REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czy pracodawca może nagrywać pracowników w pracy

Rafał Krawczyk
Czy pracodawca może nagrywać pracowników. /Fot. Fotolia
Czy pracodawca może nagrywać pracowników. /Fot. Fotolia
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Czy pracodawca może nagrywać pracowników w pracy? Coraz szybszy rozwój techniki sprawia, że za pomocą bardzo niewielkich nakładów finansowych pracodawca może monitorować działania pracowników. Jednak nagrywanie pracowników zarówno w formie audio, jak i audio-wideo jest dopuszczalne tylko po wcześniejszym ich poinformowaniu o tym.

W praktyce dokonywanie przez pracodawcę rejestracji nagrań audio lub audio-wideo pracowników odbywa się albo za wiedzą lub nawet zgodą pracowników, albo bez poinformowania o tym podwładnych. Monitoring może obejmować instalacje kamer przemysłowych lub tylko nagrania, np. rozmów ze służbowych telefonów.

Autopromocja

Żadna z form monitoringu pracowników nie została dotąd uregulowana prawnie. Brak sprecyzowania w przepisach prawa pracy granic kontroli pracowników nie oznacza jednak, że pracodawca ma w tym zakresie pełną swobodę. Nie ma wątpliwości, że potajemne nagrywanie pracowników – i to niezależnie od tego, czy chodzi o nagrywanie obrazu czy tylko dźwięku – stanowi naruszenie prawa co najmniej w zakresie dóbr osobistych. Ograniczenia dla pracodawcy nie muszą więc wynikać tylko z przepisów prawa pracy. Ochronę dóbr pracowników, których naruszenie mogłoby nastąpić przez ich potajemne nagrywanie, zapewniają przede wszystkim ogólne przepisy prawa cywilnego, a także przepisy o ochronie danych osobowych.

Kwestiami dopuszczalności monitorowania pracowników zajmował się też Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC). Trybunał wyraził opinię, że pracodawca, który decyduje się na wprowadzenie monitoringu, ma obowiązek zastosowania takich środków, które nie tylko mają na celu zapewnienie ochrony jego interesów, ale które nie będą naruszały sfery prywatności pracownika – w szczególności nie będą ingerować w sferę objętą tajemnicą korespondencji.

Zobacz również serwis: Odpowiedzialność, prawa i obowiązki

Należy przyjąć, że do zakresu pojęcia „życie prywatne” należy zaliczyć również rozmowy telefoniczne prowadzone z telefonów służbowych. Zdaniem ETPC, z art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wynika prawo każdego do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji. Zasada ta dotyczy również pracowników, którzy w miejscu pracy powinni móc liczyć na poszanowanie ich prywatności. Trybunał stwierdził ponadto, że monitorowanie pracowników jest możliwe tylko w przypadkach wskazanych w ustawach prawa krajowego sygnatariuszy Konwencji. Wskazał także, że dopuszczalne działania kontrolne pracodawców powinny być przez nich dokładnie opisane w wewnętrznych regulacjach przedsiębiorstwa, a ich stosowanie musi być proporcjonalne do celu, jaki pracodawca chce osiągnąć (np. wyroki ETPC: z 16 grudnia 1992 r., 13710/88 w sprawie Niemietz przeciwko Niemcom; z 25 czerwca 1997 r., 20605/92 w sprawie Halford przeciwko Wielkiej Brytanii czy z 3 kwietnia 2007 r., 62617/00 w sprawie Copland przeciwko Wielkiej Brytanii).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pracownik musi wiedzieć, że jest nagrywany

Bez znaczenia dla oceny legalności postępowania pracodawcy, który decyduje się na monitoring pracowników bez ich zgody, pozostaje także motywacja pracodawcy, którą może być zarówno kontrola poczynań pracowników (np. w zakresie prawidłowości wykonywania obowiązków), jak i próba zabezpieczenia materiału dowodowego na okoliczność ewentualnych procesów prowadzonych z pracownikami.


