REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Definicja „pracownika” w przepisach prawa pracy i ubezpieczeń

Barbara Zabieglińska

REKLAMA

Pracownikiem w rozumieniu przepisów Kodeksu pracy jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Z reguły osoba taka będzie również pracownikiem w rozumieniu przepisów ubezpieczeniowych. Ale nie zawsze.

Bywa, że przez pojęcie „pracownik” przepisy ubezpieczeniowe rozumieją inną osobę, niż wskazuje Kodeks pracy. Dla ZUS pracownikiem może być w niektórych przypadkach np. zleceniobiorca. Z kolei pracownik w rozumieniu Kodeksu pracy dla ZUS może być uznany za osobę współpracującą.

Autopromocja

Pracownik – zleceniobiorca

Szczególnym rodzajem zleceniobiorcy, który ubezpieczeniom społecznym będzie podlegał dokładnie tak jak osoba zatrudniona na umowę o pracę, jest zleceniobiorca, który umowę-zlecenie zawiera ze swoim aktualnym pracodawcą. Za pracownika w systemie ubezpieczeń społecznych uważa się bowiem osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy-zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, a także umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy (art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Tak samo będą traktowane osoby, które umowę-zlecenie bądź umowę o dzieło zawarły co prawda z innym podmiotem, ale prace zlecone w ramach tej umowy wykonują na rzecz swojego pracodawcy.

Umowa-zlecenie zawarta z własnym pracownikiem >>

W takiej sytuacji zleceniobiorca (wykonawca dzieła) w ogóle nie podlega odrębnemu zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy. Przychód z umowy-zlecenia (umowy o dzieło) jest po prostu sumowany z przychodem należnym ze stosunku pracy.

Przykłady

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik jest zatrudniony na 1/3 etatu. Pracodawca zawarł z nim dodatkowo umowę o dzieło. W lipcu br. z umowy o pracę pracownik uzyskał przychód 800 zł, a z umowy o dzieło – 500 zł. Pracodawca sumuje przychody z obu umów i wykazuje je w jednym raporcie ubezpieczeniowym ZUS RCA, składanym za lipiec, z pracowniczym kodem tytułu ubezpieczenia 0110 XX. Łączna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne tego pracownika w tym miesiącu wynosi 1300 zł.

Przychód z umowy o dzieło podlega oskładkowaniu wyłącznie w sytuacji, gdy zawarta jest z własnym pracownikiem. W każdym innym przypadku nie skutkuje obowiązkiem ubezpieczeniowym.

***

Spółka B. podpisała z firmą S. umowę, na mocy której firma S. miała przeprowadzić generalną inwentaryzację stanu magazynów w spółce B. Firma S. do wykonania tej umowy zatrudniła kilkunastu zleceniobiorców, m.in. osobę zatrudnioną w spółce B. na podstawie umowy o pracę.

Zleceniodawca – firma S. stwierdziła, że prace wynikające ze zlecenia zleceniobiorca ten wykonuje na rzecz własnego pracodawcy (tzn. to pracodawca jest odbiorcą i beneficjentem prac wykonywanych przez tę osobę).

Jak wskazuje orzecznictwo Sądu Najwyższego, płatnikiem składek w stosunku do takiej osoby nie jest jego zleceniodawca, lecz pracodawca. Zgodnie z tym stanowiskiem oraz aktualnymi wytycznymi ZUS przychód z umowy-zlecenia pracodawca (spółka B) powinien wykazać wraz z przychodem ze stosunku pracy w imiennym raporcie miesięcznym składanym za pracownika z kodem tytułu ubezpieczeń 0110 XX.


Pracownik – osoba współpracująca

Odwrotna sytuacja ma miejsce, gdy osoba będąca pracownikiem w rozumieniu Kodeksu pracy nie będzie nim w świetle przepisów ubezpieczeniowych. W takiej sytuacji znajdują się osoby współpracujące.

Osobą współpracującą z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność jest małżonek, dziecko własne, dziecko drugiego małżonka, dziecko przysposobione, rodzic, macocha i ojczym oraz osoba przysposabiająca, jeżeli pozostaje z osobą prowadzącą pozarolniczą działalność we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu działalności (art. 8 ust. 11 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Jeżeli pracownik spełnia wskazane kryteria, to do celów ubezpieczeń społecznych traktowany jest jako osoba współpracująca. W okresie współpracy przy prowadzeniu działalności podlega obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, wypadkowemu oraz zdrowotnemu.

