUS

Dyskryminacja a tzw. "zwykłe" nierówne traktowanie w zatrudnieniu

Zwolnienie pracownika z przyczyn organizacyjnych a dyskryminacja

Działania lub zachowania grożące uznaniem za mobbing

Działania lub zachowania niebędące mobbingiem

Przesłanki mobbingu

Mobbing – uporczywość i długotrwałość nękania

Wypowiedzenie klauzuli konkurencyjnej

Praca w pozycji stojącej - obowiązki pracodawcy

Ustanie przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji

Błąd pracodawcy przy wyborze pracownika do objęcia klauzulą konkurencyjną

Dostęp do szczególnie ważnych informacji a klauzula konkurencyjna

Zakaz konkurencji w umowach cywilnych o świadczenie usług

Wysokość odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Jak prawidłowo przeprowadzić likwidację stanowiska pracy

Rozwiązanie umowy o pracę z przyczyn niedotyczących pracownika

Praca biurowa - zagrożenia

Dodatek za dyżur medyczny - uchwała SN

Likwidacja stanowiska jako przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę

Zawody przyszłości

Jak poinformować pracownika o zakresie jego obowiązków?

Zwrot kosztów przystosowania stanowiska pracy dla osoby niepełnosprawnej

Badania okresowe wykazujące przeciwwskazania do zajmowania dotychczasowego stanowiska

Czerwony dywan czy linoleum

Nowe regulacje w sprawie refundacji kosztów zatrudnienia bezrobotnych

Kiedy pracodawca ma obowiązek przenieść pracownika do innej pracy

Skutki spóźnionego odwołania pracownika od wypowiedzenia umowy o pracę

Odpowiedzialność pracodawcy za krzywdę wyrządzoną pracownikowi przez innego pracownika

Kwalifikacje zawodowe a uprawnienia do wykonywania pracy

Kiedy pracownik może odmówić wykonania polecenia służbowego

Czy w procesie rekrutacji powinien uczestniczyć psycholog?

Czym jest stres organizacyjny i jak sobie z nim radzić?

Luka w pokoleniu – szkolenia i doradztwo dla przedsiębiorców

Prawnicy na rynku pracy – dlaczego trudno znaleźć dobrego kandydata?