REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Jak zwolnić pracownika zgodnie z prawem i etyką?

Barbara Dąbrowska
Jak zwolnić pracownika zgodnie z prawem?
Jak zwolnić pracownika zgodnie z prawem?
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zwolnienie pracownika z zachowaniem zasady poszanowania godności oraz uszanowaniem praw pracowniczych zawartych w Kodeksie pracy to jedno z najtrudniejszych zadań dla menedżera ds. personalnych i zarządu spółki. Jak rozstać się z pracownikiem zgodnie z prawem oraz etyką?

Wypowiadanie umowy o pracę z tytułu likwidacji stanowiska pracy wymaga nie tylko odniesienia się do odpowiednich regulacji prawnych, lecz także świadomości, że wszystkie zachowania przedstawicieli firmy wpłyną na jej wizerunek. Nieprzestrzeganie zasad ochrony danych osobowych i brak respektowania praw pracowniczych może wyeliminować firmę z grona preferowanych pracodawców. Jak rozstać się z pracownikiem zgodnie z prawem i etycznie?

Autopromocja

Jednym z najtrudniejszych wyzwań dla menedżera ds. personalnych i zarządu spółki jest wypowiedzenie pracownikowi umowy o pracę z zachowaniem zasady poszanowania godności pracownika oraz uszanowaniem praw pracowniczych zawartych w Kodeksie pracy, ustawie o ochronie danych osobowych i Kodeksie cywilnym.

Polecamy produkt: Jak przygotować się do zmian przepisów prawa pracy i ZUS w 2016 r. (PDF)

Na profesjonalne przeprowadzenie procesu zwalniania pracownika z pracy składają się następujące elementy:

● przygotowanie stosownej dokumentacji,

Dalszy ciąg materiału pod wideo

● wręczenie wypowiedzenia umowy o pracę,

● wsparcie pracownika w zakresie zaoferowania szkoleń dla zwalnianych pracowników lub udzielenia przydatnych informacji na rynku pracy,

● zachowanie w tajemnicy przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę, jak również warunków finansowych, w tym wysokości odprawy,

● sporządzenie prawidłowego świadectwa pracy zawierającego dane zgodne ze stanem faktycznym,

● prawidłowe wypłacenie odprawy i innych świadczeń.

Działania te wymagają wiedzy eksperckiej z zakresu wspomnianych wcześniej dokumentów oraz rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzeń (...) (Dz.U. nr 62, poz. 289 ze zm.).

Jak zwolnić z pracy?

Zacznijmy od sporządzenia wypowiedzenia umowy o pracę, dla celów dowodowych – w formie pisemnej. Bezwzględnie dokument musi być stworzony przez osobę posiadającą uprawnienia administratora danych osobowych w obszarze zarządzania kadrami w pełnym zakresie. W rozumieniu ustawy z 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.), informacje dotyczące pracowników, w tym dotyczące określonych zdarzeń, takich jak wypowiedzenie umowy o pracę, mogą być dostępne jedynie dla ograniczonego kręgu osób u danego pracodawcy. Należą do nich między innymi osoby prowadzące sprawy osobowe, zatrudnienia i płac. Są one obowiązane zachowywać dane osobowe w poufności – zgodnie z art. 39 ustawy o ochronie danych osobowych.

Bezwzględnie osoba sporządzająca wypowiedzenie umowy o pracę dla osoby zatrudnionej w spółce powiązanej kapitałowo musi mieć pisemne upoważnienie administratora danych tej konkretnej spółki.

Sprawowanie funkcji członka zarządu w spółkach powiązanych kapitałowo (X i Y) nie upoważnia do zlecania stworzenia wypowiedzenia umowy o pracę menedżerowi ds. kadr spółki X dla pracownika spółki Y bez stosownego upoważnienia administratora danych osobowych spółki Y.

Gdy zaistnieje takie zdarzenie, menedżer ds. personalnych narusza art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych i naraża pracodawcę na wniesienie przez pokrzywdzoną osobę skargi do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z tytułu bezprawnego przetwarzania danych osobowych bez zgody wyrażonej na piśmie przez pracownika, któremu wręczono wypowiedzenie umowy o pracę, oraz bez stosownego upoważnienia administratora danych osobowych.

