REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ocena okresowa pracownika - zalety i wady

Marcin Szakiewicz

REKLAMA

Oceny pracownicze są obecnie w zakładach pracy standardem. Zdarzają się sytuacje, że źle przeprowadzona ocena przynosi szkodę zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy.

Na wstępie należy zaznaczyć brak przepisów, które regulowałyby kompleksowo procedurę okresowych ocen pracowników. Nie ma również przepisów o charakterze powszechnie obowiązującym, które określałyby częstotliwość takich ocen ani też sposobu ich prowadzenia. Należy jednak podkreślić, że takie przepisy występują w pragmatykach zawodowych, takich jak: ustawa o pracownikach samorządowych, ustawa o urzędnikach państwowych, Karta Nauczyciela, ustawa o szkolnictwie wyższym itp.

Autopromocja

W związku z tym pracodawcy oceniają pracowników w sytuacjach, gdy jest to konieczne. Oceny dokonuje się zazwyczaj w trakcie zatrudnienia, np. przy awansowaniu, premiowaniu czy karaniu pracownika, ale także w związku ze zmianą treści stosunku pracy lub jego rozwiązaniem. Z powyższego wynika również, że pracownik może być oceniany dość często, np. co kwartał, co rok, co 2 lata.

Kryteria oceny

Ocena bardzo często ma wpływ na trwałość zatrudnienia lub na wynagrodzenie pracownika. Z uwagi na to Kodeks pracy odnosi się do niej, ale jedynie przez nałożenie na pracodawcę obowiązku stosowania obiektywnych i sprawiedliwych kryteriów oceny samych pracowników oraz wyników ich pracy. Nierzadko obowiązek ten jest trudny w realizacji, ponieważ oceniający mogą być za bardzo subiektywni albo za bardzo obiektywni. Pracodawca na podstawie przepisów zobowiązany jest zatem, aby w procesie oceniania kierować się obiektywnymi kryteriami, a nie jakimikolwiek osobistymi sympatiami bądź antypatiami. Co więcej kryteria te powinny być mierzalne, transparentne i znane pracownikowi.

Oceniając pracowników, pracodawca powinien uwzględnić m.in.:

  • stosunek do pracy,
  • wywiązywanie się z powierzonych obowiązków służbowych,
  • wykonywanie poleceń przełożonych,
  • sposób zachowania wobec współpracowników i przełożonych,
  • posiadane kwalifikacje i umiejętności.

Pracownik powinien być oceniany jedynie z punktu widzenia postawionych przed nim wymagań i obowiązków. Przedmiotem oceniania nie mogą być natomiast np. nieznane oczekiwania pracodawcy, o których pracownik nie wie, zawierając umowę o pracę, i o których pracodawca nie informuje go w czasie trwania stosunku pracy.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Czy pracodawca musi wręczyć pracownikowi informację o równym traktowaniu w zatrudnieniu >>

Prawidłowo i rzetelnie przeprowadzona okresowa ocena pracownika umożliwia zweryfikowanie, czy praca poszczególnych pracowników posiada jednakową wartość, czy też znacząco różni się od siebie. Stąd też wyniki oceny mogą mieć duży wpływ na różnicowanie poszczególnych pracowników m.in. w zakresie wynagradzania, awansowania czy typowania pracowników do zwolnień grupowych. Warto podkreślić, że w przypadku braku takiej oceny trudno będzie pracodawcy wykazać, że kierując się jedynie własnym subiektywnym zdaniem, podjął trafną decyzję i nie dyskryminuje konkretnych pracowników.

Zdaniem Sądu Najwyższego ocenianie pracownika nie zależy od jego zgody. Jeżeli ocena jest dokonywana z zachowaniem zasad wyrażonych w Kodeksie pracy, pracodawca nie powinien obawiać się zarzutu stosowania szykan względem pracownika (wyrok z 26 stycznia 2005 r., II PK 198/04).


Zasady przeprowadzania oceny

Aby prawidłowo przeprowadzić ocenę pracowniczą, należy zacząć od wyznaczenia celu oceny, który umożliwi dobranie odpowiednich technik oraz kryteriów. Najlepiej jest, gdy opiera się ona na elementach ilościowych bądź jakościowych lub też osobowościowych.

Następnie należy zapewnić pracownikom udział przy ustalaniu szczegółowych kryteriów (np. w formie regulaminu okresowej oceny pracowników) i uzyskać ich pełną akceptację. Po ustaleniu celu oceny, jak również metodologii jej dokonywania trzeba odpowiednio przeszkolić osoby dokonujące oceny, tak aby w prosty i jednoznaczny sposób dokonywały obiektywnej oceny.

Kolejnym elementem powinno być zapewnienie dostępu do informacji o wynikach oceny dla ocenianych, z jednoczesnym zachowaniem poufności tych wyników. Niezbędne jest również zapewnienie możliwości odwołania się od oceny.

