Orzecznictwo SN, Składniki wynagrodzenia

Składniki wynagrodzenia za pracę to przede wszystkim wynagrodzenie zasadnicze i dodatki. Czym premia różni się od nagrody?

Od 1 maja 2020 r. obniżyliśmy naszym pracownikom wynagrodzenia i wymiar czasu pracy na podstawie art. 15g tzw. tarczy antykryzysowej. Jak obliczyć wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy przysługujące pracownikom? Czy składniki zmienne nadal powinniśmy uwzględniać z okresu ostatnich 3 miesięcy (dodatki za pracę nadliczbową, za noc i premię regulaminową)?

Jakie są uprawnienia pracownika w razie zamknięcia zakładu pracy COVID-19? Ile wynosi wynagrodzenie za czas przestoju?

Ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia. Niemniej jednak pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków ma charakter raczej nieprecyzyjny i ogólny, w związku z tym generuje wiele pytań i wątpliwości, które rozstrzyga ogólna praktyka oraz orzecznictwo sądów.

Minimalne wynagrodzenie, to nie płaca zasadnicza, a ogólna kwota wypłacanego miesięcznego wynagrodzenia. To oznacza, że do obliczenia wysokości wynagrodzenia pracownika przyjmuje się przysługujące pracownikowi składniki wynagrodzenia i inne świadczenia wynikające ze stosunku pracy.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika ograniczone jest terminem jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, kodeks pracy nie przewiduje wprost żadnego ograniczenia czasowego odnoszonego do przyczyny wypowiedzenia (daty jej wystąpienia, czy dowiedzenia się o niej przez pracodawcę). Czy w związku z tym pracodawca może bez jakichkolwiek ograniczeń powoływać się na przyczynę wypowiedzenia niezależnie od okresu, który upłynął od jej wystąpienia, czy też dowiedzenia się o tej przyczynie przez pracodawcę?

Zgodnie z art. 11(2) kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 11(3) kodeksu pracy stanowi z kolei, iż jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 94(3)§2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna dla pracodawcy w celu ustalenia jakim konkretnie działaniom lub zachowaniom należy zapobiegać, a także dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Definicja ta wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowana, co więc należy wykazać w postępowaniu sądowym, aby sąd uznał, iż doszło do mobbingu?

Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma oczywiście bardzo istotne praktyczne znaczenie dla ochrony interesów gospodarczych pracodawcy oraz interesów ekonomicznych pracownika. Czy i na jakich warunkach można więc wcześniej niż to założono w podpisanej umowie (ustalając okres obowiązywania zakazu konkurencji) rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy? Jedną z możliwych do zastosowania instytucji jest instytucja wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czy w związku z tym pracodawca może skutecznie kwestionować taką umowę i wynikający z niej obowiązek zapłaty odszkodowania pracownikowi twierdząc, iż zawierając umowę był w błędzie w zakresie posiadania przez pracownika dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, które zawierane są pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (zgodnie z definicjami tych pojęć zawartymi odpowiednio w art. 3 i art. 2 kodeksu pracy) uregulowane są przepisami kodeksu pracy. Natomiast zakaz konkurencji w przypadku świadczenia usług na podstawie umów cywilnych o świadczenie usług (art. 750 kodeksu cywilnego), do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, nie jest uregulowany przepisami kodeksu cywilnego. Ustalenie zakazu konkurencji przez strony takiej umowy cywilnej zarówno na okres jej trwania, jak na okres po jej zakończeniu jest jednak możliwe zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) kodeksu cywilnego).

Prawo do ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy powstaje z chwilą rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy. Jak krok po kroku obliczyć ekwiwalent za niewykorzystany urlop?

Kara pieniężna za jedno przekroczenie, jak i za każdy dzień nieusprawiedliwionej nieobecności, nie może być wyższa od jednodniowego wynagrodzenia pracownika, a łącznie kary pieniężne nie mogą przewyższać dziesiątej części wynagrodzenia przypadającego pracownikowi do wypłaty. Jakie składniki wynagrodzenia wolne są od potrąceń kar porządkowych?

W trakcie urlopu wypoczynkowego pracownik nie wykonuje pracy, ale pomimo tego otrzymuje wynagrodzenie. Jak wylicza się wynagrodzenie urlopowe? Które składniki wynagrodzenia należy uwzględnić przy obliczaniu wynagrodzenia urlopowego?

Rozliczanie wynagrodzeń w przypadku, gdy składają się na nie różne elementy może przysporzyć niejasności. Dzieję się tak zwłaszcza wtedy, gdy rozliczanie to ma miejsce w związku z obliczaniem podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Co jeśli w sytuacji takiej dochodzi do zmiany etatu?

