Czas pracy pracowników szkoły

Odpoczynek dobowy

Kodeks pracy gwarantuje każdemu pracownikowi odpoczynek zarówno dobowy, jak i tygodniowy. Tak więc w każdej dobie przysługuje mu prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Pracodawca planując czas pracy pracownika musi go tak ustalić, aby w każdym dniu pracownik miał zapewnione nie mniej niż 11 godzin, w czasie których nie będzie pozostawał do dyspozycji pracodawcy.

Należy jednak pamiętać, że odpoczynek ten musi być nieprzerwany, a co za tym idzie, musi to być 11 kolejno następujących po sobie godzin.

Ustawodawca, zapewniając pracownikowi dobowy odpoczynek w wymiarze 11 godzin, spowodował określenie maksymalnego dopuszczalnego czasu pozostawania pracownika do dyspozycji pracodawcy. Tak więc przy ustaleniu, że doba pracownicza obejmuje kolejne 24 godziny przy obowiązkowym okresie odpoczynku wynoszącym 11 godzin, czas pozostawania do dyspozycji pracodawcy nie może przekraczać 13 godzin.

Odpoczynek tygodniowy

W każdym tygodniu pracy, oprócz odpoczynku dobowego, pracownik ma prawo do co najmniej 35-godzinnego nieprzerwanego odpoczynku, który obejmuje 11 godzin odpoczynku dobowego. Odpoczynek ten może być skrócony, nie więcej jednak niż do 24 godzin, w stosunku do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia i zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii. Odpoczynek tygodniowy może również być skrócony w razie zmiany pory wykonywania pracy pracownika w związku z przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy. Jeżeli pracodawca skróci odpoczynek tygodniowy, wówczas nie ma obowiązku jego zrównoważenia w innym terminie.

Co do zasady odpoczynek tygodniowy powinien być zapewniony w niedzielę, która obejmuje kolejne 24 godziny, poczynając od 6.00 w tym dniu, do 6.00 dnia następnego, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. W przypadkach jednak, gdy przepisy dopuszczają pracę w niedzielę, odpoczynek taki może przypadać w innym dniu.

Pracownikowi zatrudnionemu w równoważnym systemie czasu pracy, w którym dopuszczalne jest przedłużenie dobowego wymiaru czasu pracy do 16 lub do 24 godzin, trzeba udzielić tyle godzin odpoczynku dobowego, ile godzin wcześniej pracował. Jest to tzw. odpoczynek równoważny. Jeżeli pracownik pracował 16 godzin - odpoczynek dobowy powinien wynosić co najmniej 16 godzin.

Systemy czasu pracy

Pracownicy szkoły najczęściej wykonują pracę w podstawowym systemie czasu pracy. Jednak może się zdarzyć, że niektórzy pracodawcy dla pewnej grupy pracowników ustalą inne systemy, które zostały omówione poniżej.

Podstawowy system czasu pracy

System ten może być stosowany do wszystkich pracowników, niezależnie od tego, jaki rodzaj pracy wykonują, z uwagi na to, że wprowadzenie podstawowego systemu czasu pracy nie jest uzależnione od spełniania określonych przesłanek, tak jak w przypadku pozostałych systemów czasu pracy.

Praca w podstawowym systemie czasu pracy wyznaczona jest dobową, tygodniową normą czasu pracy oraz zasadą, w stosunku do pracowników samorządowych, 5-dniowego tygodnia pracy.

Pracownik zatrudniony w tym systemie nie może, pod warunkiem że nie występują szczególne okoliczności uzasadniające pracę w godzinach nadliczbowych, pracować więcej niż 8 godzin na dobę. Wymiar ten może być wydłużony tylko w przypadku pracowników zatrudnionych w pozostałych systemach czasu pracy. Pracodawca zatrudniający pracowników w podstawowym systemie czasu pracy nie może zatem zaplanować ich czasu na więcej niż 8 godzin w ciągu doby. Tygodniowa norma czasu pracy w 5-dniowym tygodniu pracy wynosi 40 godzin w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. W rolnictwie i hodowli, a także przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób okres rozliczeniowy może zostać wydłużony do 6 miesięcy, bądź do 12 miesięcy, jeżeli dodatkowo uzasadniałyby to nietypowe warunki organizacyjne lub techniczne mające wpływ na przebieg procesu pracy.