Tematy - Orzecznictwo SN, Godziny nadliczbowe

Czas pracy pracowników zarządzających zakładem pracy w pewnych aspektach jest inaczej regulowany przez Kodeks pracy. Pracownikom tym nie przysługuje prawo do rekompensaty za pracę w godzinach nadliczbowych. Są jednak sytuacje, gdy pracownik zarządzający taką rekompensatę otrzyma.

Pracą w godzinach nadliczbowych jest praca wykonywana ponad obowiązujące pracownika normy czasu pracy, a także ponad przedłużony dobowy wymiar jego czasu pracy. Taka praca może być rekompensowana pracownikowi dodatkowym wynagrodzeniem albo czasem wolnym.

W 2023 roku były dwie duże nowelizacje kodeksu pracy. W 2024 roku doczekamy się jeszcze większej reolucji - pojawi się całkiem nowy kodeks pracy? Osiem lat temu gdy rządy przejęło PiS szykowała się prawdziwa rewolucja w Kodeksie pracy. Ostatecznie jednak do niej nie doszło, bo rząd przestraszył się negatywnych ocen ze strony zwłaszcza pracowników. Nowy rząd koalicyjny chce rozpocząć swoją karierę także od fundamentalnych zmian w prawie pracy. Będzie nowy kodeks pracy czy tylko rewolucja w aktualnym kodeksie pracy?

Za pracę w godzinach nadliczbowych członek korpusu służby cywilnej rozliczany był czasem wolnym. Od 1 stycznia 2024 r. za nadgodziny może otrzymać wynagrodzenie.

Można by sądzić, że czas pracy jest wyjątkowo precyzyjnie regulowany przez przepisy prawa w tym Kodeksu pracy w szczególności, co dotyczy także pracy w godzinach nadliczbowych czy w dni ustawowo wolne od pracy. Tymczasem nic z tych rzeczy – praktyka pokazuje, że podobnie jak telepraca była nieadekwatna do pracy zdalnej, tak obecne normy o pracy w godzinach nadliczbowych nijak się mają do problemu nadgodzin.

Bez względu na postanowienia pomiędzy stronami stosunku pracy zawarte w umowie o pracę lub brak tych postanowień, pracownik zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy, który wykonywał pracę powyżej ustalonego wymiaru, ma prawo oprócz wynagrodzenia za te godziny, do dodatku za pracę nadliczbową. Tak orzekł Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE).

Pracownicy zatrudnieni na część etatu powinni zwrócić uwagę na wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z 19 października 2023 r. (w sprawie C-660/20 Lufthansa CityLine), zgodnie z którym w odniesieniu do pracowników zatrudnionych na część etatu nie można stosować przepisów mniej korzystnych niż przewidziane dla pracowników pełnoetatowych.

Służba cywilna - duże zmiany w czasie pracy i wynagrodzeniach. Część zmian wejdzie w życie już we wrześniu 2023 r., a część w styczniu 2024 r. Najważniejsze wydają się nowe regulacje dot. rekompensowania pracy w godzinach nadliczbowych członkom korpusu służby cywilnej, już nie tylko w formie czasu wolnego ale wynagrodzenia.

Ile w 2023 r. będzie wynosił dodatek za pracę w porze nocnej? Jak liczyć dodatek i od czego zależy? Czy dodatek za pracę w porze nocnej musi być jednakowy dla wszystkich pracowników? Czy można otrzymać zarówno dodatek za pracę w nocy i za pracę w godzinach nadliczbowych?

Polacy coraz częściej zostają w pracy po godzinach; badania wykazują, że pracownicy tygodniowo wykonują średnio 5 h 48 minut dodatkowej pracy za darmo - wynika z najnowszego raportu ADP „People at Work 2022: A Global Workforce View”.

Czym są nadgodziny? Czy wiążą się z dodatkowym wynagrodzeniem? Kiedy są niedopuszczalne?

Nadgodziny przed godzinami pracy – czy coś takiego w ogóle jest możliwe? Kiedy możemy o nich mówić i jak je rozliczać?

