REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Roszczenia odwołanego członka zarządu wynikające ze stosunku pracy

Roszczenia odwołanego członka zarządu wynikające ze stosunku pracy
Roszczenia odwołanego członka zarządu wynikające ze stosunku pracy
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zgodnie z art. 203 § 1 Kodeksu spółek handlowych członkowie zarządu mogą być „w każdej chwili” odwołani uchwałą wspólników, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Co w sytuacji, gdy członek zarządu był jednocześnie zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony? W praktyce zdarza się przecież, że członka zarządu łączy ze spółką podwójny węzeł prawny - stosunek organizacyjny wynikający z powołania, jak również stosunek pracy.

Na mocy art. 203 § 1 Kodeksu spółek handlowych (dalej jako "ksh") odwołanie członka zarządu „nie pozbawia go roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu” (chodzi tu o umowę zlecenia, kontrakt menedżerski itp.). Odwołanie członka zarządu powoduje bowiem ustanie ze skutkiem natychmiastowym "jedynie" stosunku organizacyjnego pomiędzy nim a spółką i nie powoduje co do zasady, wygaśnięcia równoległego stosunku wynikającego ze stosunku pracy lub innej umowy o charakterze cywilnoprawnym, chyba że np. umowę o pracę zawarto na czas określony (w tym przypadku na czas pełnienia funkcji) lub też kontrakt menedżerski zawiera klauzulę o wygaśnięciu tej umowy z chwilą odwołania członka ze składu zarządu.

Autopromocja

Dotychczas istniała rozbieżność w orzecznictwie Sądu Najwyższego dotycząca tego, czy odwołanemu członkowi zarządu spółki kapitałowej (art. 203 § 1 i art. 370 § 1 ksh), zatrudnionemu przy tym na podstawie umowy o pracę, którą rozwiązano niezgodnie z prawem, służy roszczenie o przywrócenie do pracy. Według pierwszego stanowiska reprezentowanego w orzecznictwie, przepisy art. 203 § 1 ksh, a także art. 370 § 1 ksh sprzeciwiają się temu, aby odwołany członek zarządu spółki, który był zatrudniony na tym stanowisku na podstawie umowy o pracę, mógł zostać przywrócony do pracy w razie, gdy umowa ta została rozwiązana niezgodnie z prawem. Natomiast według drugiego stanowiska, przepisy art. 203 § 1 ksh oraz art. 370 § 1 ksh nie są przepisami szczególnymi w stosunku do przepisów prawa pracy, nie wyłączają więc możliwości przywrócenia do pracy członka zarządu spółki, który był zatrudniony na podstawie umowy o pracę.

Zobacz również: Wypowiedzenie umowy o pracę - praktyczna instrukcja

W związku z powyższym zaistniała konieczność rozstrzygnięcia, czy ustanie stosunku organizacyjnego (korporacyjnego) ma bezpośredni wpływ na stosunek pracy zawiązany na podstawie umowy o pracę. W orzecznictwie Sądu Najwyższego przyjmuje się, że odwołanie ze stanowiska członka zarządu spółki, które nie zostało skutecznie podważone w trybie przepisów prawa handlowego, z reguły stanowi przyczynę uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 2 marca 2011 r. II PK 201/2010 LexPolonica nr 2603572; z dnia 26 stycznia 2000 r. I PKN 479/99 OSNAPiUS 2001/11 poz. 377; z dnia 25 listopada 1997 r. I PKN 388/97 OSNAPiUS 1998/18 poz. 540), ponieważ z chwilą odwołania traci on możliwość świadczenia pracy, w przypadku członka zarządu - zarządzania spółką.

Co po odwołaniu?

Przy założeniu, że członek zarządu zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę na tymże stanowisku fakt odwołania go z pełnionej funkcji uniemożliwia mu z reguły wykonywanie obowiązków wchodzących w zakres jego pracowniczego stanowiska.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W wyroku z dnia 6 kwietnia 2011 r. II PK 255/2010 (Monitor Prawa Pracy 2011/8 str. 46) Sąd Najwyższy podkreślił, że uchwała o odwołaniu członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością powoduje natychmiastowe ustanie korporacyjnego stosunku członkostwa w zarządzie spółki, ale nie prowadzi to do automatycznego rozwiązania stosunku pracy będącego podstawą zatrudnienia na tym stanowisku, chyba że chodzi o umowę o pracę zawartą na czas pełnienia funkcji w zarządzie
Były członek zarządu zatrudniony na podstawie umowy o pracę na czas nieokreślony, jak każdy zwolniony pracownik, w sądzie pracy ma do wyboru jedno z dwóch roszczeń - przywrócenie do pracy albo odszkodowanie.