Jak rozliczyć składki od zlecenia studenta, który w trakcie miesiąca ukończył 26 lat >>

Natomiast ubezpieczenie chorobowe ma dla osoby współpracującej charakter dobrowolny, ze wszystkimi tego konsekwencjami. Podstawą wymiaru składek nie będzie dla niej przychód ze stosunku pracy, ale zadeklarowana kwota, nie mniejsza niż 60% prognozowanego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia przyjętego do ustalania kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek – w 2011 r. jest to 2015,40 zł.

Przykład

Jan M. prowadzi pozarolniczą działalność gospodarczą. 1 lipca wstąpił w związek małżeński z osobą zatrudnioną w swoim przedsiębiorstwie. Małżonkowie pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym. Od 1 lipca żona przedsiębiorcy powinna zostać wyrejestrowana z ZUS jako pracownik (kod tytułu ubezpieczenia 0110 XX), ponieważ spełnia warunki uznania jej za osobę współpracującą. Jej ponownego zgłoszenia należy dokonać z nowym kodem tytułu ubezpieczenia, przewidzianym dla osób współpracujących (0511 XX).

WAŻNE!

W momencie zawarcia umowy o pracę z osobą spełniającą kryteria „osoby współpracującej” zostaje ustanowiony stosunek pracy, który nie powoduje konsekwencji ubezpieczeniowych typowych dla tego rodzaju zatrudnienia. Inny jest zarówno schemat podlegania ubezpieczeniom, jak i schemat finansowania składek na ubezpieczenia społeczne. Inne są też uprawnienia wynikające z podlegania określonym rodzajom ubezpieczeń. Osoba współpracująca w ramach stosunku pracy nie może np. oczekiwać wypłaty świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, jeżeli do ubezpieczenia tego nie przystąpiła dobrowolnie.

Nie zawsze zatrudnienie członka najbliższej rodziny będzie oznaczać uznanie go za współpracownika. Przepisy przewidują tu kilka wyjątków:

  • osoba zawierająca umowę o pracę ze spółką cywilną podlega ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy, nawet jeśli jednym ze wspólników spółki jest np. małżonek pracownika. Jeżeli jednak zostanie zatrudniona przez wspólnika spółki cywilnej w ramach prowadzonej przez niego działalności (wspólnicy spółek cywilnych mają obowiązek zgłosić się do ubezpieczeń odrębnie jako płatnicy składek), wówczas będzie musiała zostać zgłoszona jako osoba współpracująca;
  • osoba, z którą zawarto umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego, również zostaje zgłoszona do ubezpieczeń z tytułu stosunku pracy, nawet jeżeli spełnia pozostałe kryteria określające osobę współpracującą;
  • pracownik, który w trakcie pobierania świadczenia z tytułu niezdolności do pracy lub urlopu wychowawczego zawarł małżeństwo ze swoim pracodawcą, do zakończenia pobierania tego świadczenia lub przebywania na urlopie wychowawczym podlega ubezpieczeniom społecznym jak pracownik.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo:

  • uchwała SN z 2 września 2009 r. (II UZP 6/09, OSNP 2010/3–4/46),
  • wyrok SN z 14 stycznia 2010 r. (I UK 252/09, niepubl.).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    REKLAMA

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    REKLAMA

    Emerytury niższe od kwietnia 2024 r. - kiedy przejść na emeryturę?

    Emerytury będą niższe od 1 kwietnia 2024 r. - od tego dnia obowiązuje nowa tablica średniego dalszego trwania życia z GUS. Kiedy przejść na emeryturę? Którą tablicę ZUS bierze pod uwagę - z momentu złożenia wniosku o emeryturę czy osiągnięcia wieku emerytalnego?

    Social media zmieniają mózgi ich użytkowników. Zmniejszają zdolność koncentracji. Ale można odwrócić ten proces. Jak?

    Z każdym rokiem nasza zdolność koncentracji spada – alarmują eksperci od psychologii i kognitywistyki. W ciągu ostatniej dekady średni czas skupienia przeciętnego człowieka obniżył się o 28 sekund. Winny jest internet, a zwłaszcza social media. Da się to jednak odwrócić – zauważają specjaliści z platformy Preply. 

    REKLAMA