Inna sytuacja powstaje w odniesieniu do centrów usług wspólnych, które zostały powołane do obsługi określonych spółek powiązanych kapitałowo i zwyczajowo, posiadają one stosowne uprawnienia nadane przez administratorów danych osobowych oraz ważne umowy o przetwarzanie danych osobowych. To samo dotyczy spółek zewnętrznych wykonujących usługi z zakresu kadr i płac, jeśli posiadają wymaganą prawem dokumentację. Radcy prawni i adwokaci wykonujący usługi prawne dla pracodawców także powinni posiadać upoważnienia administratora danych do przetwarzania danych osobowych, jeśli świadczone przez nich usługi dotyczą tego obszaru (a nie ograniczają się jedynie do opiniowania umów i tworzenia regulaminów).

Zwolnienie ze świadczenia pracy

Kolejną ważną kwestią jest zamieszczenie w wypowiedzeniu umowy o pracę klauzuli zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia za pracę. W niektórych przypadkach, ze względu na interes spółki, osoba, której wypowiedziano umowę o pracę, nie powinna nadal świadczyć pracy, szczególnie, jeśli piastowała kluczowe stanowisko i miała dostęp do dokumentów poufnych. Możemy dokonać takiej czynności tylko na zasadzie volent non fit iniuria, tj. zgodnie z porozumieniem stron stosunku pracy. Oznacza to, że musimy uzyskać na piśmie zgodę pracownika na nieświadczenie pracy w okresie wypowiedzenia z zachowaniem wynagrodzenia za pracę – wyrok Sądu Najwyższego z 4 marca 2009 r. (II PK 202/08, OSNP 2010/19-20/231).

Zasady czy dowolność działania?

Samo wręczenie wypowiedzenia umowy o pracę musi się odbyć z poszanowaniem praw pracowniczych. Dla celów dowodowych przy wręczaniu wypowiedzenia umowy o pracę pracodawcę mogą reprezentować dwie osoby, aby uniknąć sytuacji dwuznacznych, gdy pracownik nie wyrazi zgody na podpisanie wypowiedzenia umowy o pracę.

Menedżer ds. personalnych, który ma uznanie u pracowników i jest osobą wiarygodną, z szacunkiem odnoszącą się do współpracowników, może skutecznie wypowiedzieć umowę o pracę przy współudziale tylko jednego świadka.

Nigdy nie zdarzyło mi się, aby pracownik nie podpisał stosownego dokumentu lub uciekł z pokoju podczas czytania wypowiedzenia umowy o pracę. Zdaję sobie jednak sprawę, że trudne sytuacje życiowe implikują nieprzewidywalne zachowania pracowników. Warto w swojej firmie wypracować najlepszą, zgodną z kodem etycznym, praktykę w tym zakresie.

Brak podpisu na wypowiedzeniu umowy o pracę nie ma żadnego znaczenia w odniesieniu do skuteczności wypowiedzenia umowy o pracę. Ważne jest, aby pracownik zapoznał się z treścią wypowiedzenia.

Z punktu widzenia ochrony danych osobowych niedopuszczalne jest natomiast, aby podczas wypowiedzenia umowy reprezentowały pracodawcę trzy osoby, w tym jedna lub dwie nieposiadające uprawnień administratora danych osobowych. Zadaniem zarządu i menedżera ds. personalnych nie jest osaczanie pracownika liczbą osób uczestniczących w wypowiedzeniu umowy. Są to działania niezgodne z cytowanym art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych i art. 111 Kodeksu pracy. Zarządzający jednostką gospodarczą powinni wykazać się empatią, kulturą osobistą i przestrzeganiem litery prawa, w tym poszanowaniem praw pracowniczych do ochrony danych osobowych i godności osobistej pracownika.

Niedopuszczalne jest także, aby o zwolnieniu z pracy informował nieupoważniony do przetwarzania danych osobowych kierownik działu IT, przed wypowiedzeniem umowy przez pracodawcę, ponieważ otrzymał polecenie służbowe od prezesa zarządu zablokowania dostępów do komputera.

Dołącz do nas na Facebooku!

Czy unikać informowania?

Jeśli przyczyną zwolnienia z pracy jest zła sytuacja ekonomiczna pracodawcy lub zmiany organizacyjne, to należy o tym fakcie porozmawiać z pracownikami. Lepiej jeśli uzyskają informację u źródła niż będą czerpać wiedzę z plotek, które rozpowszechniają się bardzo szybko. Na ogół korporacje podejmują decyzje globalne o zamknięciu firmy w danym kraju, likwidacji działu, natomiast lokalne decyzje związane ze zwolnieniem konkretnej osoby w danym dziale podejmują lokalne władze spółki.