Przywrócenie do pracy

Do reaktywacji stosunku pracy dochodzi, gdy po wygraniu sprawy w sądzie odwołany członek zarządu wyrazi wobec pracodawcy wolę kontynuowania stosunku pracy w rozumieniu art. 48 § 1 kp w przepisanym terminie. Jednak przywrócony do pracy członek zarządu nie odzyskuje prawa zarządu spółką, gdyż przecież zostaje przywrócony jako pracownik, a nie jako członek zarządu. Jeśli w umowie o pracę jego obowiązki pracownicze są ściśle powiązane z zarządzaniem spółką to po przywróceniu do pracy nie mogą i nie będą mogły być wykonywanie. Przywrócenie do pracy nie przywraca pracownikowi, byłemu członkowi zarządu, umocowania do zarządzania spółką i jej reprezentowania. To może być osiągnięte tylko przez skuteczne zaskarżenie odwołania z zarządu, na podstawie prawa handlowego, co powoduje ponowne wejście powoda w stosunek organizacyjny członkostwa w zarządzie (tak: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2006 r., III PK 53/2006, LexPolonica nr 1571618).

Odszkodowanie

Sąd pracy ma możliwość wyboru za pracownika roszczenia o odszkodowanie zamiast zgłoszonego przywrócenia do pracy wtedy, kiedy uwzględnienie tego ostatniego żądania jest niemożliwe lub niecelowe (art. 45 § 2 k.p. i art. 56 § 1 k.p. w związku art. 56 § 2 k.p.). Jak wyjaśnia Sądu Najwyższy w uchwale 7 sędziów z 16 maja 2012 r. (III PZP 3/2012) brak możliwości wykonywania obowiązków pracowniczych po restytucji stosunku pracy w pełni uzasadnia zastosowane tych przepisów i wybranie za pracownika roszczenia o odszkodowanie, bowiem przywrócenie do pracy jest wtedy co do zasady niecelowe.

To z kolei pozwala uznać, że nie jest możliwe uwzględnienie żądania przywrócenia do pracy w takiej sytuacji.

W sytuacji gdy z powództwem o przywrócenie do pracy występuje odwołany członek zarządu nie jest możliwe ani celowe przywrócenie go do pracy

Zobacz również: Zawarcie umowy o pracę przez osobę nieupoważnioną

Członek zarządu podlegający szczególnej ochronie

W przypadku pracownika podlegającego szczególnej ochronie, na podstawie przepisów kodeksu pracy sąd pracy nie ma prawa wyboru za pracownika roszczenia o odszkodowanie (art. 45 § 2 i 3 kp). Sąd pracy może jednak zastosować art. 477[1] kpc, który daje mu uprawnienie do orzeczenia odszkodowania zamiast przywrócenia do pracy w przypadku gdy pracownik dokonał wyboru jednego z przysługujących mu alternatywnie roszczeń, a zgłoszone roszczenie okaże się nieuzasadnione.

 Uwaga! Zgodnie jednak z cytowaną powyżej uchwałą Sądu Najwyższego sąd pracy w przypadku byłego członka zarządu spółki - podlegającego szczególnej ochronie trwałości stosunku pracy - jest związany żądaniem przywrócenia do pracy wtedy, kiedy z ustaleń faktycznych wynika, że odwołanie z zarządu nastąpiło na skutek okoliczności niezwiązanych z zawinionym, nienależytym wywiązywaniem się przez niego z obowiązków organizacyjnych i zarazem pracowniczych.

W tym przypadku przywrócenie do pracy powoduje nawiązanie ze strony pracownika jedynie formalnej więzi z pracodawcą, bez faktycznego świadczenia pracy, a więc powrót na stanowisko odwołanego członka zarządu, chyba że strony dojdą do porozumienia w zakresie zmiany warunków pracy.

Paradoksalnie jednak pracodawcy zawierają z członkami zarządu bezterminowe umowy o pracę, na mocy których powierzają im wykonywanie obowiązków ograniczonych co do zasady okresem sprawowania funkcji w zarządzie. Racjonalny pracodawca ma, zdaniem Sądu Najwyższego, możliwość uniknięcia niekorzystnych skutków będących następstwem uwarunkowań wynikających z przepisów dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę.

Jeśli mimo to godzi się na umowę o pracę na czas nieokreślony, to ze wszystkimi skutkami z niej wynikającymi, także z konsekwencją w postaci ograniczenia możliwości swobodnego rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, np. w przypadku szczególnej ochrony stosunku pracy.

Mając to na uwadze w dniu 16 maja 2012 r. (III PZP 3/2012, LexPolonica nr 3873115) Sąd Najwyższy podjął uchwałę zgodnie z którą "w przypadku rozwiązania z naruszeniem prawa umowy o pracę z członkiem zarządu spółki kapitałowej odwołanym na podstawie art. 203 § 1 lub art. 370 § 1 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r. Nr 94 poz. 1037 ze zm.) nie jest wyłączone roszczenie o przywrócenie do pracy".

Polecamy serwis: Zatrudnianie i zwalnianie

O autorze:

Małgorzata Regulska-Cieślak - radca prawny

Radca prawny Małgorzata Regulska-Cieślak prowadzi indywidualną praktykę zawodową, w ramach której zajmuje się kompleksową obsługą klientów biznesowych i indywidualnych w sprawach z zakresu prawa pracy, w tym zbiorowego prawa pracy, z zakresu prawa cywilnego, gospodarczego, handlowego oraz prawa autorskiego.