Kto ocenia pracowników

Najczęściej spotykaną w praktyce sytuacją jest ocena pracownika przez bezpośredniego przełożonego. Oceny może również dokonywać współpracownik lub np. klient przedsiębiorcy. Ważne jest to, aby każda z tych ocen była obiektywna i sprawiedliwa. W przypadku gdy dojdzie na tym tle do sporu, to na pracodawcy będzie ciążył obowiązek wykazania, że zastosował prawidłowe kryteria przy dokonaniu oceny.

Przykład

Pracownik wykonuje pracę na sali obsługi klienta. Klienci, których obsługuje pracownik, mogą dobrowolnie, w formie anonimowej ankiety, ocenić pracownika (w skali od 1–10). Średnia z tych ocen brana będzie pod uwagę w przypadku przyznania podwyżki czy awansowania. Jednak w tym przypadku ocena pracownika dokonana jest często na podstawie subiektywnych ocen klientów. Nie wiadomo więc tak do końca, czy ocena została wystawiona z uwagi na zachowanie się pracownika czy usługi firmy. Bazowanie tylko na takiej ocenie może być dla pracownika niesprawiedliwe i krzywdzące.

Podobna sytuacja może mieć miejsce wtedy, gdy oceniającym będzie pracownik skonfliktowany z pracownikiem ocenianym.

Jakie są obowiązki pracodawcy użytkownika w zakresie bhp wobec pracowników tymczasowych >>

Błędy w ocenianiu

Proces oceniania dokonywany z udziałem czynnika ludzkiego nierzadko dotknięty jest błędami. Podstawowym i zarazem najczęściej występującym błędem jest brak obiektywizmu przy dokonywaniu oceny. Po stronie bezpośrednich przełożonych często zdarza się również dokonywanie oceny przez pryzmat własnych doświadczeń, przekonań i oczekiwań. Często również dokonują oni „szufladkowania” ocenianego pracownika na podstawie jakiegoś pojedynczego zdarzenia, czy też własnego poglądu, nie zważając na obiektywne kryteria oceny.

W przypadku niedoświadczonych w ocenianiu pracodawców występują także błędy związane z niedopracowaniem celów, zasad i metod oceniania. Błędy wynikają również z nieprzestrzegania przez oceniających ustalonych procedur.

Odwołanie

Ocenianie pracowników nie pozostaje jedynie w sferze swobodnego uznania pracodawcy i podlega kontroli sądów pracy, nie tylko pod względem procedury danego oceniania, ale przede wszystkim pod względem jego merytorycznej treści, także w przypadku, gdy ocenianie miało charakter pośredni (np. przy okazji premiowania).

Dokonanie oceny sprzecznej z dyspozycją art. 94 pkt 9 k.p. może w indywidualnych przypadkach naruszać także godność lub inne dobra osobiste. Dlatego też możliwe jest dochodzenie roszczeń przez pracowników poszkodowanych oceną na drodze cywilnoprawnej, zgodnie z dyspozycją zawartą w art. 300 k.p.

Podstawa prawna:

Orzecznictwo Sądu Najwyższego:

  • wyrok z 26 stycznia 2005 r. (II PK 198/04, niepubl.).
Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(1)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
  • Gracjan
    2022-02-10 15:01:15
    W zupełności się zgadzam. Proces oceny okresowej jest trudny i trzeba być bezstronnym i rzetelnym. Na szczęście technologia poszła do przodu i kadry są wspomagane przez takie narzędzia jak SAP czy skillbox. Oprogramowanie pomaga w bardziej sprawiedliwym podejściu do pracowników.
    0
QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Uprawnienia rodzicielskie
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/10
Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
nie ma takiej możliwości
3
6
9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
Następne
Kadry
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

Czy 14 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy przed weekendem majowym jest niedziela handlowa? Jak wypadają niedziele handlowe w kwietniu?

Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa?

Czy 7 kwietnia 2024 to niedziela handlowa? Czy w kwietniu 2024 jest niedziela handlowa? Jakie kary za pracę w dni niehandlowe?

ZUS odpowiada: Czy po 1 kwietnia składać wniosek o ponowne przeliczenie emerytury [nowe tablice GUS]?

Od 1 kwietnia, przy obliczaniu przyszłych emerytur, ZUS skorzysta z nowej tablicy dalszego trwania życia GUS, co sprawi, że emerytura osoby w wieku 60 lat będzie niższa o 3,7 proc., a osoby w wieku 65 lat – o 4,1 proc. niż obliczona na podstawie poprzedniej tablicy – poinformował rzecznik ZUS Paweł Żebrowski.