Roczny limit godzin nadliczbowych - czy możliwa jest zmiana na wyższy umową o pracę? Czy Kodeks pracy na to zezwala?

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych - jak zrobić to prawidłowo? Czy nadgodziny można zaplanować w grafiku?

Roczny limit nadgodzin - ile wynosi w 2021 r.? Jak maksymalną liczbę godzin nadliczbowych reguluje Kodeks pracy?

Roczny limit nadgodzin - czy wlicza się godziny nadliczbowe, za które oddany został czas wolny? Oto odpowiedź PIP.

Nadgodziny. Jedno jest pewne: ponad 90% kierowców pracuje w nadgodzinach. Niestety znaczna część pracowników traci należne wynagrodzenie za „nadliczbówki” z powodu błędów w rekompensowaniu tej pracy – wynika to z przyjęcia złej metody rozliczania. Błąd ten jest na tyle poważny, że został ujęty nawet w najnowszym projekcie zmian zasad rozliczania kierowców.

Mafia nadgodzinowa - co to oznacza dla pracodawcy? Ile firma może stracić przez mafię nadgodzinową?

Brak wypłaty za nadgodziny to nasilający się problem polskich pracowników. Praca w godzinach nadliczbowych występuje szczególnie przy pracy zdalnej. Czy Polacy kontrolują wysokość swojego wynagrodzenia?

Nie każdy przedsiębiorca może skorzystać z dodatkowych rozwiązań dotyczących czasu pracy w okresie stanu zagrożenia epidemicznego oraz stanu epidemii. Chodzi o zmianę systemu lub rozkładu czasu pracy pracowników oraz zlecenie pracy w godzinach nadliczbowych.

Z odpowiedzialności za bezpieczeństwo w procesie pracy nie zwalnia pracodawcy niedopełnienie lub naruszenie obowiązków z zakresu bhp przez jego pracowników, którzy nie sprawowali właściwego nadzoru nad wykonywaniem pracy przez poszkodowanego pracownika (wyrok Sądu Najwyższego z 10 października 2019 r., I PK 137/18).

Osoby urodzone po 1948 roku mogą starać o rekompensatę za pracę przed monitorem kineskopowym. Praca ta zakwalifikowana została jako praca w szczególnych warunkach (sygnatura akt - III UK 150/18).

Pracownicy mundurowi otrzymają prawo do emerytury po 25 latach służby bez konieczności ukończenia 55 lat oraz 100 proc. płatnych nadgodzin – przewidują to znowelizowane przepisy ustawowe. Nowe rozwiązania mają obowiązywać od 1 lipca 2019 r.

Za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz stałego wynagrodzenia, przysługuje specjalny dodatek. Na co jeszcze może liczyć pracownik, który wykonuje pracę ponad obowiązujące go normy?

Kiedy nastąpi zmiana czasu letniego na zimowy? W 2018 r. data ostatniej zmiany czasu to przełom 27 i 28 października. W jaki sposób rozliczać czas pracownika mającego nocną zmianę w tym dniu? Czy dodatkowa godzina pracy to praca w godzinach nadliczbowych? W jaki sposób rekompensować pracownikowi ten czas?

Zgodnie z ogólną zasadą, czas pracy niepełnosprawnego nauczyciela nie może przekraczać 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. Czy może pracować w godzinach nadliczbowych?

W przypadku godzin ponadwymiarowych, pracownikowi przysługuje prawo do dodatkowego wynagrodzenia. Sprawdź przykłady rozliczania wynagrodzenia.

Ciężkie naruszenie obowiązków przez pracodawcę może stanowić podstawę do rozwiązania umowy o pracę przez pracownika bez wypowiedzenia. Niemniej jednak pojęcie ciężkiego naruszenia obowiązków ma charakter raczej nieprecyzyjny i ogólny, w związku z tym generuje wiele pytań i wątpliwości, które rozstrzyga ogólna praktyka oraz orzecznictwo sądów.

