REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak prawidłowo dokonywać potrąceń z wynagrodzenia

Izabela Nowacka
Izabela Nowacka

REKLAMA

Wynagrodzenie pracownika podlega szczególnej ochronie. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Natomiast pracodawca może, w ściśle określonych warunkach i granicach, zaspokajać z wynagrodzenia za pracę zarówno zobowiązania wobec siebie, jak również innych podmiotów. Mówimy wówczas o potrąceniu z wynagrodzenia za pracę. Należy przy tym pamiętać, że dokonywanie potrąceń jest jednostronnym uprawnieniem pracodawcy.

I. Potrącenia z wynagrodzenia za pracę

Autopromocja

Potrąceń, o których mowa wyżej, należy dokonywać od kwoty wypłaty (netto), a zatem po odliczeniu od wynagrodzenia za pracę obowiązkowych należności, tj. składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki na podatek dochodowy.

WAŻNE!

Potrąceń należy dokonywać od kwoty wynagrodzenia pomniejszonej o wszystkie składki finansowane przez pracownika i zaliczkę na podatek.

Zakładając, że pracownik zatrudniony w pełnym wymiarze czasu pracy otrzymuje wynagrodzenie w wysokości 2000 zł brutto, ma prawo do podstawowych kosztów uzyskania przychodów (111,25 zł) i złożył PIT-2 (w celu stosowania kwoty zmniejszającej podatek w wysokości 46,33 zł miesięcznie), to aby ustalić kwotę do wypłaty, należy wykonać następujące obliczenia:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Krok 1. Ustalić podstawę wymiaru i kwotę składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych przez pracownika:

2000 zł x 13,71% = 274,20 zł.

Krok 2. Ustalić podstawę wymiaru i kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne:

  • podstawa wymiaru: 2000 zł – 274,20 zł = 1725,80 zł,
  • składka do przekazania do ZUS: 1725,80 zł x 9% = 155,32 zł,
  • składka podlegająca odliczeniu od podatku dochodowego: 1725,80 zł x 7,75% = 133,75 zł.

Krok 3. Ustalić podstawę opodatkowania:

1725,80 zł – 111,25 zł = 1614,55 zł; po zaokrągleniu 1615 zł.

Krok 4. Ustalić zaliczkę na podatek dochodowy:

(1615 zł x 18%) – 46,33 zł = 244,37 zł.

Krok 5. Ustalić kwotę zaliczki na podatek (podlegającą wpłacie do US):

244,37 zł – 133,75 zł = 110,62 zł; po zaokrągleniu 111 zł.

Krok 6. Ustalić kwotę do wypłaty:

2000 zł – 274,20 zł – 155,32 zł – 111 zł = 1459,48 zł.

Z tak ustalonej kwoty do wypłaty pracodawca może dokonywać potrąceń.

Odliczenie kwot wcześniej wypłaconych

Z wynagrodzenia za pracę (przed potrąceniem składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz zaliczki na podatek) można odliczyć, w pełnej wysokości, kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia (art. 87 § 7 Kodeksu pracy). Przepis ten ułatwia pracodawcy odzyskanie nadpłaconego wynagrodzenia.

Odliczenie polega na zmniejszeniu wypłacanego w danym miesiącu wynagrodzenia o kwotę wynagrodzenia wypłaconego w poprzednim terminie płatności za czas nieobecności w pracy, za który wynagrodzenie nie przysługuje, np. za udział w strajku czy urlop bezpłatny (wyrok SN z 4 października 1994 r., I PRN 71/94, OSNP 1995/7/89). Natomiast pracownik otrzymujący wynagrodzenie „z góry” powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu wynagrodzenia w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że za określony czas z mocy przepisu szczególnego zachowuje do niego prawo (uchwała SN z 8 grudnia 1994 r., I PZP 49/94, OSNP 1995/16/202 i wyrok SN z 14 listopada 1996 r., I PRN 112/96, OSNP 1997/11/191). Pracodawca może odliczyć nienależne wynagrodzenie również w sytuacji, gdy po jego otrzymaniu w pełnej wysokości pracownik zachorował, a za ten okres przysługuje mu 80% wynagrodzenia chorobowego (lub zasiłku).

Pracodawca może odliczyć nadpłacone wynagrodzenie za czas nieobecności w pracy, za który pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie, tylko w najbliższym terminie płatności przypadającym bezpośrednio po bezzasadnej wypłacie (wyrok SN z 4 października 1994 r., I PRN 71/94, OSNP 1995/7/89).

WAŻNE!

Pracodawca może odliczyć nadpłacone wynagrodzenie, bez zgody pracownika, jedynie w najbliższym terminie płatności.

