REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność dyscyplinarna pracownika

Krzysztof Czerwiński

REKLAMA

Odpowiedzialność dyscyplinarna to odpowiedzialność, której podlegają tylko pracownicy objęci przepisami pragmatyk zawodowych, tj. pracownicy państwowi czy nauczyciele akademiccy.

Odpowiedzialność dyscyplinarna jest szczególnego rodzaju odpowiedzialnością opartą na innych mechanizmach i regulacjach niż odpowiedzialność porządkowa. Dotyczy ona z reguły przypadków poważniejszych naruszeń obowiązków pracowniczych oraz posiada rozbudowane procedury przewidujące wewnętrzną ścieżkę odwoławczą. Z tego właśnie powodu w sporze między pracodawcą a pracownikiem niejednokrotnie najskuteczniejszym narzędziem mogą okazać się regulacje dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Autopromocja

Istnieją 4 rodzaje odpowiedzialności pracownika:

  • karna,
  • materialna,
  • porządkowa,
  • dyscyplinarna.

Odpowiedzialność karna, oprócz oddziaływania na samego pracownika (ukaranie), może wpływać na stosunek pracy (np. możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 2 k.p.). Ten rodzaj odpowiedzialności pracowników został zastąpiony odpowiedzialnością dyscyplinarną dla niektórych grup pracowników. Odpowiedzialność materialna to odpowiedzialność odszkodowawcza, której celem i sensem jest zapewnienie możliwości naprawienia przez pracownika wyrządzonej szkody lub jej części.

Czy można zamienić karę nagany na karę upomnienia >>

Trudniejsze może być odróżnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej od porządkowej. Często w praktyce jakąkolwiek odpowiedzialność pracownika względem przełożonego nazywa się dyscyplinarną. Jednak nic bardziej mylnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

WAŻNE!

Dyscyplinarne zwolnienia czy kary nie są pojęciami kodeksowymi. Stąd nie powinno mówić się o odpowiedzialności dyscyplinarnej „zwykłego” pracownika – ten bowiem ponosi odpowiedzialność materialną albo porządkową.

Zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej

Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają tylko niektórzy pracownicy objęci tzw. pragmatykami służbowymi, tj. regulacjami odnoszącymi się tylko do ich praw i obowiązków służbowych. Poniżej omówimy zagadnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej na przykładzie urzędników urzędów państwowych.

Wszyscy pracownicy, którzy zgodnie z przepisami ustawy (lub pragmatykami) podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej, podlegają również odpowiedzialności porządkowej określonej w Kodeksie pracy. Każda z nich dotyczy innych przewinień.

Odpowiedzialność pracownika za nierozliczenie się z pobranej gotówki >>

Już na wstępie należy wskazać, że odpowiedzialność dyscyplinarna może, ale nie musi, łączyć się z odpowiedzialnością porządkową. Czasami bywa tak, że pracownik podlega odpowiedzialności zarówno porządkowej (w przypadku lżejszych naruszeń), jak i dyscyplinarnej (w przypadku naruszeń poważniejszych).

Zazwyczaj, kiedy mówimy o odpowiedzialności, musimy wyznaczyć jej granice podmiotowe (tzn. osoby, które mogą być odpowiedzialne) oraz przedmiotowe (tzn. za co te osoby mają odpowiadać). Każda pragmatyka służbowa wskazuje, kto i za co odpowiada. I tak na przykład, urzędnicy mianowani odpowiadają zgodnie z ustawą o pracownikach urzędów państwowych (art. 34 ust. 1 u.u.p.). Odpowiadają oni za naruszenie obowiązków pracownika – uregulowanych w odpowiednich przepisach dotyczących danej osoby. A zatem mamy tu do czynienia z zasadami odpowiedzialności zbliżonymi do odpowiedzialności porządkowej.


Kary dyscyplinarne

Najczęściej spotykanymi karami dyscyplinarnymi są kary:

  • nagany,
  • nagany z ostrzeżeniem,
  • nagany z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres 2 lat do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko,
  • przeniesienia na niższe stanowisko,
  • wydalenia z pracy w urzędzie.