Radca prawny Małgorzata Regulska-Cieślak specjalizuje się w sprawach dotyczących współdziałania ze związkami zawodowymi, rozwiązywania sporów zbiorowych, przeprowadzania procesów zwolnień grupowych, bierze udział w negocjacjach nad regulaminami pracy, regulaminami wynagrodzeń, regulaminami zwolnień grupowych oraz układami zbiorowymi pracy. Zajmuje się również prowadzeniem szkoleń i warsztatów z prawa pracy.

W ramach prowadzonej działalności zapewnia również reprezentację przed sądami i innymi instytucjami oraz organami, sporządzanie projektów umów, regulaminów, pism procesowych, pism urzędowych, wezwań do zapłaty, wezwań do wykonania świadczenia, a także konsultacje prawne oraz sporządzanie opinii.

Autorka licznych artykułów oraz ekspert Wieszjak.pl.

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Komunikat ZUS: 29 marca 2024 r. kontakt z ZUS będzie możliwy tylko przez Platformę Usług Elektronicznych - PUE ZUS

    W Wielki Piątek, 29 marca 2024 r., wszystkie placówki ZUS będą zamknięte. W tym dniu czynna będzie jedynie Platforma Usług Elektronicznych (PUE ZUS).

    BHP: Bony, talony, kupony zamiast posiłku profilaktycznego. Kiedy i komu przysługują, kto wydaje

    Pracownicy zatrudnieni w warunkach szczególnie uciążliwych mają prawo do posiłków profilaktycznych. Zamiast posiłku w formie dania gorącego pracodawca może im przekazać bony, talony, kupony i inne dowody uprawniające do otrzymania produktów spożywczych lub posiłku.

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią?

    Profilaktyk - czy ten zawód medyczny ochroni nas przed kolejną epidemią? Profilaktyk będzie się zajmował oceną sytuacji zdrowotnej i społecznej populacji, jej potrzeb, określaniem priorytetów jak i opracowywaniem danych epidemiologicznych. Trzeba wiedzieć, że od dnia 26 marca obowiązują nowe zawody medyczne, takie jak: profilaktyk, asystentka stomatologiczna, elektroradiolog, higienistka stomatologiczna, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptystka, podiatra, protetyk słuchu, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy.

    Terapeuta zajęciowy - nowość, szczególnie dla niepełnosprawnych

    Terapeuta zajęciowy, często pracuje z osobami wykluczonymi społecznie (chorymi, niepełnosprawnymi, starszymi, bezrobotnymi). Często wykorzystuje różnorodne metody aktywności życiowej pacjentów, stara się przeciwdziałać powstawaniu przewlekłego stanu chorobowego lub trwałego kalectwa oraz wspierać podopiecznego w przystosowaniu do życia w społeczności szpitalnej i pozaszpitalnej. Głównymi zadaniem terapeuty zajęciowego jest dobór odpowiednich form terapii, dostosowanych do stanu zdrowia, potrzeb, zainteresowań i możliwości podopiecznego. Trzeba wiedzieć, że to nowy zawód medyczny.

    REKLAMA

    Dożywotnie świadczenie honorowe: Co miesiąc dodatkowe 6246,13 zł od ZUS

    Świadczenie honorowe to dodatkowe pieniądze od ZUS dla osób, które ukończyły 100 lat życia. Od 1 marca 2024 r. kwota świadczenia honorowego dla nowych stulatków wynosi 6246,13 zł brutto.

    Rada Ochrony Pracy: Marszałek Sejmu Szymon Hołownia wręczył akty powołania członkom Rady

    27 marca 2024 r. Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, powołał nową Radę Ochrony Pracy. Akty powołania na nową kadencję odebrało 25 członków Rady.

    10000 zł brutto – ile to netto?

    10000 zł brutto wynagrodzenia - ile to netto? Umowa o pracę zawiera wynagrodzenie brutto, od którego należy odjąć składki ZUS, składkę zdrowotną i zaliczkę na podatek. Pozostaje wynagrodzenie netto. Oblicz za pomocą kalkulatora, ile na rękę z 10000 zł brutto otrzyma pracownik.

    Wybierasz się do urzędu, ZUS-u , czy na pocztę w Wielki Piątek? Lepiej sprawdź, które placówki są czynne

    Wielki Piątek nie jest dniem wolnym od pracy, ale nie wszystkie urzędy będą otwarte. Niektóre urzędy marszałkowskie i gminne będą zamknięte, a inne skrócą godziny pracy do 13:00.

    REKLAMA

    Pracownicy chcą zmienić pracodawcę - raport z rynku pracy

    Aż 45% pracowników w Polsce chce zmienić pracodawcę - taka informacja wynika z raportu "Barometr Rynku Pracy".

    Urlop bezpłatny a zapis do PPK

    Urlop bezpłatny - jak wpływa na zapis do PPK? Okazuje się, że nie każda nieobecność w pracy przeszkadza w „zapisaniu” do PPK. Kiedy urlop bezpłatny opóźni zapis do PPK?

    REKLAMA