W większości przypadków Kodeks pracy nie precyzuje jakie mogą być powody zwolnienia, a zgodnie z Kodeksem pracy, każdy pracodawca zobowiązany jest wskazać konkretną podstawę rozwiązania umowy. Poniżej przedstawione orzecznictwo Sądu Najwyższego z ostatnich lat rozstrzyga wątpliwe kwestie dotyczące przyczyn zwolnienia pracownika.

Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie określają w jakich przypadkach może być wykonywana praca w godzinach nadliczbowych. Czy pracodawca może zmusić do pracy w godzinach nadliczbowych? Czy pracownik może odmówić wykonywania pracy po godzinach?

Od 1 marca 2018 r. obowiązuje ustawa o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni. Nowe przepisy wymuszą na podmiotach, do których mają zastosowanie, zmianę organizacji pracy pracowników i osób zatrudnionych na podstawie umów prawa cywilnego.

Pracą w nadgodzinach jest praca ponad obowiązujące normy czasu pracy. Czy można z tego tytułu liczyć na dodatkowe profity?

Przepisy prawa pracy nie zabraniają pracownikom korzystania z tzw. wyjść prywatnych, jeśli pracodawca wyraża na nie zgodę. Pracownik powinien odpracować wyjście, aby nie doszło do zmniejszenia jego wynagrodzenia. Odpracowywanie nieobecności jest jednak bardziej problematyczne niż początkowo mogło by się zdawać.

ZUS ma prawo kwestionować wysokość składek na ubezpieczenie społeczne, jeżeli uzna, że firmy świadomie zawyżają zarobki pracowników w celu wyłudzenia przez nich zasiłku chorobowego - tak orzekł Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 29 listopada 2017 r.

Rozwiązanie umowy o pracę w trybie art. 52 § 1 kodeksu pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika ograniczone jest terminem jednego miesiąca od uzyskania przez pracodawcę wiadomości o okoliczności uzasadniającej rozwiązanie umowy. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę, kodeks pracy nie przewiduje wprost żadnego ograniczenia czasowego odnoszonego do przyczyny wypowiedzenia (daty jej wystąpienia, czy dowiedzenia się o niej przez pracodawcę). Czy w związku z tym pracodawca może bez jakichkolwiek ograniczeń powoływać się na przyczynę wypowiedzenia niezależnie od okresu, który upłynął od jej wystąpienia, czy też dowiedzenia się o tej przyczynie przez pracodawcę?

Czy wspólnik spółki z ograniczoną odpowiedzialnością podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym? Czy wspólnicy mogą zatrudniać osoby współpracujące?

Zgodnie z art. 11(2) kodeksu pracy, pracownicy mają równe prawa z tytułu jednakowego wypełniania takich samych obowiązków; dotyczy to w szczególności równego traktowania mężczyzn i kobiet w zatrudnieniu. Art. 11(3) kodeksu pracy stanowi z kolei, iż jakakolwiek dyskryminacja w zatrudnieniu, bezpośrednia lub pośrednia, w szczególności ze względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy - jest niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 18(3b) § 1 kodeksu pracy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu uważa się różnicowanie przez pracodawcę sytuacji pracownika z jednej lub kilku przyczyn dyskryminacyjnych określonych w przepisach kodeksu pracy, którego skutkiem jest w szczególności rozwiązanie stosunku pracy, chyba że pracodawca udowodni, że kierował się obiektywnymi powodami. Jak wobec tego pracodawca powinien dokonywać rozwiązania umowy o pracę z przyczyn organizacyjnych, w sytuacji gdy następuje likwidacja jednego lub kilku spośród większej liczby jednakowych stanowisk i konieczne jest dokonanie wyboru pracowników do zwolnienia, aby nie naruszyć zasady równego traktowania w zatrudnieniu?