Regułą powinno być więc informowanie pracowników o zakresie, w jakim ich zachowania mogą być monitorowane i rejestrowane przez pracodawcę. Należy przyjąć, że właściwą metodą uregulowania zasad kontroli pracowników w miejscu pracy jest zamieszczenie stosownych zapisów w regulaminie pracy (lub układzie zbiorowym pracy). Pozwala to wyeliminować wszelkie niejasności i konflikty, które mogłyby powstać na tym tle. Monitoring pracowników powinien służyć wyłącznie celom związanym z łączącym strony stosunkiem pracy.

Monitoring pracowników może mieć na celu ocenę efektywności wykonywania przez nich pracy lub kontrolę niewłaściwych zachowań pracowników. W związku z brakiem przepisów określających ramy prowadzonej w ten sposób kontroli nie można wymagać, aby pracodawca każdorazowo – oprócz poinformowania pracowników o wprowadzeniu monitoringu (szczególnie wizyjnego) – miał obowiązek uzyskiwać ich zgodę na rejestrację. Niektórzy eksperci podkreślają, że w przypadku nagrywania rozmów telefonicznych taka zgoda powinna być jednak uzyskiwana. Co więcej, brak zgody pracownika może w konkretnych okolicznościach stanowić uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę.

Zobacz również: Odwołanie od wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony

Sfera prywatna nie podlega nagraniom

W żadnym przypadku nagrywanie pracowników nie może służyć pozyskiwaniu informacji o ich życiu prywatnym czy innych sferach aktywności pozazawodowej (społecznej, politycznej itp.). Pomocne może być bogate orzecznictwo Sądu Najwyższego na temat niedopuszczalności gromadzenia tego typu informacji – zwłaszcza w formie dokumentów w aktach osobowych pracownika. Należy wykluczyć legalność nagrywania prywatnych rozmów pracowników – nawet jeśli prowadzone są z telefonów służbowych.

Czym innym jest natomiast prawo pracodawcy do zakazania takich zachowań i wyciągania konsekwencji za ich naruszenie. Wskazuje na to wyrok Sądu Najwyższego z 15 maja 1997 r. (I PKN 93/97, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl), w którym stwierdzono, że „korzystanie przez pracownika z telefonu służbowego w celu udziału w grach towarzyskich, narażające pracodawcę na znaczną szkodę, może być zakwalifikowane jako ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych” i stanowić podstawę do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika w trybie art. 52 § 1 pkt 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy.

PRZYKŁAD

Pracownicy wyrazili zgodę na rejestrację rozmów służbowych prowadzonych z telefonów komórkowych i na ich archiwizację przez określony czas – co zostało określone w regulaminie pracy. Pracownicy dowiedzieli się jednak, że pracodawca nie tylko rejestruje, ale również gromadzi ponad okres przewidziany w przepisach wewnętrznych dokumentację zawierającą zapis rozmów prywatnych. W tej sytuacji każdy z pracowników może wystąpić do pracodawcy o zaprzestanie takiej praktyki i usunięcie nielegalnie zgromadzonych nagrań. W razie niespełnienia przez pracodawcę takiego żądania, pracownikom przysługuje prawo do wystąpienia do sądu z powództwem w tej sprawie.

Polecamy: Kodeks pracy 2013 z komentarzem - praktycznie o rewolucyjnych zmianach


Legalne nagrania są pewniejszym dowodem

Nagrania uzyskane w legalny lub nielegalny sposób mogą się okazać przydatne w postępowaniu sądowym prowadzonym przed sądem pracy. Wniosek o przeprowadzenie dowodu z każdego rodzaju nagrania może zostać zgłoszony w każdej sprawie.

Nie ma wątpliwości, że nagrania legalne – czyli dokonywane za wiedzą (lub zgodą) pracowników – mogą stanowić pełnowartościowy materiał dowodowy. W razie potrzeby – jeśli postawiony zostanie taki zarzut – pracodawca będzie musiał wykazać, że są to materiały, w które nie dokonano żadnych ingerencji, co w spornych przypadkach może wymagać nawet opinii biegłego.