Dodatki funkcyjne w sądach

Dodatki funkcyjne w sądach - trwają prace nad przepisami. Mają się zmienić zasady wynagradzania sędziów pełniących funkcje rzeczników dyscyplinarnych. Proponowane zmiany mają charakter przekrojowy, dotyczą modyfikacji wysokości dodatków funkcyjnych przysługujących Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Sędziów Sądów Powszechnych, Zastępcy Rzecznika Dyscyplinarnego Sędziów Sądów Powszechnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach apelacyjnych, zastępcy rzecznika dyscyplinarnego działającemu przy sądach okręgowych oraz Rzecznikowi Dyscyplinarnemu Ministra Sprawiedliwości, i służą dostosowaniu wysokości dodatków do rzeczywistego obciążenia zadaniami związanymi z pełnieniem tych funkcji. 

REKLAMA

Jak zarządzać zespołem? Liderem nie trzeba się urodzić. Liczy się cel i chęć współpracy z innymi

Osoby zarządzające zespołem mają kluczowe znaczenie dla firmy. Prawie co czwarty pracownik chciałby, by jego przełożony częściej go doceniał. Blisko połowa jest gotowa odejść z pracy z powodu szefa.

Odmienne poglądy polityczne pracownika a dyskryminacja

Zbliżają się wybory samorządowe. W wielu miejscach, w tym w pracy, trwają rozmowy, spory i wymiana myśli politycznych co do programów i kandydatów. Trzeba jednak wiedzieć, że pracownicy powinni być równo traktowani w zakresie nawiązania i rozwiązania stosunku pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkolenia w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych, m.in. bez względu na przekonania polityczne. Nie można więc ponosić negatywnych konsekwencji w miejscu pracy, szczególnie jeżeli ma się odmienne poglądy od pracodawcy. Nawet jeżeli jest się zatrudnionym w jednotach samorządu terytorialnego, gdzie niestety często ma miejsce rotacja pracowników ze względu na tzw. układy polityczne - powinna obowiązywać zasada wolności słowa i własnych poglądów politycznych.

Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia

Urlop bezpłatny - zastanów się czy chcesz iść, możesz być wytypowany do zwolnienia. Dal pracodawcy liczy się dyspozycyjność pracownika. Wytypowanie do zwolnienia pracownika, przebywającego na długotrwałym urlopie bezpłatnym i korzystającego w tym czasie z innego źródła utrzymania, stanowi obiektywne i racjonalne kryterium doboru do wypowiedzenia umowy o pracę, co nie świadczy o charakterze dyskryminacyjnym zwolnienia. Zgodne z zasadami współżycia społecznego jest przyjęcie przez pracodawcę jako kryterium doboru pracowników do zwolnienia ich dyspozycyjności, rozumianej jako możliwość liczenia na obecność pracownika w pracy, w czasie na nią przeznaczonym, gdy przeciwieństwem tak rozumianej dyspozycyjności są częste absencje pracownika, spowodowane złym stanem zdrowia, jak również inne przypadki usprawiedliwionej nieobecności.

Elektroradiolog - kim jest i co robi?

Elektroradiolog to nowy zawód medyczny. Wielu idąc na tzw. prześwietlenie, tj. n. badanie w pracowniach rentgenowskich RTG - nie zdaje sobie sprawy, że jest to wymagający zawód, który wiąże się z pracą w szkodliwych i trudnych warunkach dla zdrowia tego pracownika - ze względu na promieniowanie. Praca przy wykonywaniu badań z zakresu diagnostyki obrazowej (rentgenografia, rentgenoskopia, radiologia stomatologiczna, mammografia, densytometria rentgenowska, tomografia komputerowa) jest wymagająca.

REKLAMA

Kim jest technik sterylizacji medycznej?

Jakie trzeba mieć wykształcenie, żeby zostać technikiem sterylizacji medycznej? Jakie czynności wykonuje technik sterylizacji medycznej? To główne pytania, które się pojawiają. Niektórzy pytają też: dlaczego ten zawód został wpisany na listę zawodów medycznych - odpowiedź jest prosta jest to zawód wymagający specjalistycznych kwalifikacji. Technicy muszą mieć szczególne prawa ale i obowiązki. Muszą też ponosić odpowiedzialność z powodu swoich błędów medycznych. W gruncie rzeczy, gdyby nie technicy i nienależyta dezynfekcja i sterylizacja wyrobów medycznych - wielu pacjentów byłoby narażonych na choroby zakaźne - zagrażające życiu i zdrowiu. 

Praca w Święta Wielkanocne

Kiedy wypadają Święta Wielkanocne 2024? Praca w Poniedziałek Wielkanocny i Niedzielę Wielkanocną - czy przysługuje za to dodatek? Czy za pracę w Wielkanoc (w niedzielę oraz święto) przysługuje rekompensata?

REKLAMA