Czy pracownik opiekujący się dzieckiem do 4 lat może wybrać spośród przysługujących mu uprawnień te, które są dla niego najdogodniejsze

Pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia 4 lat ma prawo wybrać spośród przysługujących mu uprawnień te, które są dla niego najdogodniejsze. Jeśli pracownik zgodzi się np. na pracę w godzinach nadliczbowych, nie musi jednocześnie zgadzać się na pracę w porze nocnej lub na delegacje poza stałe miejsce pracy, a pracodawca musi respektować jego decyzję.

UZASADNIENIE

Pracownik opiekujący się dzieckiem do ukończenia 4 lat ma prawo do dodatkowych uprawnień dotyczących wykonywania pracy. Uprawnienia te w sposób wyczerpujący określa Kodeks pracy i mogą z nich korzystać zarówno pracownicy będący biologicznymi rodzicami, jak i faktyczni opiekunowie dziecka. Korzystanie z tych uprawnień przez pracownika opiekującego się dzieckiem do 4 lat jest uzależnione od decyzji tego pracownika (art. 178 § 2 Kodeksu pracy). Oznacza to, że o fakcie korzystania z uprawnień przysługujących pracownikowi opiekującemu się dzieckiem do 4 lat lub o braku zamiaru korzystania z nich pracownik decyduje samodzielnie składając pracodawcy pisemne oświadczenie w tej sprawie, które jest przechowywane w aktach osobowych tego pracownika.

Jeśli obydwoje rodzice/opiekunowie dziecka są zatrudnieni na podstawie stosunku pracy, z uprawnień tych może korzystać tylko jedno z nich (art. 189¹ Kodeksu pracy). W takim przypadku jedno z rodziców/opiekunów składa swojemu pracodawcy oświadczenie o zamiarze korzystania z tych uprawnień, natomiast drugi rodzic/opiekun składa swojemu pracodawcy oświadczenie o braku zamiaru korzystania z tych uprawnień.

Bez zgody pracownika opiekującego się dzieckiem, które nie ukończyło 4 lat, pracodawca nie może mu polecić:

• wykonywania pracy w wyższym dobowym wymiarze czasu pracy niż 8 godzin, nawet jeśli pracownik ten jest zatrudniony w systemie czasu pracy, w którym praca jest wykonywana ponad 8 godzin dobowo (art. 148 pkt 3 Kodeksu pracy), np. w równoważnym systemie czasu pracy (za czas nieprzepracowany w związku ze zmniejszeniem wymiaru czasu pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia),
• wykonywania pracy w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej obowiązującej w zakładzie pracy oraz w przerywanym systemie czasu pracy (art. 178 § 2 Kodeksu pracy),
• odbywania delegacji poza stałe miejsce pracy (art. 178 § 2 Kodeksu pracy).

WAŻNE!

Jeśli pracownica zgodziła się na pracę w godzinach nadliczbowych, ale nie zgodziła się na pracę w porze nocnej, pracodawca powinien pamiętać, że przy takim oświadczeniu pracownicy nie wolno mu zatrudniać jej w tych godzinach nadliczbowych, które przypadają w porze nocnej.