W znacznie gorszej sytuacji znajduje się pracodawca, który jako dowód powołuje nagrania rozmów zdobyte w sposób nielegalny (czyli bez poinformowania pracownika o tym, że jest nagrywany). Procedura cywilna nie wyłącza wprost możliwości zawnioskowania dowodu z nagrania zdobytego w sposób sprzeczny z prawem lub zasadami współżycia społecznego (a takim jest bez wątpienia każde nagranie dokonane bez wiedzy i świadomości osoby nagrywanej). Również orzecznictwo sądów nie jest w tej kwestii jednolite. W opinii licznych sądów takie dowody w ogóle nie mogą stanowić podstawy rozstrzygnięcia – mimo że katalog środków dowodowych w sprawach cywilnych (w tym pracowniczych) ma charakter otwarty (np. wyrok Sądu Apelacyjnego w Poznaniu z 10 stycznia 2008 r., I ACa 1057/07, czy wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 6 lipca 1999 r., I ACa 380/99, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl).

Zadaj pytanie: Forum Kadry

Niedopuszczalność wykorzystania nielegalnych nagrań sądy wywodzą z tego, że przy ich pozyskaniu dochodzi do naruszania dóbr osobistych rozmówcy – w tym swobody wypowiedzi, wyboru rozmówcy i tajemnicy rozmowy. Podejrzenie, że rozmowa mogła zostać zaaranżowana lub zmanipulowana, a wypowiedzi danej osoby ukierunkowane specjalnie na osiągniecie celu oczekiwanego przez nagrywającego, może powstać szczególnie w przypadku dowodu z przedstawienia zapisu rozmowy pracownika z pracodawcą.

Brak sprzeciwu na wykorzystanie nielegalnie pozyskanego dowodu z nagrania wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 25 kwietnia 2003 r. (IV CKN 94/01, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl). W innym orzeczeniu – z 13 listopada 2002 r. (I CKN 1150/00, patrz: www.ekspert3.inforlex.pl) – wyłączenia bezprawności naruszenia dobra prawnego (w postaci swobody i wolności komunikowania) Sąd Najwyższy poszukiwał z kolei w kontekście działania w ramach ochrony usprawiedliwionego interesu prywatnego.

Również wśród ekspertów prawa pracy nie ma jednoznacznych wypowiedzi co do dopuszczalności przeprowadzania dowodu z nielegalnych nagrań. Wskazuje się jednak, że podstawą oddalenia takiego wniosku mogą być normy konstytucyjne. Ostatecznie to sąd rozpatrujący konkretną sprawę oceni dopuszczalność przeprowadzenia dowodu z nagrania, jak również moc takiego dowodu.

PRZYKŁAD

Pracodawca, który ustalił, że z magazynu giną różne towary, dowiedział się z anonimu, że przywłaszczali je pracownicy i że kolejny zabór mienia planują w ten sam dzień wieczorem. Pracodawca zdążył zainstalować kamerę przemysłową i za jej pomocą nagrał cały proceder. Nie zdążył jednak poinformować o tym pracowników, a nagranie przedstawił jako koronny dowód przed sądem w sprawie o przywrócenie do pracy, w której pracownicy zakwestionowali swoje sprawstwo. Pracownicy, którzy w sposób ewidentny naruszyli prawo, nie będą mogli skutecznie podważyć dopuszczalności przeprowadzenia dowodu zawnioskowanego przez pracodawcę – mimo że nagranie zostało zarejestrowane bez ich wiedzy.

Podstawa prawna:

  • ustawa z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 880)
  • ustawa z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. Nr 230, poz. 1370)
  • ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2013 r., poz. 1028)

Więcej przeczytasz w czasopiśmie Poradnik Organizacji Non Profit >>>

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Poradnik Organizacji Non Profit
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Najbardziej poszukiwany zawód w Polsce! Sprawdź, kogo poszukują pracodawcy.

    Jaki zawód jest najbardziej poszukiwany w Polsce? Kogo na polskim rynku pracy brakuje nawet bardziej niż kierowców i informatyków? Kompetencje tych pracowników są niezbędne do uruchamiania nowych, dużych inwestycji.

    Pracownicy urzędów państwowych. Będą nowe przepisy o czasie pracy w urzędach

    Prezes Rady Ministrów określi w rozporządzeniu zasady ustalania przez kierowników urzędów czasu pracy urzędów, w których są zatrudnieni urzędnicy państwowi oraz inni pracownicy. Nowe przepisy mają m.in. na celu umożliwienie zastosowania bardziej elastycznych rozwiązań w zakresie organizacji pracy urzędów.

    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    REKLAMA

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku

    REKLAMA

    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA