Urlop wychowawczy po zmianach
REKLAMA
REKLAMA
Wymiar urlopu
Urlop wychowawczy przysługuje w wymiarze do 36 miesięcy, przy czym udzielany jest na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia. Dodatkowo jeżeli z powodu stanu zdrowia potwierdzonego orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności dziecko wymaga osobistej opieki pracownika, niezależnie od urlopu, o którym mowa powyżej, może być udzielony również urlop wychowawczy w wymiarze do 36 miesięcy, jednak na okres nie dłuższy niż do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Warto zaznaczyć, że okres urlopu wychowawczego, w dniu jego zakończenia, wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależą uprawnienia pracownicze.
Osoby uprawnione
Pracownik zatrudniony co najmniej 6 miesięcy ma prawo do urlopu wychowawczego w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Do sześciomiesięcznego okresu zatrudnienia wlicza się poprzednie okresy zatrudnienia. W celu uzyskania urlopu pracownik składa stosowny wniosek.
Szczegółowe warunki udzielania urlopu wychowawczego określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 września 2013 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania urlopu wychowawczego.
1 miesiąc urlopu dla drugiego rodzica
Nowością wynikającą z dostosowania polskiego prawa do prawa Unii Europejskiej jest wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu z puli pełnego wymiaru urlopu wychowawczego przysługujące każdemu z rodziców. Prawa tego nie można przenieść na drugiego z rodziców lub opiekunów dziecka. Oznacza to, że nawet jeśli jeden z rodziców zdecyduje się na wykorzystanie urlopu w pełnym wymiarze, będzie przysługiwało mu nie 36 miesięcy, a 35 miesięcy. Jeden miesiąc zawsze będzie związany z drugim rodzicem jako jego wyłączne prawo, którego nie może się zrzec. Jeżeli jeden z rodziców nie wykorzysta tego miesiąca, wówczas uprawnienie to przepada. Drugi z rodziców będący będzie przebywał na urlopie maksymalnie 35 miesięcy.
WAŻNE!
Kodeks pracy przewiduje sytuacje, kiedy jeden z rodziców może wykorzystać urlop wychowawczy w pełnym, 36-miesięcznym wymiarze.
Wyjątkowo jeden z rodziców dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze do 36 miesięcy, jeżeli:
- drugi rodzic dziecka nie żyje,
- drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
- drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu,
- dziecko pozostaje pod opieką jednego opiekuna
Zobacz również: Zmiany w urlopach wychowawczych od 1 października
Jednoczesne korzystanie z urlopu
Zgodnie z dotychczasowymi przepisami Kodeksu pracy rodzice lub opiekunowie dziecka mogli jednocześnie korzystać z urlopu wychowawczego przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy. Aktualnie okres ten został wydłużony o miesiąc i wynosi 4 miesiące.
Wykorzystanie urlopu w częściach
Zgodnie z nową regulacją urlop wychowawczy może być wykorzystany najwyżej w 5 częściach. Wcześniej wykorzystywany był maksymalnie w 4 częściach. Zmiana liczby części ma służyć skuteczniejszemu godzeniu pracy z wychowaniem dziecka.
Przykład:
Pracownica, która złożyła wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego w terminie 1 stycznia - 30 czerwca może pozostałą część urlopu wykorzystać w innym terminie lub terminach. Zakładając, że ojciec skorzysta tylko z 1 miesiąca urlopu, zostanie jej do wykorzystania jeszcze 29 miesięcy, które może podzielić na 4 części.
Zadaj pytanie: Forum Kadry - Uprawnienia rodzicielskie
Praca podczas urlopu
Pracownik może również łączyć urlop wychowawczy z pracą zarobkową u dotychczasowego pracodawcy lub w innym zakładzie pracy, może podjąć się innej działalności, nauki czy szkoleń. Co istotne, może podjąć się tych aktywności tylko wówczas, gdy nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Gdyby pracownik nie spełnił tego warunku i w konsekwencji trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, w razie ustalenia tego faktu przez pracodawcę wzywa się pracownika do stawienia się do pracy we wskazanym terminie. Wybrany termin nie może wypadać później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia powzięcia takiej wiadomości i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania. To samo dotyczy stwierdzenia przez pracodawcę, że z urlopu wychowawczego korzystają w jednym czasie oboje rodzice lub opiekunowie dziecka, a nie przebywają na urlopie w ramach gwarantowanego prawnie 4-miesięcznego terminu jednoczesnego przebywania na urlopie.
Ochrona pracownika
Osoby przebywające na urlopie wychowawczym są chronione przed zwolnieniem. Pracodawca nie może bowiem wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu wychowawczego aż do dnia zakończenia tego urlopu. Istnieje jednak możliwość rozwiązania przez pracodawcę w tym czasie umowy o pracę. Wyjątek dotyczy ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, a także zajścia przyczyn uzasadniających rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Kodeks pracy stanowi jednak, że gdyby pracownik złożył wniosek o udzielenie urlopu wychowawczego już po dokonaniu czynności zmierzającej do rozwiązania umowy o pracę, umowa rozwiązuje się w terminie wynikającym z tej czynności.
Polecamy również serwis: Zatrudnianie i zwalnianie
Rezygnacja z urlopu i powrót do pracy
W świetle art. 1863 Kodeksu pracy pracownik może zrezygnować z urlopu wychowawczego:
- w każdym czasie – za zgodą pracodawcy,
- po uprzednim zawiadomieniu pracodawcy – najpóźniej na 30 dni przed terminem zamierzonego podjęcia pracy.
Gdy urlop wychowawczy dobiega końca pracownik wraca do pracy na dotychczasowym stanowisku. Nie wymaga to złożenia wniosku o przywrócenie do pracy. Co w przypadku gdy nie jest to możliwe? W takiej sytuacji pracodawca kieruje pracownika do pracy na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym. Wówczas wynagrodzenie, które będzie otrzymywał pracownik nie może być niższe od wynagrodzenia za pracę przysługującego pracownikowi w dniu podjęcia pracy na stanowisku zajmowanym przed tym urlopem. Należy podkreślić, że podstawą określenia wysokości wynagrodzenia pracownika powracającego do pracy po urlopie wychowawczym nie jest wynagrodzenie pobierane przez niego przed urlopem, lecz wynagrodzenie przysługujące w dniu podjęcia pracy na stanowisku, które zajmował przed urlopem (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2008 r., sygn. akt II PK 143/07).
Dopiero gdy pracodawca nie może zaproponować pracownikowi innego stanowiska zgodnie z powyższymi wskazaniami, dopuszcza się możliwość wypowiedzenia pracownikowi umowy na zasadach ogólnych. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 3 listopada 1994 r. (I PRN 77/94) brak możliwości zatrudnienia pracownicy po urlopie wychowawczym na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przez nią przed urlopem lub zgodnym z jej kwalifikacjami uzasadnia wypowiedzenie umowy o pracy.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 Nr 21, poz. 94 z późn. zm.)
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
- Czytaj artykuły
- Rozwiązuj testy
- Zdobądź certyfikat