REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy można przejść na wcześniejszą emeryturę?

Agnieszka Beczkalska
aplikant radcowska
Kiedy można przejść na wcześniejszą emeryturę? / fot. Shutterstock
Kiedy można przejść na wcześniejszą emeryturę? / fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Aktualnie obowiązujący system emerytalny wskazuje na kilka możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy, stażu pracy, osiągniętego wieku, system emerytalny przewiduje różne możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę. Kiedy i kto może to zrobić?
  1. Emerytura z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób urodzonych w latach 1949–1968

Jeśli zainteresowany pracownik urodził się w latach 1949-1968 i ponadto pracował w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze to może uzyskać emeryturę z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, jeśli na 31 grudnia 2008 r. spełnia następujące warunki:

Autopromocja
  • osiągnął wiek emerytalny – jest on różny w zależności od płci oraz rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
  • ma 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych) i może to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
  • ma wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – jest on różny w zależności od rodzaju pracy - i może to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
  • nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na jego indywidualnym rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.

Praca w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze oraz wiek uprawniający do przejścia na emeryturę:

  • co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Okresy zatrudnienia na kolei to okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.
  • co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A, dostępnym na stronie internetowej ZUS, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna);
  • wiek wynoszący 10, 15 lub 20 lat w zależności od wykonywanej pracy na stanowisku pracy wymienionym w wykazie B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy spełnieniu pozostałych warunków;
  • co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej lub wykonywanie tej pracy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz objęcie układem zbiorowym pracy dziennikarzy;
  • co najmniej 15 lat zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli;
  • co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej uprawnia do przejścia na emeryturę w wieku:
  • tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat (kobieta) i 45 lat (mężczyzna);
  • solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna);
  • artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat (kobieta) i 55 lat (mężczyzna);
  • aktorka, dyrygentka – 55 lat;
  • muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna);
  • w celu ustalenia uprawnień osoby w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się również:
    • pracowników organów kontroli państwowej,
    • pracowników organów administracji celnej,
    • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
    • żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
    • pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.

Polecamy: Prawo pracy i ZUS 2020 - pakiet PREMIUM

  1. Emerytura dla osób wykonujących działalność twórczą lub artystyczną

W przypadku kiedy zainteresowany jest twórcą lub artystą, może przejść na emeryturę przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet lub Na emeryturę dla osób wykonujących działalność twórczą lub artystyczną może przejść każdy, kto spełnia poniższe założenia:

  • urodził się w latach 1949–1968,
  • nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) lub za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek, żeby środki na indywidualnym rachunku w OFE przekazać na dochody budżetu państwa, oraz
  • do 31 grudnia 2008 r.
    • osiągnął wiek emerytalny określony dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną,
    • osiągnął wymagany staż: 20 lat dla kobiet i 25 lat pracy w przypadku mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat działalności artystycznej lub twórczej.

lub

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  • urodził się po 1948 r.,
  • nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) lub za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek, żeby środki na indywidualnym rachunku w OFE przekazać na dochody budżetu państwa,
  • osiągnął wiek emerytalny określony dla pracowników wykonujących działalność twórczą lub artystyczną, oraz
  • do 1 stycznia 1999r.
    • osiągnął wymagany staż: 20 lat dla kobiet i 25 lat pracy w przypadku mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat działalności artystycznej lub twórczej.

W przypadku twórców i artystów wiek emerytalny uzależniony jest od rodzaju działalności i wynosi:

  • dla tancerza, akrobaty, gimnastyka, ekwilibrysty, kaskadera – 40 lat (kobiety) lub 45 lat (mężczyźni);
  • dla solisty wokalisty, muzyka grającego na instrumentach dętych, tresera zwierząt drapieżnych – 45 lat (kobiety) lub 50 lat (mężczyźni);
  • dla artysty chóru, żonglera, komika cyrkowego, aktora teatru lalek – 50 lat (kobiety) lub 55 lat (mężczyźni);
  • dla aktorki, dyrygentki – 55 lat;
  • dla muzyka grającego na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operatora obrazu filmowego, fotografika – 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni).
  1. Emerytura górnicza

Emeryturę górniczą na zasadach, które obowiązują od 1 stycznia 2007 r., zainteresowany może uzyskać jeżeli:

  • nie jest członkiem OFE lub za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek, żeby środki na indywidualnym rachunku w OFE przekazać na dochody budżetu państwa, oraz
  • ukończył 55 lat i masz okres pracy górniczej, który wynosi łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn – w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej, albo
  • ukończył 50 lat i masz okres pracy górniczej, który wynosi łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn – w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej.

Emeryturę górniczą na zasadach, które obowiązują od 1 stycznia 2007 r., zainteresowany pracownik może również uzyskać bez względu na wiek jeżeli:

  • nie jest członkiem OFE lub za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych złożył wniosek, żeby środki na indywidualnym rachunku w OFE przekazać na dochody budżetu państwa, oraz
  • ma staż co najmniej 25 lat pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

4. Emerytura w obniżonym wieku z tytułu pracy górniczej

Można uzyskać emeryturę w obniżonym wieku z tytułu pracy górniczej, jeżeli zainteresowany:

  • urodził się w latach 1949-1968,
  • na 31 grudnia 2008 r. :
    • udowodnił wymagany staż tj. okresy składkowe i nieskładkowe (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy albo pracy górniczej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki,
    • ukończył wiek emerytalny obniżony w stosunku do powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jednak nie więcej niż o 15 lat.

albo

  • urodził się po 1948 r.,
  • ukończył wiek emerytalny obniżony w stosunku do powszechnego wieku emerytalnego (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn) o 6 miesięcy za każdy rok pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, jednak nie więcej niż o 15 lat (w celu ustalenia obniżonego wieku emerytalnego uwzględnia się również okresy pracy górniczej przebyte po 31 grudnia 1998 r.),
  • na 1 stycznia 1999 r. udowodnił wymagany staż tj. okresy składkowe i nieskładkowe (20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn), w tym co najmniej 5 lat pracy górniczej, wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy albo pracy górniczej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na odkrywce w kopalniach siarki i węgla brunatnego oraz w kopalniach otworowych siarki.

Dodatkowym warunkiem uzyskania emerytury w obniżonym wieku jest nieprzystąpienie do otwartego funduszu emerytalnego (OFE). Jeżeli jesteś członkiem OFE możesz za naszym pośrednictwem złożyć wniosek, żeby środki na Twoim rachunku w OFE przekazać na dochód budżetu państwa.

Emerytura nauczycielska bez względu na wiek na podstawie Karty Nauczyciela dla osób urodzonych w latach 1949–1968

Jeżeli jesteś nauczycielem, wychowawcą lub innym pedagogiem placówki wymienionej w Karcie Nauczyciela, możesz przejść na emeryturę nauczycielską, jeśli:

  • do 31 grudnia 2008 r. masz 30 lat zatrudnienia, w tym minimum 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć,
  • rozwiążesz na swój wniosek stosunek pracy,
  • za naszym pośrednictwem złożysz wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na Twoim rachunku w OFE do budżetu państwa (w przypadku gdy jesteś członkiem OFE).

Ważne! Jeżeli jesteś nauczycielem szkoły, placówki, zakładu specjalnego, zakładu poprawczego czy schroniska dla nieletnich, to wystarczy, że udokumentujesz przynajmniej 25 lat zatrudnienia. W tym musisz mieć minimum 20 lat pracy nauczycielskiej wykonywanej co najmniej w połowie obowiązkowego wymiaru zajęć.

    1. Emerytura z tytułu opieki nad dzieckiem

Wcześniejsza emerytura przysługuje każdemu, jeżeli opiekuje się dzieckiem wymagającym stałej opieki i spełnia poniższe warunki:

  • do 31 grudnia 1998 r. był wymagany staż, czyli okresy składkowe i nieskładkowe (kobieta – co najmniej 20 lat, mężczyzna – co najmniej 25 lat),
  • nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) – jeżeli urodził się po 1948 r.,
  • ostatnio przed 1 stycznia 1999 r. był ubezpieczony z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy,
  • przed 1 stycznia 1999 r. nie mógł podjąć pracy albo przestał pracować z powodu stanu zdrowia dziecka i konieczności sprawowania nad nim stałej opieki.

Warunkiem koniecznym do przyznania świadczenia jest też to, aby dziecko, którym się opiekuje zainteresowany, przed 1 stycznia 1999 r. było całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji bez względu na przyczynę chorobową lub całkowicie niezdolne do pracy z powodu choroby wymienionej w § 2 ust. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 15 maja 1989 r. W obydwóch przypadkach niezdolność do pracy musiała istnieć od urodzenia lub powstać przed ukończeniem przez dziecko 18 lat.

Jeżeli zostały spełnione opisane wcześniej warunki, to nie ma obowiązku mieć ukończonego wieku emerytalnego, żeby przejść na wcześniejszą emeryturę z tytułu opieki nad dzieckiem. Emerytura ta może być przyznana tylko przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego.

Jeżeli opieka dotyczy dziecka wymagającego stałej pielęgnacji, prawo do wcześniejszej emerytury także przysługuje. Powinny być do tego spełnione poniższe warunki:

  • ukończone 45 lat przed 1999 r.,
  • uzyskany wymagany staż składkowy i nieskładkowy (kobieta – co najmniej 20 lat, mężczyzna – co najmniej 25 lat) przypadający przed 1999 r.,
  • opieka nad dzieckiem, które wymaga stałej pielęgnacji i posiada orzeczenie o niepełnosprawności. Orzeczenie takie zawiera wskazania dotyczące konieczności stałej i długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji,
  • za dziecko objęte w/w rodzajem opieki, ośrodek pomocy społecznej opłacał składkę na ubezpieczenie społeczne przed 1999 r.
  1. Emerytura na podstawie art. 184 ustawy emerytalnej

Z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę może skorzystać każdy zainteresowany jeśli spełnia łącznie następujące warunki:

  • urodził się po 31 grudnia 1948 r.,
  • na 1 stycznia 1999 r. uzyskany staż pracy, czyli okresy składkowe i nieskładkowe , wynosi co najmniej: 20 lat (dla kobiet) lub 25 lat (dla mężczyzn),
  • na 1 stycznia 1999 r. udokumentowany jest wymagany okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, działalności twórczej lub artystycznej, pracy na kolei bądź co najmniej 5 lat pracy górniczej,
  • osiągnięty został obniżony wiek emerytalny (przewidziany do uzyskania przez ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. wcześniejszej emerytury z tytułu wykonywania wspomnianych prac),
  • zainteresowany nie jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) lub został złożony wniosek , żeby środki zgromadzone na indywidualnym rachunku w OFE za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, przekazać na dochody budżetu państwa.

Jeżeli wykonywana praca była pracą górniczą w sposób stały i w pełnym wymiarze czasu pracy, to wiek emerytalny wynoszący 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn obniża się o 6 miesięcy za każdy rok takiej pracy. W ten sposób można obniżyć wiek emerytalny maksymalnie o 15 lat.

    1. Emerytury pomostowe dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura pomostowa przysługuje osobom, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione zostały w:

  • załączniku nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych,
  • załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych,

zwanych dalej nowymi wykazami prac.


Prace uznawane za prace w szczególnych warunkach są wymienione w załączniku nr 1. Są to np. prace:

  • pod ziemią,
  • na wodzie i pod wodą,
  • w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu,
  • bardzo ciężkie prace fizyczne,
  • w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
  • ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym, np.:
    • prace rybaków morskich,
    • prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy,
    • prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych.

Prace o szczególnym charakterze wymienione w załączniku nr 2, to prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej. Wraz z wiekiem sprawność ta zmniejsza się, a co za tym idzie coraz mniejsze są możliwości wykonywania takich prac w sposób, który nie zagraża bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób. Są to np. prace:

  • maszynistów pojazdów trakcyjnych,
  • kierowców pojazdów uprzywilejowanych,
  • operatorów żurawi wieżowych, do obsługi, których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych,
  • członków zespołów ratownictwa medycznego.

Prawo do emerytury pomostowej powstaje w momencie, w którym zostanie spełniony ostatni z warunków, który wymagany jest, by przyznać emeryturę (np. w dniu, w którym zostanie ukończony wiek emerytalny). Trzeba jednak złożyć wniosek o przyznanie emerytury najpóźniej w miesiącu, w którym ten warunek został spełniony.

Emerytura pomostowa przysługuje zainteresowanemu do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończy powszechny wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. wynosi on 60 lat, jeśli jesteś kobietą, i 65 lat, jeśli jesteś mężczyzną.

    1. Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne

O nauczycielskie świadczenie kompensacyjne może ubiegać się każdy kto bezpośrednio przed zgłoszeniem wniosku pracowałeś jako nauczyciel, wychowawca lub inny pedagog, w następujących placówkach:

  • publiczne i niepubliczne przedszkola,
  • szkoły publiczne i niepubliczne o uprawnieniach szkół publicznych,
  • publiczne i niepubliczne placówki kształcenia ustawicznego,
  • młodzieżowe ośrodki wychowawcze,
  • młodzieżowe ośrodki socjoterapii,
  • specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze,
  • specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży, które wymagają specjalnej organizacji nauki oraz szczególnych metod pracy i wychowania,
  • ośrodki rewalidacyjno-wychowawcze, które umożliwiają:
    • dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu głębokim udział w zajęciach rewalidacyjno-wychowawczych, które są organizowane na podstawie odrębnych przepisów,
    • dzieciom i młodzieży z niepełnosprawnościami sprzężonymi, z których jedną jest niepełnosprawność intelektualna, realizację obowiązku rocznego przygotowania przedszkolnego (w przedszkolu albo w oddziale przedszkolnym zorganizowanym w szkole podstawowej lub w innej formie wychowania przedszkolnego), obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
  • placówki, które zapewniają uczniom opiekę i wychowanie w czasie, gdy uczą się poza miejscem, w którym mieszkają na stałe,

Pracę nauczyciela, wychowawcy lub innego pedagoga, wykonywaną w powyższych placówkach, w dalszej części materiału będziemy - dla uproszczenia - określać jako „pracę nauczycielską”.

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne przysługuje, jeśli spełnione zostaną następujące warunki:

  1. ukończenie określonego wieku, czyli:

kobieta:

  • co najmniej 55 lat – do końca 2024 r.,
  • co najmniej 56 lat – w latach 2025–2026,
  • co najmniej 57 lat – w latach 2027–2028,
  • co najmniej 58 lat – w latach 2029–2030,
  • co najmniej 59 lat – w latach 2031–2032,

 mężczyzna:

  • co najmniej 55 lat – do końca 2014 r.,
  • co najmniej 56 lat – w latach 2015–2016,
  • co najmniej 57 lat – w latach 2017–2018,
  • co najmniej 58 lat – w latach 2019–2020,
  • co najmniej 59 lat – w latach 2021–2022,
  • co najmniej 60 lat – w latach 2023–2024,
  • co najmniej 61 lat – w latach 2025–2026,
  • co najmniej 62 lata – w latach 2027–2028,
  • co najmniej 63 lata – w latach 2029–2030,
  • co najmniej 64 lata – w latach 2031–2032,
  1.  co najmniej 30 lat stażu, czyli okresów składkowych i nieskładkowych , w tym co najmniej 20 lat pracy nauczycielskiej w wymiarze przynajmniej 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć,
  2. Nastąpi rozwiązanie stosunku pracy na wniosek pracownika lub wygaśnie on w określonych okolicznościach.
    1. Emerytura częściowa dla osób, które urodziły się po 31 grudnia 1948 r.

Emerytura częściowa została zniesiona od 1 października 2017 r.

Można ubiegać się o przyznanie emerytury częściowej. W tym celu należy złożyć wniosek o emeryturę częściową, jeżeli jest się mężczyzną i spełnione zostały wszystkie warunki przed 1 października 2017 r., czyli:

  • ukończone 65 lat, ale nie osiągnięty został jeszcze podwyższonego wieku emerytalnego;
  • wykazać posiadany staż ubezpieczenia (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 40 lat.

Jeśli choćby jeden z wymienionych warunków spełniony został po 30 września 2017 r., nie będzie możliwe przyznanie emerytury częściowej.

Należy pamiętać, iż wysokość emerytury częściowej to 50% powszechnej emerytury.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1383, z późn. zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. z 1983 r. nr 8, poz. 43, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych (Dz.U. z 2018 r. poz. 128 )

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2017 r. poz. 1189, z późn. zm.)

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2017 r. poz. 60, z późn. zm.)

Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 maja 1989 r. w sprawie uprawnień do wcześniejszej emerytury pracowników opiekujących się dziećmi wymagającymi stałej opieki (Dz.U. z 1989 r. nr 28, poz.149, z późn. zm.)

Art. 58 ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1952 , z późn. zm.)

Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. z 2016 r. poz. 2046, z późn. zm.)

Art. 46 w zw. z art. 39, 50c i 184 w zw. z art. 39 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270, z późn. zm.).

Ustawa z dnia 16 listopada 2016 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 38)

Rozporządzenie Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz.43, z późn. zm.)

Art.3 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy – Karta Nauczyciela – Dz. U. Nr 167, poz.1397 z późn. zm.

Art. 50a, 50c i 50e ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2017 r. poz. 1383, z późn. zm.)

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    REKLAMA

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku
    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA

    Czy będą zmiany w Kodeksie pracy? Trwają prace nad wydłużeniem urlopu macierzyńskiego

    Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku - ile maksymalnie można przebywać na L4? Po zasiłku chorobowym przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Ile wynosi i jakie dokumenty trzeba przedstawić, aby je uzyskać?

    REKLAMA