REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Praca w godzinach nadliczbowych - rekompensowanie czasem wolnym

Artur Dawid Samek
radca prawny, ekspert z zakresu prawa pracy
Praca w godzinach nadliczbowych - rekompensowanie czasem wolnym. / fot. Fotolia
Praca w godzinach nadliczbowych - rekompensowanie czasem wolnym. / fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Za pracę w godzinach nadliczbowych przysługuje wynagrodzenie oraz dodatek w odpowiedniej wysokości. Rekompensata czasem wolnym może nastąpić na wniosek pracownika lub na podstawie decyzji pracodawcy.

Praca w godzinach nadliczbowych

Zasadą jest, że za pracę w godzinach nadliczbowych pracownikowi na podstawie art. 1511 § 1 kodeksu pracy, przysługuje wynagrodzenie oraz dodatek w odpowiedniej wysokości ( 50% lub 100% wynagrodzenia).

Autopromocja

Na podstawie art. 151 2  kodeksu pracy, dopuszcza się możliwość rekompensowania pracownikowi pracy w godzinach nadliczbowych czasem wolnym, na wniosek pracownika o czym stanowi § 1 wskazanego wyżej przepisu ustawy lub też na podstawie decyzji pracodawcy co wynika z § 2 tego przepisu. W zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych, pracodawca na pisemny wniosek pracownika, może ale nie musi udzielić mu w tym samym wymiarze czasu wolnego od pracy lub też bez wniosku pracownika z własnej inicjatywy udzielić pracownikowi czasu wolnego w zamian za pracę w nadgodzinach w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych nadgodzin.

Prowadzenie kart ewidencji czasu pracy – 10 praktycznych wskazówek

Udzielenie czasu wolnego na wniosek pracownika

Wniosek pracownika o udzielenie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych powinien być złożony na piśmie. Wniosek ten może obejmować wszystkie lub niektóre tylko godziny nadliczbowe wypracowane przez pracownika. Wniosek pracownika o udzielenie czasu wolnego powinien być dołączony do indywidualnej karty ewidencji czasu pracy pracownika co wynika z §8a rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie zakresu prowadzenia przez pracodawców dokumentacji w sprawach związanych ze stosunkiem pracy oraz sposobu prowadzenia akt osobowych pracownika (Dz. U. Nr 62, poz. 286 ze zmianami oraz z 2009 r. Dz.U. Nr 115, poz. 971). Należy podkreślić , iż przedmiotowy wniosek nie jest dla pracodawcy wiążący. Za godziny pracy nadliczbowej, za które pracodawca udzielił pracownikowi czasu wolnego, pracownikowi przysługuje tylko normalne wynagrodzenie bez dodatku za prace w godzinach nadliczbowych, o czy mówi art. 151 2 § 3 kodeksu pracy. Udzielenie czasu wolnego następuję w tym samym wymiarze czasu w jakim  pracownik wykonywał pracę w godzinach nadliczbowych.

Polecamy: Encyklopedia kadr i płac

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Przykładowo pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy w ramach jednomiesięcznego okresu rozliczeniowego obejmującego miesiąc kalendarzowy lipiec 2014 r. wykonywała pracę w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy w dniu 07, 08, 09, 10, 11 lipca 2014 r. po dwie godziny w każdym z tych dni. W dniu 14 lipca 2014 r., pracownik wystąpił do pracodawcy o zrekompensowanie pracy w godzinach nadliczbowych przepracowanych we wskazanych dniach (10 godzin) czasem wolnym od pracy, t.j. udzieleniem całego dnia wolnego 22 lipca 2014 r. ( zgodnie z rozkładem czasu pracy pracownik w tym dniu miał wykonywać pracę przez 8 godzin) oraz możliwością  uzyskania czasu wolnego od pracy w wymiarze dwóch ostatnich godzin pracy w dniu 23 lipca 2014 r. Pracodawca przychylił się do wniosku pracownika udzielając, czas wolny zgodnie z jego wnioskiem.

Forum Kadry

W przypadku wniosku pracownika o udzielenie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych nie ma określonego terminu, do którego należy wykorzystać czasu wolnego za prace w godzinach nadliczbowych. Wydaje się więc dopuszczalne udzielenie tego czasu wolnego na wniosek pracownika np. w następnym lub kolejnych okresach  rozliczeniowych czasu pracy ( następujących po okresie rozliczeniowym, w którym praca w godzinach nadliczbowych występowała), przykładowo np., przed urlopem wypoczynkowym, który pracownik chce wykorzystać w kolejnym okresie rozliczeniowym czasu pracy.

W tym miejscu należy podkreślić, że wynagrodzenie przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych w miesiącu, w którym ta praca była wykonywana a nie przysługuje pracownikowi wynagrodzenie za udzielony nieodpłatny czas wolny od pracy w takiej wysokości, jakby pracownik pracował. Do czasu wolnego pracownika, z uwagi na to, iż nie jest on czasem niewykonywania pracy czy też zwolnieniem, za które przewiduje się prawo do wynagrodzenia, nie stosujemy  zasad obowiązujących przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop na podstawie § 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzeń oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 62, poz. 289 ze zmianami oraz z 2003 r. Nr 230, poz. 2292).  Powyższe wynika, z braku w przepisach gwarancji nieobniżania wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy w miesiącu, gdy wykorzystywał on czas wolny za pracę w godzinach nadliczbowych. Powyższe wyjaśnienia potwierdza Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 9 lutego 2010 r. I PK 157/2009.

