Rozliczenie pracy w weekendy na stanowisku kierowniczym

Szczególna grupa

Pracownicy zarządzający zakładem pracy w imieniu pracodawcy oraz kierownicy wyodrębnionych komórek organizacyjnych to grupa pracowników najwyższego szczebla, która w zakresie czasu pracy została potraktowana przez ustawodawcę w szczególny sposób. Z uwagi na ich wpływ na sytuację zakładu pracy oraz poziom zaangażowania w zarządzanie przedsiębiorstwem od pracowników tych wymaga się większej niż ogólnie przyjęta dyspozycyjności. W zamian za to otrzymują oni znacznie wyższe wynagrodzenie niż podlegli im pracownicy. Ustawodawca uwzględnił tę specyfikę zatrudnienia, stanowiąc, że wykonują oni w razie konieczności pracę w godzinach nadliczbowych bez prawa do wynagrodzenia i dodatku z tytułu takiej pracy.

W przypadku kierowników istotne jest to, by zarządzali oni komórką wyodrębnioną w strukturze organizacyjnej pracodawcy i korzystali przynajmniej z części jego praw wobec podległych pracowników. Nie mniejsze znaczenie ma zakres obowiązków pracownika, który nie powinien obejmować zadań realizowanych przez szeregowych pracowników działu. Już w wyroku z 13 stycznia 2005 r. (sygn. akt II PK 114/04, OSNP 2005/16/245) Sąd Najwyższy uznał, że wyłączenie prawa do nadgodzin nie obejmuje tych kierowników, których obowiązki nie ograniczają się do organizowania kontroli i nadzorowania czynności pracowników podległej sobie komórki, lecz polegają na wykonywaniu pracy na równi z nimi.

Rozliczanie czasu pracy kadry kierowniczej

Praca nadliczbowa kierowników powinna być sporadyczna i mieć wyjątkowy charakter. Jak stwierdził SN w wyroku z 5 marca 2014 r. (sygn. akt II PK 135/13, LEX nr 1448389), osoby zajmujące kierownicze stanowiska są uprawnione do wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych, jeśli wykonują ją stale i z powodu złej organizacji czasu pracy narzuconej przez pracodawcę. Potwierdził to SN w wyroku z 24 czerwca 2013 r. (sygn. akt II PK 350/12, LEX nr 1350305), uznając, że pracodawca nie może określić kierownikowi zakresu obowiązków niemożliwych do wykonania w normalnych godzinach pracy. Wykluczone jest również stosowanie rozwiązań organizacyjnych, które z założenia wymagałyby od takiego pracownika stałego wykonywania pracy w nadgodzinach. Jeśli stałe wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych wynika z wadliwej organizacji pracy, osoby zatrudnione na stanowiskach kierowniczych zachowują prawo do wynagrodzenia z dodatkiem za taką pracę.

Analogicznie należy traktować przypadki, w których kierownik wyodrębnionej komórki organizacyjnej wykonuje jednocześnie i stale pracę szeregowego pracownika, wskutek czego dochodzi do przekraczania norm czasu pracy. W ocenie SN w takich okolicznościach można przyjąć, że kierownik pracuje w warunkach ukrytej pracy rotacyjnej, co uzasadnia przyznanie mu wynagrodzenia za nadgodziny wraz z dodatkiem (por. wyrok z 8 marca 2011 r., sygn. akt II PK 221/10, OSNP 2012/9-10/111).