REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność dyscyplinarna pracownika

Krzysztof Czerwiński

REKLAMA

Odpowiedzialność dyscyplinarna to odpowiedzialność, której podlegają tylko pracownicy objęci przepisami pragmatyk zawodowych, tj. pracownicy państwowi czy nauczyciele akademiccy.

Odpowiedzialność dyscyplinarna jest szczególnego rodzaju odpowiedzialnością opartą na innych mechanizmach i regulacjach niż odpowiedzialność porządkowa. Dotyczy ona z reguły przypadków poważniejszych naruszeń obowiązków pracowniczych oraz posiada rozbudowane procedury przewidujące wewnętrzną ścieżkę odwoławczą. Z tego właśnie powodu w sporze między pracodawcą a pracownikiem niejednokrotnie najskuteczniejszym narzędziem mogą okazać się regulacje dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej.

Autopromocja

Istnieją 4 rodzaje odpowiedzialności pracownika:

  • karna,
  • materialna,
  • porządkowa,
  • dyscyplinarna.

Odpowiedzialność karna, oprócz oddziaływania na samego pracownika (ukaranie), może wpływać na stosunek pracy (np. możliwość rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 2 k.p.). Ten rodzaj odpowiedzialności pracowników został zastąpiony odpowiedzialnością dyscyplinarną dla niektórych grup pracowników. Odpowiedzialność materialna to odpowiedzialność odszkodowawcza, której celem i sensem jest zapewnienie możliwości naprawienia przez pracownika wyrządzonej szkody lub jej części.

Czy można zamienić karę nagany na karę upomnienia >>

Trudniejsze może być odróżnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej od porządkowej. Często w praktyce jakąkolwiek odpowiedzialność pracownika względem przełożonego nazywa się dyscyplinarną. Jednak nic bardziej mylnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

WAŻNE!

Dyscyplinarne zwolnienia czy kary nie są pojęciami kodeksowymi. Stąd nie powinno mówić się o odpowiedzialności dyscyplinarnej „zwykłego” pracownika – ten bowiem ponosi odpowiedzialność materialną albo porządkową.

Zakres odpowiedzialności dyscyplinarnej

Odpowiedzialności dyscyplinarnej podlegają tylko niektórzy pracownicy objęci tzw. pragmatykami służbowymi, tj. regulacjami odnoszącymi się tylko do ich praw i obowiązków służbowych. Poniżej omówimy zagadnienie odpowiedzialności dyscyplinarnej na przykładzie urzędników urzędów państwowych.

Wszyscy pracownicy, którzy zgodnie z przepisami ustawy (lub pragmatykami) podlegają odpowiedzialności dyscyplinarnej, podlegają również odpowiedzialności porządkowej określonej w Kodeksie pracy. Każda z nich dotyczy innych przewinień.

Odpowiedzialność pracownika za nierozliczenie się z pobranej gotówki >>

Już na wstępie należy wskazać, że odpowiedzialność dyscyplinarna może, ale nie musi, łączyć się z odpowiedzialnością porządkową. Czasami bywa tak, że pracownik podlega odpowiedzialności zarówno porządkowej (w przypadku lżejszych naruszeń), jak i dyscyplinarnej (w przypadku naruszeń poważniejszych).

Zazwyczaj, kiedy mówimy o odpowiedzialności, musimy wyznaczyć jej granice podmiotowe (tzn. osoby, które mogą być odpowiedzialne) oraz przedmiotowe (tzn. za co te osoby mają odpowiadać). Każda pragmatyka służbowa wskazuje, kto i za co odpowiada. I tak na przykład, urzędnicy mianowani odpowiadają zgodnie z ustawą o pracownikach urzędów państwowych (art. 34 ust. 1 u.u.p.). Odpowiadają oni za naruszenie obowiązków pracownika – uregulowanych w odpowiednich przepisach dotyczących danej osoby. A zatem mamy tu do czynienia z zasadami odpowiedzialności zbliżonymi do odpowiedzialności porządkowej.


Kary dyscyplinarne

Najczęściej spotykanymi karami dyscyplinarnymi są kary:

  • nagany,
  • nagany z ostrzeżeniem,
  • nagany z pozbawieniem możliwości awansowania przez okres 2 lat do wyższej grupy wynagrodzenia lub na wyższe stanowisko,
  • przeniesienia na niższe stanowisko,
  • wydalenia z pracy w urzędzie.

Wszędzie, gdzie spotkamy się z odpowiedzialnością dyscyplinarną, katalog kar będzie do siebie podobny i co do zasady będzie obejmował: nagany (np. z wpisem do akt, ostrzeżeniem), karę pozbawienia możliwości awansu czy uzyskania podwyżki, karę przeniesienia na niższe stanowisko i wreszcie karę najpoważniejszą – wydalenie z pracy czy zakaz zajmowania wskazanych stanowisk na określony czas. Tak szczegółowa regulacja wynika przede wszystkim z tego, że pracodawcy pracowników objętych pragmatykami, co do zasady, nie mogą tak elastycznie jak inni „reagować” na naruszenia obowiązków pracowniczych.

