REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne za 2013 r.

Mariusz Pigulski
ekspert ds. prawa pracy i ubezpieczeń społecznych, autor licznych opracowań i publikacji z dziedziny kadrowo-płacowej
Dodatkowe wymagrodzenie roczne / Fot. Fotolia
Dodatkowe wymagrodzenie roczne / Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Dodatkowe wynagrodzenie roczne tzw. trzynastka obowiązkowo wypłacane jest przez jednostki budżetowe. Termin wypłaty trzynastki to trzy pierwsze miesiące następnego roku kalendarzowego. Jej otrzymanie uzależnione jest od okresu pracy, a wysokość ustala się na podstawie ustawy.

Pracodawcy będący jednostkami budżetowymi są zobligowani wypłacać swoim pracownikom raz w roku dodatkowe wynagrodzenie roczne. Do trzynastki mogą mieć również prawo pracownicy z sektora prywatnego, jeżeli taką wypłatę przewidują ich wewnątrzzakładowe przepisy płacowe.

Autopromocja

Termin wypłaty trzynastki

Wypłata gratyfikacji rocznej powinna nastąpić nie później niż w ciągu 3 pierwszych miesięcy następnego roku. Wyjątek stanowią pracownicy, z którymi rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy. W takim przypadku wynagrodzenie roczne należy wypłacić w dniu rozwiązania stosunku pracy (art. 5 ust. 2 i 3 ustawy o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej, dalej ustawa o trzynastkach).

Prawo do trzynastki, podobnie jak do innych roszczeniowych składników wynagrodzenia, przedawnia się z upływem 3 lat licząc od 31 marca danego roku kalendarzowego. Jeżeli jednak rozwiązanie umowy o pracę nastąpiło z powodu likwidacji pracodawcy, przedawnienie prawa do dodatkowego wynagrodzenia następuje z upływem 3 lat od dnia zakończenia zatrudnienia.

Zobacz również serwis: Rozliczanie wynagrodzeń

Prawo do trzynastki uzależnione od okresu pracy

Pracownik nabywa prawo do trzynastki w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 25 lipca 2003 r. (III PZP 7/03, OSNP 2004/2/26) oraz wyrokiem Sądu Najwyższego z 18 października 2011 r. (I PK 263/10) przez okresy przepracowane należy rozumieć, co do zasady, okresy efektywnej pracy. Zgodnie jednak z poglądem Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, popartym uchwałą Sądu Najwyższego z 13 grudnia 2005 r. (II PZP 9/05, OSNP 2006/7–8/109), przy liczeniu stażu do trzynastki należy uwzględniać pozostawanie w zatrudnieniu, a nie wyłącznie faktyczne świadczenie pracy.

Stosowanie w praktyce drugiego z zaprezentowanych poglądów jest niewątpliwie korzystniejsze dla pracownika i w razie ewentualnego sporu minimalizuje ryzyko postawienia pracodawcy zarzutu wykroczenia przeciwko prawom pracowniczym. Dlatego bezpieczniej dla pracodawcy będzie uwzględniać w okresie zatrudnienia również okresy samego pozostawania w zatrudnieniu.

PRZYKŁAD

Zatrudniony w urzędzie miasta Wojciech S. ciężko zachorował i z tego powodu w 2013 r. efektywnie świadczył pracę łącznie przez 4 miesiące. Przez pozostałą część roku był niezdolny do pracy. Na podstawie uchwały SN z 25 lipca 2003 r. (III PZP 7/03, OSNP 2004/2/26) oraz wyroku SN z 18 października 2011 r. (I PK 263/10) Wojciechowi S. nie przysługuje trzynastka za 2013 r. Pracodawca jednak, zgodnie z poglądem resortu pracy, wypłacał pracownikowi dodatkowe wynagrodzenie roczne, gdyż okres niedyspozycji zdrowotnej zaliczył mu do okresu pozostawania w zatrudnieniu, od którego zależy nabycie prawa do tego świadczenia. Postępowanie pracodawcy należy uznać za prawidłowe.

Jeśli pracownik pracował krócej niż rok, ale co najmniej 6 miesięcy, wówczas ma prawo do trzynastki w wysokości proporcjonalnej do okresu pracy. Jednocześnie w art. 2 ust. 3 ustawy o trzynastkach wskazano zamknięty katalog okoliczności, w których pracownik nabywa prawo do dodatkowej pensji, nawet jeśli świadczył pracę krócej niż 6 miesięcy w danym roku. Dotyczy to sytuacji, gdy nieprzepracowanie tego okresu wynikało m.in. z:

  • nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły – dotyczy to zarówno nauczycieli placówek feryjnych, jak i nieferyjnych (np. przedszkoli),
  • powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej,
  • rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub na świadczenie rehabilitacyjne,
  • wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika,
  • korzystania z urlopu wychowawczego i urlopu rodzicielskiego,
  • korzystania z urlopu ojcowskiego, podstawowego i dodatkowego urlopu macierzyńskiego, podstawowego i dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego.

Pozbawienie prawa do trzynastki

Pracownik nie otrzymuje wynagrodzenia rocznego, gdy w roku, za który jest ustalane do niego prawo:

  • był nieobecny w pracy z przyczyn nieusprawiedliwionych dłużej niż 2 dni,
  • stawił się do pracy lub przebywał w niej w stanie nietrzeźwości,
  • został ukarany karą dyscyplinarną wydalenia z pracy lub ze służby,
  • umowa o pracę została rozwiązana bez wypowiedzenia z jego winy (art. 3 ustawy o trzynastkach).

Wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wynosi 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie. Obliczając tę gratyfikację należy uwzględniać:

  • wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,
  • wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,
  • wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Aby wyliczyć kwotę należnej trzynastki, najpierw należy ustalić podstawę jej wymiaru, a następnie podstawę tę pomnożyć przez 8,5%.

Polecamy: Kodeks pracy 2013 z komentarzem - praktycznie o rewolucyjnych zmianach

PRZYKŁAD

Pracownica urzędu skarbowego była w 2013 r. nieobecna w pracy w następujących okresach i z podanych przyczyn:

  • od 1 stycznia do 2 maja – zwolnienie lekarskie,
  • od 3 maja do 31 października – podstawowy i dodatkowy urlop macierzyński,
  • od 1 listopada do 31 grudnia – urlop wypoczynkowy.

W opisanych okolicznościach pracownicy przysługuje prawo do trzynastki za 2013 r. Uwzględniając fakt, że za okres urlopu wypoczynkowego otrzyma ona łącznie 4050 zł brutto, jej trzynasta pensja powinna wynieść 344,25 zł, zgodnie z wyliczeniem: 4050 zł x 8,5% = 344,25 zł.

Opóźnienie w wypłacie trzynastki i zaniżenie jej wysokości

Pracownik, któremu zakład pracy nie wypłacił wynagrodzenia rocznego w terminie lub wypłacił je w zaniżonej wysokości, ma przede wszystkim prawo:

  • domagać się odsetek za czas opóźnienia w wypłacie. Odsetki przysługują bez względu na przyczynę opóźnienia w wypłacie oraz niezależnie od tego, czy było ono spowodowane okolicznościami, na które zakład pracy miał lub nie miał wpływu (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy),
  • żądać odszkodowania, jeśli wskutek zwłoki w wypłacie poniósł szkodę (art. 471 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy).

Pracodawca, który nie wypłaca w ustalonym terminie wynagrodzenia za pracę lub innego świadczenia przysługującego pracownikowi albo uprawnionemu do tego świadczenia członkowi rodziny pracownika, bezpodstawnie obniża wysokość tego wynagrodzenia lub świadczenia albo dokonuje bezpodstawnych potrąceń, popełnia wykroczenie przeciwko prawom pracownika i podlega karze grzywny. Grzywna może wynosić od 1000 zł do 30 000 zł (art. 282 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy). Grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do 2 lat podlega też pracodawca (lub inna osoba działająca w jego imieniu, np. dyrektor lub kierownik działu), jeśli złośliwie lub z uporem nie wypłaca w terminie pensji (art. 218 § 1a Kodeksu karnego). Przestępstwa dopuszcza się również ten pracodawca, który nie wykona wyroku nakazującego wypłatę pensji bądź innego świadczenia ze stosunku pracy. Grozi za to grzywna, kara ograniczenia wolności lub jej pozbawienie do 3 lat (art. 218 § 3 Kodeksu karnego).

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych

W zależności od konkretnych okoliczności faktycznych, sankcją za niewypłacenie uprawnionym pracownikom trzynastek lub za nieprawidłowe obliczenie tego świadczenia może być odpowiedzialność za naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Złamanie przepisów przy realizowaniu obowiązków związanych z ustalaniem prawa i wypłatą dodatkowego wynagrodzenia rocznego (i narażenie w ten sposób budżetu na dodatkowe wydatki, np. na konieczność uiszczenia odsetek, opłat sądowych itp.) może skutkować dla osoby odpowiedzialnej za wypłatę wynagrodzeń w imieniu pracodawcy sfery budżetowej, karą za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, tj.:

  • upomnieniem,
  • naganą,
  • karą pieniężną w wysokości od 0,25 do 3-krotności miesięcznego wynagrodzenia osoby odpowiedzialnej za naruszenie dyscypliny finansów publicznych – obliczonego jak wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego – należnego w roku, w którym doszło do tego naruszenia (jeżeli nie jest możliwe ustalenie wysokości tego wynagrodzenia, karę pieniężną wymierza się w wysokości od 0,25 do 5-krotności przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej),
  • zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres od 1 roku do 5 lat (art. 31 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych).

Należy zaznaczyć, że nie dochodzi się odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, której stopień szkodliwości jest znikomy. Przy jego ocenie należy uwzględnić wagę naruszonych obowiązków, a także sposób, okoliczności oraz skutki naruszenia.

PRZYKŁAD

Kierownik jednego z departamentów w urzędzie miasta zadecydował o niewypłaceniu dodatkowego wynagrodzenia rocznego kilku podległym pracownikom. Okazało się, że podjęta przez niego decyzja była błędna, ale nie było to działanie celowe. Mimo że w konsekwencji pracownikom należało wypłacić odsetki, to uznano, że stopień szkodliwości postępowania kierownika był znikomy. Biorąc pod uwagę wszystkie okoliczności odstąpiono od nałożenia na kierownika sankcji z tytułu odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Podstawa prawna:

Więcej przeczytasz w MONITORZE PRAWA PRACY I UBEZPIECZEŃ>>>

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Monitor Prawa Pracy i Ubezpieczeń
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    REKLAMA

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku
    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA

    Czy będą zmiany w Kodeksie pracy? Trwają prace nad wydłużeniem urlopu macierzyńskiego

    Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku - ile maksymalnie można przebywać na L4? Po zasiłku chorobowym przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Ile wynosi i jakie dokumenty trzeba przedstawić, aby je uzyskać?

    REKLAMA