Prezes zarządu, jako osoba odpowiedzialna za działalność operacyjną firmy, nie powinien przekazywać pracownikowi informacji o następującej treści: „decyzja o Twoim zwolnieniu zapadła w Montrealu, Berlinie”, bo to nie jest prawda. Pracownik bardzo szybko zweryfikuje informację zarówno w Montrealu, jak i w Berlinie. Dobry menedżer bierze pełną odpowiedzialność za swoje decyzje i ponosi ich konsekwencje.

Po co outplacement?

Dla pracownika świadomość utraty pracy jest dużym stresem. Szczególnie dla osób, które pracowały w danej organizacji przez dłuższy czas i straciły kontakt z rynkiem pracy. Część pracodawców, aby pomóc im w tym trudnym okresie, organizuje w ramach tzw. zwolnienia monitorowanego wsparcie polegające na udzieleniu pomocy w poszukiwaniu nowych możliwości zatrudnienia.

Oczywiście widzę w tym zakresie ogromną rolę działu personalnego. Jeśli pracodawca nie oferuje takiego wsparcia, to pracownicy z działu HR mogą z własnej inicjatywy wesprzeć pracownika w trudnych chwilach: podać kontakty do firm zajmujących się rekrutacjami, pomóc w napisaniu życiorysu i listu motywacyjnego, przejrzeniu ofert. Na pewno takie działanie będzie świadczyło bardzo dobrze o pracodawcy. Można także zaproponować pracownikowi członkostwo w organizacji skupiającej byłych pracowników.

Zachowanie tajemnicy

Informacje na temat przyczyny zwolnienia z pracy, warunków zwolnienia z pracy oraz wartości odprawy, która dla menedżerów ze względu na poziom zarobków jest ograniczona ustawowo, są informacjami objętymi ochroną danych osobowych. Gdyby prezes zarządu wydawał swojej asystentce polecenie służbowe, aby powyższe ściśle tajne informacje przesłała wszystkim pracownikom czy współpracownikom, działanie to stanowiłoby naruszenie art. 26 ust. 1 pkt 1 ustawy o ochronie danych osobowych, poprzez niezapewnienie przetwarzania danych osobowych zgodnie z prawem. Co więcej, narusza również dobra osobiste osoby zwolnionej. Aby powyższe informacje mogły trafić do osób postronnych, administrator danych musi posiadać wyrażoną na piśmie zgodę pracownika, którego dane osobowe dotyczą.

Uwaga Czytelnicy -> Na stronie www.personel.infor.pl w zakładce Narzędzia i uzupełnienia znajdą Państwo spis instytucji powołanych do kontroli respektowania praw pracowniczych.

Regulacje prawne

Aby wyeliminować ryzyko utraty reputacji dobrego pracodawcy, niedogodności wynikających z przesłuchań na komendzie policji i przed sądem karnym, długoletnich spraw w sądzie pracy oraz strat ekonomicznych w postaci płatności mandatów karnych i kosztów procesów sądowych należy przestrzegać m.in. następujących regulacji prawnych:

1. Kodeksu pracy ustawa z 26 czerwca 1974 r. art. 111 (Poszanowanie dóbr osobistych pracownika – Dz.U. nr 24, poz. 141),

2. Ustawy o ochronie danych osobowych z 29 sierpnia 1997 r. (Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.),

3. Kodeksu cywilnego z 23 kwietnia 1964 r. art. 23 i 24 (Dobra osobiste człowieka i przesłanki ochrony dóbr osobistych – Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) – jeśli pracodawca w celu wymuszenia na pracowniku zgody na rozwiązanie umowy na zasadach porozumienia stron będzie stawiał fałszywe oskarżenia, zarzucając mu brak kompetencji, będzie go poniżał w oczach pozostałych współpracowników, naruszy jego godność osobistą.

Naruszenie zasady respektowania praw pracowniczych niesie ze sobą skutki finansowe, a także wiąże się z utratą reputacji. Trudno odbudować markę dobrego pracodawcy, a tym bardziej zaufanie pracowników. Jeśli dochodzi do braku respektowania praw pracowniczych, jest to porażka zarządu firmy i eliminuje zarządzających z grona profesjonalnych menedżerów.

Autor: Barbara Dąbrowska

Absolwentka studiów MBA na Uniwersytecie Warszawskim akredytowanych przez Bloomsburg University of Pennsylvania i Universität Wuppertal, dyrektor ds. personalnych & compliance w Accounting & HR Services oraz menedżer wyższego szczebla w oddziale międzynarodowej korporacji z branży leasingowej ORIX Polska SA. Jest autorką publikacji branżowych na temat compliance i analizy, prowadzi webinaria w zakresie leasingu i podatków.

