Wpływ tymczasowego aresztowania na uprawnienia pracownicze

W okresie tymczasowego aresztowania wobec nieświadczenia pracy pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie za pracę. Osoba tymczasowo aresztowana aż do czasu wygaśnięcia umowy o pracę lub jej rozwiązania za wypowiedzeniem lub bez wypowiedzenia pozostaje pracownikiem. Formalnie więc podlega np. obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym, tj. emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu (art. 13 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), chociaż podstawa wymiaru składki oraz sama składka wynosi 0 zł. Podobnie jest w odniesieniu do składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, których wysokość podstawy zależy od wynagrodzenia za pracę.

Przykład
Wynagrodzenie tymczasowo aresztowanego Wojciecha W. wynosiło 3000 zł. W okresie aresztowania pracodawca podwyższył wszystkim pracownikom wynagrodzenia o 3% w celu zrekompensowania skutków inflacji. Skoro podwyżka dotyczyła wszystkich pracowników, nominalne wynagrodzenie Wojciecha W. również powinno wzrosnąć o 3%. W dokumentach kadrowo-płacowych powinno pojawić się więc wynagrodzenie nominalne w wysokości 3090 zł. Jednak wynagrodzenie do wypłaty wynosi 0 zł, tak samo jak składki na ubezpieczenia społeczne. Natomiast w wykazie pracowników, np. do celów zwolnień grupowych, pracownik aresztowany musi być wykazany.

Wygaśnięcie umowy po 3 miesiącach

Prawo pracy wiąże tymczasowe aresztowanie z wygaśnięciem umowy o pracę. Umowa o pracę wygasa z upływem 3 miesięcy nieobecności pracownika z powodu tymczasowego aresztowania, chyba że pracodawca wcześniej rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia (art. 66 § 1 k.p.).

Do 3-miesięcznego okresu wlicza się czas zatrzymania oraz właściwego tymczasowego aresztowania (wyrok SN z 13 lutego 1997 r., I PKN 6/97). Odbywanie przez skazanego pracownika kary pozbawienia wolności nie jest tożsame z tymczasowym aresztowaniem, więc nie podlega wliczeniu do tego okresu. Tymczasowe aresztowanie ma miejsce zawsze tylko przed prawomocnym rozstrzygnięciem sprawy karnej, a odbywanie kary pozbawienia wolności jest wykonaniem kary już orzeczonej prawomocnym orzeczeniem.

Pracodawca ma prawo rozwiązać umowę o pracę z pracownikiem tymczasowo aresztowanym w trybie art. 53 k.p., po upływie 1 miesiąca usprawiedliwionej nieobecności (jest nią tymczasowe aresztowanie).

Czy aresztowanie pracownika przerywa urlop >>

Możliwe jest też zastosowanie art. 52 k.p., czyli zwolnienia dyscyplinarnego, jeżeli fakt popełnienia przez pracownika przestępstwa jest oczywisty (np. ujęcie na gorącym uczynku w miejscu popełnienia przestępstwa), a sam czyn jest tego rodzaju, że uniemożliwia dalsze zatrudnianie pracownika.

Przykład
Bezpośrednio po 2-miesięcznym okresie aresztowania pracownik rozpoczął odbywanie kary pozbawienia wolności. Umowa o pracę nie ulega wygaśnięciu. Aby pracodawca mógł rozwiązać stosunek pracy, musi uzyskać zgodę pracownika na zawarcie porozumienia stron lub rozwiązać umowę bez wypowiedzenia.