Procedura – inne podmioty, inny tryb

W klasycznym postępowaniu dyscyplinarnym pojawiają się podmioty, których nie ma w „typowych” zakładach pracy. Są to komisje dyscyplinarne oraz rzecznicy dyscyplinarni. Pojawienie się tych podmiotów skutkuje ograniczeniem w procedurze „karania” roli samego pracodawcy. A zatem nie może on prowadzić postępowania ani nakładać kary. Uprawnienia te przysługują tylko określonym podmiotom, niezależnym od pracodawcy.

Sprzeciw od kary porządkowej a postępowanie pracodawcy >>

Rzecznik dyscyplinarny to podmiot, który zazwyczaj prowadzi postępowanie wyjaśniające oraz kieruje wnioski o ukaranie dyscyplinarne. Kompetencje rzecznika zazwyczaj są bardzo zbliżone w przepisach każdej z pragmatyk służbowych. Jest on powoływany przez organ zwierzchni danej instytucji, zatrudniającej osoby podlegające tego rodzaju odpowiedzialności na czas trwania kadencji komisji dyscyplinarnej.

Kolejnymi organami działającymi w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej są sądy lub komisje dyscyplinarne będące organami kolegialnymi (komisja dyscyplinarna I instancji proceduje w składach 3-osobowych). Ich zadaniem jest wymierzanie kar dyscyplinarnych zgodnie z regulującymi je ustawami. W zakresie orzekania komisje są niezawisłe. Są to gremia kadencyjne. Powołuje się je co do zasady w każdej jednostce, której pracownicy ponoszą odpowiedzialność dyscyplinarną.

Cechą charakterystyczną sądownictwa dyscyplinarnego jest jego dwuinstancyjność. Co ważne, w tej dwuinstancyjności nie ma miejsca dla pracodawcy. Innymi słowy – pracodawca nie ma możliwości karania dyscyplinarnego na żadnym etapie postępowania. A zatem ukaranemu przysługuje możliwość odwołania się tylko do sądu czy komisji II instancji.

Zwolnienie dyscyplinarne - wysokość odszkodowania >>

Tryb postępowania dyscyplinarnego jest bardziej sformalizowany od trybu postępowania porządkowego. W tym drugim przypadku procedury w zasadzie nie ma – Kodeks pracy reguluje samo ukaranie oraz możliwość odwołania od niego. To, w jaki sposób pracodawca wydaje decyzję o ukaraniu, pozostaje w jego gestii. Natomiast inaczej sprawa przedstawia się w postępowaniu dyscyplinarnym.

Pragmatyki często regulują postępowanie dyscyplinarne, wprowadzając w nim etap:

  • wyjaśniający, w trakcie którego rzecznik dyscyplinarny bada, czy doszło do przewinienia dyscyplinarnego,
  • rozpoznawczy, w trakcie którego na wniosek rzecznika dyscyplinarnego komisja dyscyplinarna bada zarzuty wobec pracownika,
  • karania,
  • odwoławczy, kiedy rozpoznawane jest odwołanie od orzeczenia komisji I instancji.

Takie sformalizowanie postępowania dyscyplinarnego wydłuża je i ogranicza możliwość bezpośredniego reagowania przełożonych na przewinienia dyscyplinarne. Z drugiej strony należy pamiętać, że kary dyscyplinarne mogą być poważniejsze od kar porządkowych. Dlatego też takie sformalizowanie tego postępowania wydaje się celowe.

Podstawa prawna:

  • art. 52 § 1 pkt 2 Kodeksu pracy,
  • ustawa z 16 września 1982 r. o pracownikach urzędów państwowych (DzU z 2001 r. nr 86, poz. 953 ze zm.).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Praca w Święta Wielkanocne

    Kiedy wypadają Święta Wielkanocne 2024? Praca w Poniedziałek Wielkanocny i Niedzielę Wielkanocną - czy przysługuje za to dodatek? Czy za pracę w Wielkanoc (w niedzielę oraz święto) przysługuje rekompensata?

    Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

    Dzień 2 kwietnia to Światowy Dzień Świadomości Autyzmu. Został on ustanowiony w 2008 r. Jego celem jest propagowanie wiedzy na temat autyzmu i budowanie wrażliwości społecznej w tym zakresie. Wiele osób neuroróżnorodnych wciąż spotyka się z trudnościami w znalezieniu odpowiedniego dla siebie miejsca pracy. Kiedy dojdzie już do zatrudnienia ważne jest to jak pracodawcy i współpracownicy traktują osoby z autyzmem. 

    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    REKLAMA

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    REKLAMA

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    REKLAMA