Zgodnie z art. 94(3)§2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna dla pracodawcy w celu ustalenia jakim konkretnie działaniom lub zachowaniom należy zapobiegać, a także dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. W orzecznictwie Sądu Najwyższego można znaleźć przykłady takich działań lub zachowań, które w okolicznościach danej sprawy nie zostały uznane za mobbing. Znajomość tych przykładów jest bez wątpienia pomocna w szczególności dla pracownika w celu dokonania wstępnej przedsądowej oceny, czy miał lub ma miejsce mobbing, a w związku z tym oceny potencjalnych szans ewentualnych roszczeń dotyczących mobbingu.

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Definicja ta wydaje się na pierwszy rzut oka dość skomplikowana, co więc należy wykazać w postępowaniu sądowym, aby sąd uznał, iż doszło do mobbingu?

Zgodnie z art. 94(3) § 2 kodeksu pracy, mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Kiedy można więc uznać, iż dane działania lub zachowania były uporczywe i długotrwałe?

Możliwość wcześniejszego rozwiązania umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma oczywiście bardzo istotne praktyczne znaczenie dla ochrony interesów gospodarczych pracodawcy oraz interesów ekonomicznych pracownika. Czy i na jakich warunkach można więc wcześniej niż to założono w podpisanej umowie (ustalając okres obowiązywania zakazu konkurencji) rozwiązać umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy? Jedną z możliwych do zastosowania instytucji jest instytucja wypowiedzenia umowy.

Zgodnie z art. 101(2) § 2 kodeksu pracy zakaz konkurencji przestaje obowiązywać przed upływem terminu wskazanego w umowie o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy w szczególności w razie ustania przyczyn uzasadniających taki zakaz. Co to oznacza w praktyce dla pracodawcy i dla pracownika?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Czy w związku z tym pracodawca może skutecznie kwestionować taką umowę i wynikający z niej obowiązek zapłaty odszkodowania pracownikowi twierdząc, iż zawierając umowę był w błędzie w zakresie posiadania przez pracownika dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Zgodnie z art. 101(2) § 1 kodeksu pracy umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy może być zawarta z pracownikiem mającym dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Kto i co decyduje o tym, czy pracownik ma dostęp do szczególnie ważnych informacji? Czy pracownik może skutecznie kwestionować zakaz konkurencji twierdząc, iż nie posiadał dostępu do szczególnie ważnych informacji?

Umowa o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy, które zawierane są pomiędzy pracodawcą i pracownikiem (zgodnie z definicjami tych pojęć zawartymi odpowiednio w art. 3 i art. 2 kodeksu pracy) uregulowane są przepisami kodeksu pracy. Natomiast zakaz konkurencji w przypadku świadczenia usług na podstawie umów cywilnych o świadczenie usług (art. 750 kodeksu cywilnego), do których stosuje się przepisy kodeksu cywilnego o umowie zlecenia, nie jest uregulowany przepisami kodeksu cywilnego. Ustalenie zakazu konkurencji przez strony takiej umowy cywilnej zarówno na okres jej trwania, jak na okres po jej zakończeniu jest jednak możliwe zgodnie z zasadą swobody umów (art. 353(1) kodeksu cywilnego).

Przepisy Kodeksu pracy wyraźnie określają, że za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz standardowego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości 100% pensji, jeśli dodatkowe obowiązki pracownik wykonywał w nocy, niedzielę lub święta.

Sposób obliczania odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy ma bez wątpienia bardzo istotne znaczenie praktyczne zarówno dla byłego pracodawcy zobowiązanego do wypłaty takiego odszkodowania, jak i dla byłego pracownika, który powstrzymuje się od działalności konkurencyjnej po ustaniu stosunku pracy, albowiem różnice w wysokości takiego odszkodowania przy przyjęciu różnych sposobów jego obliczania mogą być bardzo znaczące.

Polecenie pracodawcy pracy w godzinach nadliczbowych nie ma charakteru bezwzględnego. Pracownik może odmówić jego wykonania. Jednakże odmowa musi mieć uzasadnienie w przepisach prawa lub zasadach współżycia społecznego.