Wszędzie, gdzie spotkamy się z odpowiedzialnością dyscyplinarną, katalog kar będzie do siebie podobny i co do zasady będzie obejmował: nagany (np. z wpisem do akt, ostrzeżeniem), karę pozbawienia możliwości awansu czy uzyskania podwyżki, karę przeniesienia na niższe stanowisko i wreszcie karę najpoważniejszą – wydalenie z pracy czy zakaz zajmowania wskazanych stanowisk na określony czas. Tak szczegółowa regulacja wynika przede wszystkim z tego, że pracodawcy pracowników objętych pragmatykami, co do zasady, nie mogą tak elastycznie jak inni „reagować” na naruszenia obowiązków pracowniczych.

Procedura – inne podmioty, inny tryb

W klasycznym postępowaniu dyscyplinarnym pojawiają się podmioty, których nie ma w „typowych” zakładach pracy. Są to komisje dyscyplinarne oraz rzecznicy dyscyplinarni. Pojawienie się tych podmiotów skutkuje ograniczeniem w procedurze „karania” roli samego pracodawcy. A zatem nie może on prowadzić postępowania ani nakładać kary. Uprawnienia te przysługują tylko określonym podmiotom, niezależnym od pracodawcy.

Sprzeciw od kary porządkowej a postępowanie pracodawcy >>

Rzecznik dyscyplinarny to podmiot, który zazwyczaj prowadzi postępowanie wyjaśniające oraz kieruje wnioski o ukaranie dyscyplinarne. Kompetencje rzecznika zazwyczaj są bardzo zbliżone w przepisach każdej z pragmatyk służbowych. Jest on powoływany przez organ zwierzchni danej instytucji, zatrudniającej osoby podlegające tego rodzaju odpowiedzialności na czas trwania kadencji komisji dyscyplinarnej.

Kolejnymi organami działającymi w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej są sądy lub komisje dyscyplinarne będące organami kolegialnymi (komisja dyscyplinarna I instancji proceduje w składach 3-osobowych). Ich zadaniem jest wymierzanie kar dyscyplinarnych zgodnie z regulującymi je ustawami. W zakresie orzekania komisje są niezawisłe. Są to gremia kadencyjne. Powołuje się je co do zasady w każdej jednostce, której pracownicy ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną.

Cechą charakterystyczną sądownictwa dyscyplinarnego jest jego dwuinstancyjność. Co ważne, w tej dwuinstancyjności nie ma miejsca dla pracodawcy. Innymi słowy – pracodawca nie ma możliwości karania dyscyplinarnego na żadnym etapie postępowania. A zatem ukaranemu przysługuje możliwość odwołania się tylko do sądu czy komisji II instancji.

Zwolnienie dyscyplinarne - wysokość odszkodowania >>

Tryb postępowania dyscyplinarnego jest bardziej sformalizowany od trybu postępowania porządkowego. W tym drugim przypadku procedury w zasadzie nie ma – Kodeks pracy reguluje samo ukaranie oraz możliwość odwołania od niego. To, w jaki sposób pracodawca wydaje decyzję o ukaraniu, pozostaje w jego gestii. Natomiast inaczej sprawa przedstawia się w postępowaniu dyscyplinarnym.

Pragmatyki często regulują postępowanie dyscyplinarne, wprowadzając w nim etap:

  • wyjaśniający, w trakcie którego rzecznik dyscyplinarny bada, czy doszło do przewinienia dyscyplinarnego,
  • rozpoznawczy, w trakcie którego na wniosek rzecznika dyscyplinarnego komisja dyscyplinarna bada zarzuty wobec pracownika,
  • karania,
  • odwoławczy, kiedy rozpoznawane jest odwołanie od orzeczenia komisji I instancji.

Takie sformalizowanie postępowania dyscyplinarnego wydłuża je i ogranicza możliwość bezpośredniego reagowania przełożonych na przewinienia dyscyplinarne. Z drugiej strony należy pamiętać, że kary dyscyplinarne mogą być poważniejsze od kar porządkowych. Dlatego też takie sformalizowanie tego postępowania wydaje się celowe.

Podstawa prawna:

  • art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy,
  • ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    REKLAMA

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku
    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA

    Czy będą zmiany w Kodeksie pracy? Trwają prace nad wydłużeniem urlopu macierzyńskiego

    Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku - ile maksymalnie można przebywać na L4? Po zasiłku chorobowym przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Ile wynosi i jakie dokumenty trzeba przedstawić, aby je uzyskać?

    REKLAMA