Ważne jest to, aby wniosek o udzielenie czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych w danym okresie rozliczeniowym został złożony i zaakceptowany przez pracodawcę w ramach tego okresu rozliczeniowego. Brak takiego wniosku pracownika do końca okresu rozliczeniowego przy braku również decyzji pracodawcy o wykorzystaniu czasu wolnego na zasadach określonych w art. 1512 § 2, spowoduje konieczność rekompensowania czasu pracy w godzinach nadliczbowych, wypłatą wynagrodzenia wraz z dodatkiem za pracę w tych godzinach na zasadach określonych w art. 1511 § 1 kodeksu pracy.

Dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych

Udzielenie czasu wolnego przez pracodawcę  

Udzielenie czasu wolnego w zamian za czas przepracowany w godzinach nadliczbowych może nastąpić także bez wniosku pracownika. W takim przypadku, pracodawca udziela czasu wolnego od pracy, jednak najpóźniej do końca okresu rozliczeniowego ale  wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. Zatem za 1 godzinę pracy nadliczbowej, pracownik powinien mieć zapewnione 1,5 godziny czasu wolnego od pracy.

Przykładowo, pracownik zatrudniony w podstawowym systemie czasu pracy w rozkładach czasu pracy od poniedziałku do piątku od 8.00 do 16.00 w obowiązującym okresie rozliczeniowym  obejmującym jeden miesiąc kalendarzowy, pracował w dniu 07 lipca 2014r. w dwóch godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy. Na podstawie decyzji pracodawcy, czas wolny za pracę w godzinach nadliczbowych w wymiarze trzech godzin , został udzielony w dniu 14 lipca 2014r. Zgodnie z decyzją pracodawcy pracownik w ten dzień wykonywał prace od 11.00 do 16.00.  Udzielenie czasu wolnego w przedstawiony wyżej sposób nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia należnego pracownikowi za pełny miesięczny wymiar czasu pracy. W przedstawionym przykładzie pracownik nie otrzyma dodatku na podstawie art. 1512 § 3 kodeksu pracy za pracę w dwóch godzinach nadliczbowych ale otrzyma normalne wynagrodzenie za dwie godziny nadliczbowe przepracowane w dniu 07 lipca 2014r. Wynagrodzenie za opisywany miesiąc nie zostanie obniżone o dodatkową jedną godzinę wolną, gdyż w przypadku udzielania czasu wolnego jak już wskazano stosuje się poprzez art. 1512 § 2 kodeksu pracy zasady ustalenia wynagrodzenia ( w tym przypadku za 1 godzinę) wynikające z § 5 a w związku z § 5 wskazanego wyżej rozporządzenia „w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy(…..).

Po zakończeniu okresu rozliczeniowego czasu pracy, w którym nastąpiła praca w godzinach nadliczbowych, pracodawca traci prawo do ustalenia czasu wolnego w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych w tym okresie.

Warunki wprowadzania i stosowania przerywanego systemu czasu pracy

Stanowisko PIP

Niezależnie czy dochodzi do rekompensaty czasu wolnego za pracę w godzinach nadliczbowych czasem wolnym od pracy na podstawie art. 1512 § 1 czy też 2 kodeksu pracy w przypadku wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych z tytułu przekroczenia normy dobowej czasu pracy, należy mieć na uwadze  stanowisko Głównego Inspektoratu Pracy z dnia 21 kwietnia 2009 r. GPP-306-4560-32/09/PE/RP. W stanowisku tym departament prawny Głównego Inspektoratu Pracy stoi na stanowisku, że o ile godziny nadliczbowe z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy powstają dopiero z upływem okresu rozliczeniowego, o tyle godziny nadliczbowe z przekroczenia dobowej normy czasu pracy powstają w dniu, w którym wystąpiły. Wtedy też, pracownik nabywa prawo do opłacenia tych godzin, oprócz normalnego wynagrodzenia, stosownym dodatkiem. Pracodawca może zostać zwolniony z obowiązku finansowej rekompensaty przekroczeń dobowych (wypłaty dodatku za pracę w godzinach nadliczbowych) jedynie wtedy, gdy przed terminem płatności wynagrodzenia za pracę przypadającą bezpośrednio po wystąpieniu godzin nadliczbowych z przekroczenia normy dobowej, pracownik wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego bądź pracodawca skorzysta z możliwości przewidzianej w art. 1512 § 2 kodeksu pracy i oznaczy w grafiku pracownika termin udzielenia czasu wolnego w wymiarze o połowę wyższym niż liczba przepracowanych godzin nadliczbowych. W opinii Departamentu działania pracownika (złożenie wniosku) lub pracodawcy (wskazanie terminu odbioru czasu wolnego) zmierzające do uniknięcia wypłaty dodatku za przepracowane godziny ponad normę dobową powinny nastąpić przed najbliższym terminem wypłaty wynagrodzenia. W przeciwnym razie pracodawca jest obowiązany wypłacić dodatek, mimo że okres rozliczeniowy nie uległ zakończeniu.

Dopuszczalne limity  godzin nadliczbowych

Godziny nadliczbowe , które rekompensowane są w formie czasu wolnego są wliczane do limitu godzin nadliczbowych o którym mówi art. 151 § 3 kodeksu pracy. 

Przedawnienie roszczenia

Przedawnienie roszczenia związanego nieudzieleniem czasu wolnego pracownikowi przedawnia się na podstawie art. 291 § kodeksu pracy z upływem 3 lat od dnia , w którym roszczenie to stało się wymagalne, czyli od dnia następnego po dniu kiedy pracownik pracował w godzinach nadliczbowych.

Forum Kadry

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Własne
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    REKLAMA

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku
    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA

    Czy będą zmiany w Kodeksie pracy? Trwają prace nad wydłużeniem urlopu macierzyńskiego

    Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku - ile maksymalnie można przebywać na L4? Po zasiłku chorobowym przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Ile wynosi i jakie dokumenty trzeba przedstawić, aby je uzyskać?

    REKLAMA