Orzecznictwo SN, Godziny nadliczbowe

Czas pracy pracowników zarządzających zakładem pracy - bez wynagrodzenia i dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych. Czy zawsze?

Praca w godzinach nadliczbowych. Jak rekompensować pracownikowi pracę w nadgodzinach?

2024: nadchodzi rewolucja w kodeksie pracy. czterodniowy tydzień i dłuższe urlopy to nie wszystkie zmiany?

Czas wolny czy wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych? Jak od 1 stycznia 2024 r. rekompensować nadgodziny w służbie cywilnej?

Potrzebna pilna zmiana w kodeksie pracy - prawo do bycia offline albo pieniądze za dyspozycyjność po godzinach

Praca w godzinach nadliczbowych. Za godziny przepracowane ponad ustaloną część etatu przysługuje dodatek za pracę nadliczbową

Pracujesz na część etatu? Według TSUE masz prawo do dodatku za godziny nadliczbowe bez względu na zapisy umowne

Służba cywilna - duże zmiany w czasie pracy i wynagrodzeniach

Dodatek za pracę nocną 2023

Prawie 6 godzin tygodniowo darmowych nadgodzin. 12 sierpnia Światowy Dzień Pracoholików

Nadgodziny w pracy

Nadgodziny przed godzinami pracy

Roczny limit godzin nadliczbowych - zmiana umową o pracę?

Polecenie pracy w godzinach nadliczbowych

Roczny limit nadgodzin

Roczny limit nadgodzin a oddany czas wolny

Nadgodziny kierowców w systemie równoważnym. Dlaczego pracodawcy ich nie wypłacają?

Czym jest mafia nadgodzinowa?

Pracownicy nie otrzymują wypłaty za nadgodziny

Tarcza Antykryzysowa: elastyczne rozwiązania w zakresie czasu pracy tylko dla wybranych

Postępowanie pracownika naruszające zasady bhp i sprzeczne z poleceniem pracodawcy nie wyklucza współodpowiedzialności pracodawcy za wypadek przy pracy

Rekompensata za pracę przed monitorem kineskopowym

Emerytura mundurowa po 25 latach - zmiany od 1 lipca 2019 r.

Dodatek do wynagrodzenia i czas wolny za pracę w nadgodzinach

Zmiana czasu letniego na zimowy 2018

Czas pracy niepełnosprawnego nauczyciela

Jak wyliczyć wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe niepełnoetatowca

Ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę

Przyczyny zwolnienia pracownika w orzecznictwie

Czy pracownik może odmówić pracy w nadgodzinach

Jak od 1 marca 2018 r. rozliczać i wynagradzać pracę w niedziele - w praktyce

Praca w godzinach nadliczbowych - dodatkowe profity

Odpracowanie nieobecności w pracy spowodowanej wyjściem w celach prywatnych

ZUS ma prawo sprawdzać wysokość wynagrodzenia

Czy istnieje termin dla dokonania wypowiedzenia umowy o pracę?

Wspólnik spółki z o.o. a składki ZUS

Dyskryminacja a tzw. "zwykłe" nierówne traktowanie w zatrudnieniu

Zwolnienie pracownika z przyczyn organizacyjnych a dyskryminacja

Działania lub zachowania grożące uznaniem za mobbing

Działania lub zachowania niebędące mobbingiem

Przesłanki mobbingu

Mobbing – uporczywość i długotrwałość nękania

Wypowiedzenie klauzuli konkurencyjnej

Ustanie przyczyn uzasadniających zakaz konkurencji

Błąd pracodawcy przy wyborze pracownika do objęcia klauzulą konkurencyjną

Dostęp do szczególnie ważnych informacji a klauzula konkurencyjna

Zakaz konkurencji w umowach cywilnych o świadczenie usług

Wynagrodzenie i dodatek za godziny nadliczbowe

Wysokość odszkodowania z tytułu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Obowiązek pracy w godzinach nadliczbowych