PRZYKŁAD

W szkole podstawowej wynagrodzenia nauczycieli są wypłacane z góry za dany miesiąc. Wynagrodzenie za czerwiec zostało wypłacone 1 czerwca. Po odebraniu pełnej kwoty wynagrodzenia nauczyciel brał udział w czerwcu w tygodniowym strajku przeciwko zniesieniu niektórych przywilejów w oświacie. Ponieważ okres niewykonywania pracy w trakcie strajku jest niepłatny, pracodawca może odliczyć nienależną część wynagrodzenia z pensji za lipiec, płatnej 29 czerwca.

Wynagrodzenie za wadliwie wykonaną pracę

Pracodawca powinien tak ustalić wysokość wynagrodzenia za pracę, aby odpowiadało ono w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także uwzględniało ilość i jakość świadczonej pracy. Natomiast pracownik ma obowiązek wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub z umową o pracę (art. 100 § 1 Kodeksu pracy). Dlatego zatrudniony musi dołożyć wszelkich starań, aby efekt jego pracy przynosił pracodawcy korzyści, a nie narażał go na straty. Tylko wówczas pracownik może domagać się pełnej, umówionej zapłaty. Za czas niewykonywania pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią (art. 80 Kodeksu pracy).

Jedną z przesłanek pozbawiających pracownika wynagrodzenia jest wadliwe wykonanie z jego winy produktów lub usług. Pracodawca musi jednak udowodnić winę pracownika, zarówno umyślną, jak i nieumyślną, czyli ustalić, że wadliwość produktów lub usług jest konsekwencją złej jakości pracy pracownika, tj. niezachowania należytej staranności przy jej wykonywaniu. W przeciwnym razie pozbawienie pracownika wynagrodzenia jest bezpodstawne i stanowi wykroczenie przeciwko jego prawom.

WAŻNE!

Tylko udowodnienie przez pracodawcę, że wadliwy produkt powstał z winy pracownika, jest podstawą do pozbawienia go prawa do wynagrodzenia.

Gdy obniżenie jakości produktu lub usługi nastąpiło z udowodnionej winy pracownika wskutek wadliwie wykonanej przez niego pracy, pracodawca może zmniejszyć jego wynagrodzenie proporcjonalnie do stopnia obniżenia jakości produktu/usługi. Jeżeli więc wady powodują, że produkt (usługa) jest całkowicie bezwartościowy, wynagrodzenie za jego wykonanie w ogóle nie przysługuje. Natomiast gdy wadami lub usterkami dotknięta jest tylko część pracy – wynagrodzenie nie przysługuje za tę właśnie część (wyrok SN z 20 lutego 1979 r., I P 142/79). Pracodawca dokonuje oceny wyrobów lub usług pod względem wadliwości odnosząc się do wymagań Polskich Norm, norm branżowych lub zakładowych.

Jeżeli pracownik usunął wadliwość produktu lub usługi, przysługuje mu wynagrodzenie odpowiednie do jakości produktu lub usługi, z tym że za czas pracy przy usuwaniu wady wynagrodzenie nie przysługuje i nie ma znaczenia, czy taka praca miała miejsce w obowiązkowym czasie pracy czy w godzinach nadliczbowych (art. 82 § 2 Kodeksu pracy).

Nie można jednak odebrać pracownikowi wynagrodzenia lub obniżyć go w sytuacji, gdy wadliwość nie powstała z winy pracownika, lecz jest następstwem wpływu innych czynników, za które pracownik nie ponosi odpowiedzialności, np. ukrytych wad materiału, niesprawnych narzędzi, usterek w wykorzystywanej technologii itp.

WAŻNE!

Bezpodstawne obniżenie wynagrodzenia jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika zagrożonym karą grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

PRZYKŁAD

W firmie produkującej ozdoby choinkowe jeden z pracowników w maju źle wykonał 48 sztuk bombek. Cena jednostkowa dla odbiorców zewnętrznych wynosi 5 zł. Kontrola jakości wykazała, że bombki mogą być dopuszczone do obrotu, ponieważ spełniają minimalne wymagania, ale ich jakość obniżyła się o 30%. Wynagrodzenie miesięczne przysługujące pracownikowi wynosi 2500 zł.

Sposób obliczenia obniżenia wynagrodzenia:

  • ustalenie wartości wyrobów o 100% jakości: 48 szt. x 5 zł = 240 zł,
  • ustalenie wartości wyrobów wadliwie wykonanych (5 zł x 70% = 3,50 zł);

48 szt. x 3,50 zł = 168 zł,

  • ustalenie różnicy obu wartości wyrobów: 240 zł – 168 zł = 72 zł.

Wynagrodzenie pracownika za maj należy zmniejszyć o 72 zł.

Wypłata zawyżonego wynagrodzenia

Do nadpłaty wynagrodzenia może dojść w sytuacji, gdy wskutek błędnego obliczenia wynagrodzenia należnego za dany miesiąc pracownik otrzyma kwotę wyższą niż powinien. Pracodawca, któremu zależy na odzyskaniu bezzasadnie wypłaconego wynagrodzenia, może potrącić nadpłaconą kwotę wyłącznie na podstawie pisemnej zgody pracownika. Jeśli takiej zgody nie ma, pozostaje mu złożenie pozwu w postępowaniu cywilnym z żądaniem zwrotu nadpłaty na podstawie przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. Samowolne obniżenie wynagrodzenia pracownika, nawet wówczas gdy wcześniej zostało zawyżone, daje pracownikowi podstawę do wystąpienia do pracodawcy z roszczeniem o jego wypłatę. Stanowisko to potwierdził Główny Inspektorat Pracy w piśmie z 1 lipca 2009 r. w sprawie zasad dokonywania potrąceń z nadpłaconego wynagrodzenia pracownika (GPP-110–4560–43/09/PE/RP).

Pytania i odpowiedzi

(?) Pracownik 31 maja odchodzi z pracy. W tym dniu wypłacimy mu ekwiwalent za urlop oraz dodatek za godziny nadliczbowe. Pracownik ma jeszcze nieuregulowaną ostatnią ratę pożyczki w wysokości 80 zł. Czy możemy bez jego zgody potrącić tę kwotę w ramach kompensacji należności i zobowiązań?

Nie, bez pisemnej zgody pracownika nie można dokonać tego potrącenia.

Przepisy Kodeksu cywilnego przewidują możliwość potrącania wzajemnych wierzytelności w sytuacji, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami. Wówczas każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. W ten sposób nie mogą być jednak umarzane m.in. te wierzytelności, co do których potrącenie jest wyłączone przez przepisy szczególne. Takimi przepisami szczególnymi są uregulowania Kodeksu pracy, które wymieniają w sposób wyczerpujący, jakie rodzaje należności mogą być potrącane bez zgody pracownika. Wśród wymienionych należności nie ma udzielonych pracownikowi pożyczek.

Więcej na ten temat znajdziesz w płatnej części serwisu w artykule: Potrącenia z wynagrodzenia za pracę i z zasiłków

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    REKLAMA

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    Emerytury niższe od kwietnia 2024 r. - kiedy przejść na emeryturę?

    Emerytury będą niższe od 1 kwietnia 2024 r. - od tego dnia obowiązuje nowa tablica średniego dalszego trwania życia z GUS. Kiedy przejść na emeryturę? Którą tablicę ZUS bierze pod uwagę - z momentu złożenia wniosku o emeryturę czy osiągnięcia wieku emerytalnego?

    Social media zmieniają mózgi ich użytkowników. Zmniejszają zdolność koncentracji. Ale można odwrócić ten proces. Jak?

    Z każdym rokiem nasza zdolność koncentracji spada – alarmują eksperci od psychologii i kognitywistyki. W ciągu ostatniej dekady średni czas skupienia przeciętnego człowieka obniżył się o 28 sekund. Winny jest internet, a zwłaszcza social media. Da się to jednak odwrócić – zauważają specjaliści z platformy Preply. 

    Nowoczesne zarządzanie ludźmi. Jak skutecznie improwizować w zwinnym zespole?

    Improwizacja w pracy zazwyczaj kojarzy się dość pejoratywnie - strategie, plany, systemy, zasady działania i współdziałania wydają się nie dawać przestrzeni na spontaniczność. Z drugiej strony „Agile” jawi się jako remedium na sztywność i konieczność dostosowania się do zmian otoczenia czy też reagowania na to, co nieprzewidywalne. Gdzie znaleźć złoty środek? Jak w regułach i zasadach stworzyć przestrzeń na samoorganizację, kreatywność i inicjatywę?

    REKLAMA

    To nie jest prima aprilis: Od 1 kwietnia 2024 r. ZUS obliczy niższe emerytury

    Od 1 kwietnia 2024 r. zaczną obowiązywać nowe tablice średniego dalszego trwania życia kobiet i mężczyzn. Na ich podstawie będą przyznawane emerytury zgłoszone od 1 kwietnia bieżącego roku do 31 marca 2025 r.

    Czy pracownikowi przysługuje zwolnienie od pracy w święto religijne nie będące ustawowym dniem wolnym?

    Zbliża się Wielkanoc i zdecydowana większość pracowników będzie korzystała w tym czasie z dni wolnych od pracy. Jednak część pracowników może wyznawać inną religię niż katolicka. Czy mają oni prawo do zwolnienia od pracy podczas obchodzonych przez siebie świąt religijnych?

    REKLAMA