Zasady rozliczania pakietów medycznych po uchwale NSA

Izba Finansowa NSA w uchwale z 24 października 2011 r. (II FPS 7/10) przychyliła się do stanowiska składu 7 sędziów NSA z 24 maja 2010 r. (II FPS 1/10), zgodnie z którym „wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.), stanowią dla pracowników, uprawnionych do ich wykorzystania, nieodpłatne świadczenie w rozumieniu art. 12 ust. 1 wymienionej ustawy”.

W uzasadnieniu do uchwały z 24 października 2011 r. sąd stwierdził, że „(...) zapewnienie opieki medycznej w ramach wykupionego przez pracodawcę pakietu świadczeń medycznych jest w istocie określonego rodzaju prywatnym ubezpieczeniem zdrowotnym, dającym prawo do wskazanych w pakiecie świadczeń medycznych na podstawie postanowień umowy o zakupie pakietu. Uprawnieni do pakietu pracownicy posiadają również powszechnie obowiązujące prawo do opieki zdrowotnej w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (j.t. Dz.U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027 ze zm.). Zgodnie z wymienioną ustawą (art. 2 ust. 1, art. 15 ust. 1), uprawnieni na jej podstawie świadczeniobiorcy mają prawo do świadczeń opieki zdrowotnej, dla uzyskania którego płacą składki na ubezpieczenie zdrowotne, które powstaje i istnieje niezależnie od tego, czy uprawniony określone świadczenia medyczne wykorzysta. Istotą ubezpieczenia zdrowotnego jest więc zagwarantowane nim prawo do opieki zdrowotnej, nie zaś wykorzystanie określonych świadczeń w ramach tej opieki. (...). Zarówno więc w przypadku prywatnych – wykupywanych indywidualnie przez pracodawcę ubezpieczeń zdrowotnych w ramach pakietów świadczeń medycznych dla pracowników, jak i powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego na podstawie przywoływanej ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, przedmiotem ubezpieczenia jest prawo do świadczeń medycznych, które daje podstawę do skorzystania z określonych świadczeń medycznych, niezależnie od tego, czy świadczenia te zostaną realnie wykorzystane (...)”.

Czytaj także: Pakiet medyczny - obowiązki podatkowe i składkowe >>

Sposób ustalania wartości abonamentu przypadającego na jedną osobę

Wartość abonamentu przypadająca na jednego uprawnionego, według wytycznej Izby Finansowej NSA, pracodawca powinien ustalać zgodnie z art. 12 ust. 3 i na podstawie art. 11 ust. 2a pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, czyli według cen zakupu danego pakietu usług medycznych. Cena ta może zostać podzielona na wszystkich uprawnionych z pakietu. Dodatkowo sąd stwierdził, że „(...) ponieważ świadczeniem z pakietu jest prawo do jego wykorzystania, nie zaś realne poddanie się określonym świadczeniom medycznym, nie zachodzi niebezpieczeństwo powstania stanu nierówności wobec prawa z powodu różnego stopnia i zakresu otrzymywania świadczeń (...)”.

Zgoda pracownika na otrzymanie pakietu usług medycznych

Zarówno przepisy prawa pracy, prawa podatkowego, jak i prawa cywilnego nie przewidują obowiązku uzyskania zgody uprawnionego pracownika na otrzymanie nieodpłatnej korzyści. Dlatego pracownik może skorzystać lub nie z umowy o objęcie go pakietem prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego. Może to zrobić przed skorzystaniem z usług medycznych zawartych w pakiecie, w odpowiedni sposób uzewnętrzniając swoją wolę. Ponieważ uchwała NSA nie rozstrzygnęła tego problemu, nadal nie wiadomo, czy rezygnacja pracownika z abonamentu będzie miała jakiekolwiek znaczenie dla obowiązku podatkowego z tego tytułu. NSA wskazał jedynie, że „(...) odmowa przyjęcia nieodpłatnego świadczenia w postaci wykorzystania pakietu może nastąpić, przed skorzystaniem z zawartych w pakiecie usług medycznych, np. przy rozliczaniu przez [pracodawcę – przyp. red.]. pierwszej – po objęciu pakietem – zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych, kiedy to podatnik będzie miał możliwość dokonania rachunku podatkowych i faktycznych korzyści oraz obciążeń z tytułu podjęcia decyzji w przywoływanym przedmiocie (...)”.