Nasz pracownik otrzymuje stałe wynagrodzenie zasadnicze i dodatek stażowy. Jest zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy. Gdyby nie brać pod uwagę dodatku stażowego, jego wynagrodzenie byłoby niższe od minimalnego. Czy w tym przypadku oba składniki wynagrodzenia możemy traktować jak minimalne wynagrodzenie (wraz z dodatkiem), czy musimy wyrównać wynagrodzenie zasadnicze do gwarantowanego wynagrodzenia minimalnego? Czy powinniśmy wypłacić pracownikowi wyrównanie za poprzednie miesiące?

Praktyka absolwencka może być odbywana odpłatnie lub nieodpłatnie. Podmioty przyjmujące na praktyki często jednak oferują takim osobom świadczenia niepieniężne. Powstaje wówczas wątpliwość, czy przekazanie takiego świadczenia jest zgodne z przepisami i jak wpływa na obowiązki podatkowe stron umowy o praktyki.

Jestem kadrową w firmie zatrudniającej kilkunastu pracowników. Jeden z nich ukończy niedługo 65 lat i pod koniec 2012 r. zamierza przejść na emeryturę ustalaną na starych zasadach. Niedawno zwrócił się do nas o wystawienie zaświadczenia ZUS Rp-7. Pracownik ten jest u nas zatrudniony nieprzerwanie od 1 stycznia 2000 r. W tym czasie, oprócz wynagrodzenia zasadniczego, wypłacaliśmy mu różne nagrody (w tym nagrodę jubileuszową za 10 lat pracy) oraz dodatki. Dwukrotnie otrzymał również od nas zapomogę pieniężną. Czy wszystkie te składniki powinniśmy uwzględnić przy wystawianiu zaświadczenia? Czy przy sporządzaniu tego dokumentu musimy wykazać jego zarobki ze wszystkich lat zatrudnienia, w tym wynagrodzenie wypłacone w 2012 r.?

Zatrudniony w naszej firmie pracownik, wynagradzany stałą stawką miesięczną w kwocie 3600 zł, stał się niezdolny do pracy w lipcu br., w związku z czym nabył prawo do wynagrodzenia chorobowego. W lutym br., za który wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie wymiaru świadczenia chorobowego, pracownik przepracował 11 dni, przez 7 dni przebywał na urlopie wypoczynkowym, natomiast przez 3 dni był niezdolny do pracy z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem i za ten okres otrzymał zasiłek opiekuńczy. Za luty pracownik otrzymał wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 3240 zł, uzupełniające wynagrodzenie urlopowe 105,84 zł oraz zasiłek opiekuńczy za 3 dni. W jaki sposób powinniśmy uzupełnić wynagrodzenie za luty? Czy postąpimy prawidłowo, jeśli przyjmiemy kwotę z umowy o pracę, tj. 3600 zł i dodamy do niej uzupełniające wynagrodzenie urlopowe 105,84 zł, a następnie pomniejszymy uzyskaną sumę o 13,71% (3705,84 zł – 13,71%)?

Wynagrodzenie może się składać ze świadczeń o charakterze deputatowym, np. węgla lub środków spożywczych. Jest to jednak dopuszczalne tylko wtedy, gdy przewidują to ustawowe przepisy prawa pracy lub układ zbiorowy pracy.

Nasza firma znajduje się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Obecnie jesteśmy w stanie wypłacać pracownikom regularnie wyłącznie wynagrodzenie za pracę. Na podstawie obowiązującego w naszym zakładzie regulaminu wynagradzania pracownikom zostały zagwarantowane takie świadczenia, jak premie regulaminowe oraz nagrody uznaniowe. Niestety, na ich wypłatę nie mamy środków. Czy mamy prawo odmówić pracownikom wypłaty dodatkowych świadczeń aż do momentu odzyskania płynności finansowej i poprawienia się sytuacji firmy?

Niedochowanie przez pracownika terminu do zaskarżenia czynności prawnej pracodawcy skutkującej rozwiązaniem umowy o pracę zawsze prowadzi do oddalenia powództwa, bez względu na to, czy rozwiązanie umowy o pracę było zgodne z prawem lub uzasadnione.

Określony np. w regulaminie wynagradzania składnik wynagrodzenia, m.in. prowizja, może być wypłacany w innym terminie niż wynagrodzenie zasadnicze. W takiej sytuacji pracodawca dokonuje oddzielnego potrącenia z każdego wypłaconego świadczenia.