Porozmawiaj o tym na naszym FORUM

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Personel i Zarządzanie
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Uprawnienia rodzicielskie
    certificate
    Jak zdobyć Certyfikat:
    • Czytaj artykuły
    • Rozwiązuj testy
    • Zdobądź certyfikat
    1/10
    Ile tygodni urlopu macierzyńskiego można maksymalnie wykorzystać jeszcze przed porodem?
    nie ma takiej możliwości
    3
    6
    9 - tylko jeśli pracodawca wyrazi na to zgodę
    Następne
    Kadry
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Decyzja o potrzebie wsparcia – kto wydaje i ile się czeka?

    Decyzja ustalająca poziom potrzeby wsparcia jest niezbędna dla osoby niepełnosprawnej do uzyskania świadczenia wspierającego. Kto wydaje decyzję o potrzebie wsparcia i ile się czeka? Gdzie złożyć wniosek?

    Pracownicy domowi i globalny kryzys opiekuńczy nad osobami niepełnosprawnymi i starszymi

    Rośnie globalne zapotrzebowanie na płatną opiekę, czy to nad osobami starszymi czy nad osobami niepełnosprawnymi. Coraz więcej państw na całym świecie, w tym szczególnie w UE boryka się z kryzysem opiekuńczym. Międzynarodowa Organizacja Pracy (MOP) szacuje, że kobiety stanowią trzy czwarte z 75,6 miliona pracowników domowych na całym świecie. Konieczne jest zapewnienie im ochrony w zatrudnieniu, w tym ochrony ubezpieczeniowej. MOP alarmuje o implementację przepisów. Praca domowa jest w dalszym ciągu niedoceniana i niedostrzegana oraz że w znacznej części jest wykonywana przez kobiety i dziewczęta, z których wiele jest migrantkami lub członkami społeczności znajdujących się w trudnej sytuacji i które są w szczególny sposób narażone na łamanie praw człowieka i pracownika, molestowanie seksualne czy dyskryminację. Czas to zmienić!

    Kolejne podwyżki w budżetówce. Jakie będą wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych?

    Wzrosną wynagrodzenia pracowników podmiotów leczniczych. Minimalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego tych pracowników będą wynosiły od 4190 zł do 4640 zł. Natomiast maksymalne kwoty wynagrodzenia zasadniczego będą wynosiły od 6000 zł do 12720 zł.

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie - przepis na sukces z 6 składników

    Wysoko wrażliwi w pracy i biznesie nie mają łatwo. Mogą jednak przekuć swoją ponadprzeciętną wrażliwość w atut. Oto przepis na sukces dla osób wysoko wrażliwych od psycholog Aleksandry Kolińskiej. Potrzebujesz tylko 6 składników.

    REKLAMA

    Podwyżki w budżetówce. Nowelizacja przepisów o wynagradzaniu pracowników administracji rządowej i innych jednostek

    Szykują się podwyżki dla kolejnych grup pracowników budżetówki. Do wykazu prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów trafił zapis o kolejnym projekcie rozporządzenia. Chodzi o rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad wynagradzania pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej zatrudnionych w urzędach administracji rządowej i pracowników innych jednostek.

    Zmotywowani do działania pracownicy to jeden z kluczowych sposobów budowania konkurencyjności na rynku
    Rozliczanie freelancera – praktyczne przykłady

    Rozliczanie freelancera przy umowie zlecenie i umowie o dzieło - jak to zrobić? Na co zwrócić uwagę przy corocznym rozliczeniu podatkowym? Jak rozliczać podatkowo freelancera z zagranicy?

    Nieobecność w pracy. Jak pracownik powinien usprawiedliwić nieobecność w pracy

    Pracownik, który nie stawi się do pracy, zobowiązany jest do usprawiedliwienia swojej nieobecności. Przepisy określają, jakie przyczyny usprawiedliwiają nieobecność w pracy. Jednak pracodawca może uznać także inne przyczyny wskazane przez pracownika i usprawiedliwić jego nieobecność w pracy.

    REKLAMA

    Czy będą zmiany w Kodeksie pracy? Trwają prace nad wydłużeniem urlopu macierzyńskiego

    Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, szefowa MRPiPS, zadeklarowała, że w maju ma być gotowy projekt ustawy wydłużającej urlop macierzyński. Powinien on być fakultatywny, nieprzymusowy, udzielany na wniosek i płatny w 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku.

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku

    Limit zwolnienia lekarskiego w roku - ile maksymalnie można przebywać na L4? Po zasiłku chorobowym przysługuje świadczenie rehabilitacyjne. Ile wynosi i jakie dokumenty trzeba przedstawić, aby je uzyskać?

    REKLAMA